10 VẤN ĐỀ KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ CẦN NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG VÀ TRIỂN KHAI ĐỂ LAI CHÂU BỨT PHÁ TOÀN DIỆN

Lai Châu là “vùng cao thông minh – xanh – bản sắc”, dựa trên kinh tế đa dạng sinh học, năng lượng sạch, nông nghiệp và du lịch cộng đồng gắn với dịch vụ số. Thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Lai Châu để chuyển hóa lợi thế sinh thái, đa dạng sinh học, văn hóa, biên mậu thành năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng cao, trên cơ sở 5 nguyên tắc: người dân và doanh nghiệp làm trung tâm; dữ liệu là nền tảng; xanh, bao trùm, thích ứng khí hậu; hợp tác công tư với viện, trường; thí điểm nhanh, nhân rộng nhanh và 4 trụ cột: nông nghiệp sinh thái – dược liệu chất lượng cao; năng lượng và hạ tầng thích ứng khí hậu; du lịch sinh thái, văn hóa, biên mậu thông minh; chuyển đổi số bao trùm.

Để hiện thực hóa các nhiệm vụ trên, 10 vấn đề khoa học, công nghệ, chuyển đổi số cần nghiên cứu, ứng dụng và triển khai để Lai Châu bứt phá toàn diện:

1. Nông nghiệp thông minh, thích ứng biến đổi khí hậu

Nghiên cứu, phát triển giống cây dược liệu, chè, mắc ca, cao su, rau ôn đới, một số động thực vật đặc hữu, bản địa… phù hợp địa hình núi cao.

Ứng dụng công nghệ internet vạn vật (IoT), cảm biến khí hậu, tưới nhỏ giọt tiết kiệm nước.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) dự báo thời tiết, dịch bệnh cây trồng/vật nuôi; điều hành mùa vụ bằng AI; sàn giao dịch nông sản số.

Hình thành và triển khai Chương trình nông nghiệp số 36 xã.

2. Công nghệ phát triển cây dược liệu và nông sản bản địa

Xây dựng ngân hàng gen các cây dược liệu quý (sâm Lai Châu, đẳng sâm, đỗ trọng, tam thất, ý dĩ, thảo quả...).

Ứng dụng công nghệ sinh học, chế biến sâu để tạo ra sản phẩm dược phẩm, thực phẩm chức năng.

Truy xuất nguồn gốc bằng công nghệ chuỗi khối (blockchain) cho nông sản.

Nhà máy chiết xuất tinh dầu, trà dược liệu, thực phẩm chức năng; tận dụng phụ phẩm làm phân bón hữu cơ – viên nén sinh khối.

3. Phát triển năng lượng tái tạo bền vững

Nghiên cứu công nghệ lưu trữ điện, pin lưu trữ cộng đồng, quản lý lưới điện thông minh.

Nghiên cứu kết hợp năng lượng tái tạo với điện sinh khối từ phụ phẩm nông nghiệp.

Mô hình "làng năng lượng sạch" phục vụ vùng biên giới xa xôi.

4. Công nghệ bảo tồn và phát huy đa dạng sinh học

Nghiên cứu bảo tồn gen động vật, thực vật quý hiếm bằng công nghệ số hóa dữ liệu di truyền.

Phát triển du lịch sinh thái, nghiên cứu gắn với bảo tồn; chiết xuất, bào chế.

5. Công nghệ quản lý và phát triển du lịch thông minh

Ứng dụng AI/Big Data (dữ liệu lớn) để phân tích hành vi du khách, quảng bá du lịch số.

Phát triển hệ sinh thái, du lịch thông minh Lai Châu (bản đồ số, thực tế ảo 3D, AR/VR giới thiệu văn hóa Lai Châu).

Nghiên cứu mô hình du lịch cộng đồng bền vững gắn với văn hóa dân tộc (Thái, Mông, Dao, Lự, Si La, La Hủ...) và đa dạng sinh thái; chương trình homestay chuẩn xanh.

Ứng dụng AI chuyển ngôn ngữ các dân tộc trực tiếp sang tiếng Việt, Anh, Trung phục vụ du khách trong và ngoài nước; thư viện số mở; hướng dẫn viên số.

6. Phát triển công nghệ logistics miền núi

Nghiên cứu giải pháp logistics phù hợp địa hình hiểm trở (xe điện địa hình, máy bay không người lái vận chuyển).

Ứng dụng blockchain trong chuỗi cung ứng nông sản – dược liệu.

Xây dựng trung tâm logistics thông minh gắn với cửa khẩu quốc tế Ma Lù Thàng, trạm trung chuyển lạnh; đường vận tải thông minh.

7. Công nghệ số hóa, bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc thiểu số

Số hóa ngôn ngữ, nhạc cụ, lễ hội, trang phục truyền thống bằng AI/VR.

Ứng dụng công nghệ 3D/Metaverse để tái hiện không gian văn hóa, tạo sản phẩm du lịch số.

Xây dựng kho dữ liệu mở về văn hóa – lịch sử Lai Châu.

8. Công nghệ y tế từ xa, chăm sóc sức khỏe cộng đồng vùng núi

Ứng dụng telemedicine (khám bệnh từ xa), AI chẩn đoán bệnh phổ biến vùng cao, AI đọc ảnh (X-quang, siêu âm cơ bản);

Ứng dụng thiết bị y tế di động, xét nghiệm nhanh tại các bản xa trung tâm.

Nghiên cứu kết hợp y học hiện đại với y học cổ truyền bản địa, bào chế các bài thuốc bí truyền của đồng bào các dân tộc trong tỉnh.

9. Công nghệ phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu

Hệ thống cảnh báo sớm lũ quét, sạt lở đất bằng AI + cảm biến IoT + drone giám sát.

Nghiên cứu bản đồ số nguy cơ thiên tai cấp xã.

Nghiên cứu, phát triển mô hình nhà ở, hạ tầng thích ứng khí hậu vùng núi cao.

10. Chuyển đổi số toàn diện chính quyền, kinh tế, giáo dục, xã hội

Chính quyền điện tử, chính quyền số, kinh tế số vùng biên.

Hạ tầng internet vệ tinh cho vùng sâu, biên giới.

Ứng dụng dữ liệu lớn vào quy hoạch đô thị, đất đai, quản lý rừng, quản lý môi trường, dân cư.

Đào tạo nhân lực số cho thanh niên dân tộc thiểu số.

Học liệu số song ngữ (kinh – dân tộc); trường học thông minh vùng cao.

Để hiện thực hóa các vấn đề khoa học, công nghệ, Lai Châu tích cực hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học về sinh học - dược, trí tuệ nhân tạo (AI); tập đoàn năng lượng sạch; doanh nghiệp logistics; nền tảng số; quỹ đầu tư mạo hiểm; các tổ chức phát triển và bảo vệ môi trường, mạng lưới chuyên gia trong và ngoài nước. Hình thành cơ chế “thoát – thay – thử” cho các nhiệm vụ, dự án không đạt KPI

Nguồn: https://skhcn.laichau.gov.vn/tin-tuc/tin-kh-cn-trong-tinh/10-van-de-khoa-hoc-cong-nghe-can-nghien-cuu-ung-dung-va-trien-khai-de-lai-chau-but-pha-toan-dien.html