Bắc Sơn – Từ ngọn lửa cách mạng đến khát vọng phát triển trong kỷ nguyên mới

Ngày 27/9/1940, tiếng súng khởi nghĩa Bắc Sơn vang dội nơi miền biên ải đã mở ra trang sử mới cho cách mạng Việt Nam. 85 năm đã trôi qua, ngọn lửa bất khuất ấy vẫn rực sáng, tiếp thêm sức mạnh để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc Bắc Sơn hôm nay hướng tới xây dựng một vùng đất giàu bản sắc và phát triển bền vững.

Dấu mốc lịch sử hào hùng

Tháng 6/1940, khi phát-xít Đức tấn công buộc chính phủ Pháp đầu hàng, phát-xít Nhật lợi dụng tình hình tiến đánh Lạng Sơn. Bộ máy chính quyền thực dân tan rã. Trong bối cảnh đó, ngày 26/9/1940, Ban Cán sự Châu ủy Bắc Sơn họp khẩn tại đình Nông Lục, xã Hưng Vũ, quyết định phát động khởi nghĩa vũ trang. Ban Chỉ huy được thành lập, do đồng chí Hoàng Văn Hán làm Chỉ huy trưởng, thống nhất giờ khởi nghĩa vào tối 27/9/1940.

Khoảng 20 giờ ngày 27/9, hơn 600 quân và dân các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Kinh đồng loạt tấn công đồn Mỏ Nhài – trung tâm cai trị của thực dân phong kiến ở châu Bắc Sơn. Chỉ sau một thời gian ngắn, quân khởi nghĩa làm chủ châu lỵ, buộc viên tri châu và binh lính tháo chạy. Tin chiến thắng lan nhanh, nhân dân các vùng lân cận náo nức hưởng ứng. Trong hai ngày tiếp theo, nghĩa quân liên tiếp giành thắng lợi ở đèo Canh Tiếm và đèo Dập Dị.

Dù bị đàn áp khốc liệt, tinh thần khởi nghĩa không hề suy suyển. Chính từ đây, Đội du kích Bắc Sơn – lực lượng vũ trang cách mạng đầu tiên của Đảng – ra đời, trở thành nền tảng để hình thành Cứu quốc quân I, bảo vệ tuyệt đối an toàn Hội nghị Trung ương 8 tại Pác Bó (1941). Khởi nghĩa Bắc Sơn đã để lại dấu mốc lịch sử quan trọng, khởi nguồn cao trào cách mạng, tiến tới Tổng khởi nghĩa Tháng Tám 1945.

Ý nghĩa lịch sử sâu sắc

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam khẳng định: “Khởi nghĩa Bắc Sơn cho thấy một sự xuất hiện, một hình thức phát triển mới để tiến tới giành chính quyền đó là kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang. Tiến tới để giành chính quyền bằng con đường bạo lực cách mạng. Đó là ý nghĩa lớn nhất mà cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn cùng với khởi nghĩa Nam Kỳ và khởi nghĩa Đô Lương đã tạo ra.

Cuộc khởi nghĩa đã nổ ra ngày 27/9 và chỉ trong một thời gian ngắn đã lật đổ được chính quyền thực dân phong kiến ở Châu lỵ Bắc Sơn và làm nên hai chiến thắng vang dội, đó là chiến thắng đồn Mỏ Nhài và chiến thắng Vũ Lăng.

Đây là hai chiến thắng quân sự đầu tiên kể từ sau Hội nghị Trung ương 7. Cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn như một cái tiếng pháo báo hiệu một thời kỳ mới của cách mạng Việt Nam được ví như hồi kèn xung trận động viên khí thế cách mạng của không chỉ nhân dân ở Châu lỵ Bắc Sơn, nhân dân ở Lạng Sơn, nhân dân ở khu căn cứ địa Việt Bắc mà đó là tấm gương để thức tỉnh, để động viên cổ vũ tinh thần đấu tranh cách mạng của nhân dân cả nước bước vào thời kỳ quyết định để giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Đại tá, PGS, Tiến sĩ Trần Ngọc Long - Nguyên Phó Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam.

Với nhiều cống hiến to lớn, Bắc Sơn đã được Đảng, Nhà nước trao tặng những phần thưởng cao quý: Huân chương Quân công hạng Nhất (1948), danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” (1998), Huân chương Lao động hạng Nhất (2005), Huân chương Độc lập hạng Ba (2010). Năm 2016, 10 xã an toàn khu của huyện được công nhận, và Khu di tích Khởi nghĩa Bắc Sơn được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt.

Bắc Sơn trong chặng đường đổi mới

Bước vào thời kỳ đổi mới, Bắc Sơn đã phát triển toàn diện trên nhiều lĩnh vực. Công tác xây dựng Đảng ngày càng vững mạnh; từ chi bộ đầu tiên với 4 đảng viên (1936), đến nay toàn Đảng bộ có hơn 7.200 đảng viên.

Kinh tế phát triển theo hướng nông nghiệp hàng hóa, với vùng cây ăn quả, cây dược liệu, mô hình chăn nuôi tập trung; 16 sản phẩm OCOP được công nhận; hơn 332ha sản xuất đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Hạ tầng kinh tế- xã hội được đầu tư đồng bộ; 100% xã có đường nhựa đến trung tâm. Đến giữa năm 2025, 13/17 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 6 xã nông thôn mới nâng cao, 4 xã kiểu mẫu.

Đặc biệt, du lịch nổi lên như một điểm sáng. Bắc Sơn đã xây dựng nhiều sản phẩm du lịch lịch sử–văn hóa, du lịch cộng đồng, sinh thái, nông nghiệp, thể thao mạo hiểm. Khi Bắc Sơn nằm trong vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO, cơ hội phát triển càng rộng mở; năm 2025 dự kiến đón khoảng 300 nghìn lượt khách, doanh thu 168,8 tỷ đồng, gấp hơn 7 lần so với năm 2020.

Song hành với kinh tế, văn hóa–xã hội phát triển toàn diện. Hệ thống giáo dục, y tế, an sinh xã hội được bảo đảm. Đời sống nhân dân không ngừng được nâng cao, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn dưới 1,75%. Các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn, nhiều lễ hội dân gian được khôi phục, trở thành động lực nội sinh thúc đẩy phát triển du lịch và xây dựng đời sống văn hóa cơ sở.

Bước ngoặt hành chính, khát vọng phát triển mới

Theo Nghị quyết số 1672 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, từ ngày 1/7/2025, đơn vị hành chính huyện Bắc Sơn chính thức kết thúc vai trò lịch sử, hình thành 6 đơn vị hành chính cấp xã mới: Bắc Sơn, Tân Tri, Vũ Lễ, Nhất Hòa, Vũ Lăng, Hưng Vũ. Đây là sự kiện lớn, mở ra chặng đường mới cho sự phát triển bền vững.

Ngay sau khi thành lập, các Đảng bộ xã đã nhanh chóng kiện toàn tổ chức, tổ chức thành công Đại hội nhiệm kỳ 2025–2030, thống nhất cao về ý chí và hành động.

Đồng chí Phùng Thị Thanh Nga – Bí thư Đảng ủy xã Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn nhấn mạnh: Trước yêu cầu đổi mới phát triển, các xã trong vùng huyện Bắc Sơn cũ xác định nhiệm vụ trọng tâm tập trung vào một số nhóm sau:

Thứ nhất, tăng cường công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị. Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên tiên phong, gương mẫu và năng lực đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ.

Thứ hai, tập trung phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng hàng hóa và mở rộng, đa dạng hóa các vùng trồng cây ăn quả, trồng cây dược liệu, cây cảnh gắn liền với du lịch trải nghiệm, du lịch sinh thái. Và phát triển kinh tế đồi rừng gắn liền với sản xuất chế biến, đồng thời cũng tập trung phát triển các mô hình chăn nuôi theo hình thức trang trại tập trung bảo đảm an toàn sinh học.

Thứ ba, tập trung khai thác lợi thế về phát triển du lịch văn hóa bản địa, du lịch về nguồn gắn với các điểm di tích cách mạng và các điểm trên tuyến Công viên địa chất toàn cầu của tỉnh Lạng Sơn.

Thứ tư, tập trung vào việc xây dựng nông thôn mới nâng cao kiểu mẫu văn minh hiện đại. Trong đó hoàn thiện hệ thống giao thông liên thôn, liên xã, đường nội đồng và hạ tầng số. Lấy chuyển đổi số vào công tác quản lý xã hội, dịch vụ công và thương mại điện tử nông sản, du lịch số.

Đồng chí Phùng Thị Thanh Nga – Bí thư Đảng ủy xã Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn.

"Chúng tôi xác định trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng phát triển kinh tế của các xã trong khu vực Bắc Sơn phải tạo ra được sự liên kết giữa các địa bàn, coi liên kết vùng là nhiệm vụ trọng tâm và bổ trợ cho sự phát triển chung của các xã.”, đồng chí Phùng Thị Thanh Nga nhấn mạnh.

Với lợi thế riêng biệt và truyền thống cách mạng kiên trung, Bắc Sơn sẽ tiếp tục phát huy sức mạnh nội sinh, tạo dựng diện mạo mới năng động, giàu bản sắc, đồng hành cùng tỉnh Lạng Sơn và cả nước tiến bước trong kỷ nguyên phát triển hùng cường của dân tộc.

Thiều Hà Quang Nghĩa

Nguồn: https://nhandan.vn/bac-son-tu-ngon-lua-cach-mang-den-khat-vong-phat-trien-trong-ky-nguyen-moi-post910671.html