Bảo vệ người tiêu dùng trong “ma trận hàng giả”

(PLVN) - Với một chiếc điện thoại thông minh, hàng hóa từ khắp nơi rất dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng. Hàng giả vào tận bệnh viện đầu ngành... Dường như người tiêu dùng (NTD) đang bị bủa vây bởi hàng giả. Làm gì để bảo vệ NTD trước thực trạng này?

Khi người tiêu dùng bị… bủa vây

Mạng xã hội và thương mại điện tử đang có sức ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động của đời sống xã hội, đặc biệt là hoạt động mua bán tiêu dùng. Đây chính là kênh lưu thông chủ yếu với hàng giả, hàng nhái, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, kém chất lượng, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ… Thực trạng sản xuất hàng giả và các thủ đoạn tinh vi nhằm đối phó với sự kiểm tra của các cơ quan chức năng đã được nhiều đơn vị lên tiếng. Việc lập các xưởng sản xuất tại các địa điểm hẻo lánh, thuê cơ sở không đăng ký cấp phép để phối trộn nguyên liệu kém chất lượng, đóng gói, dán nhãn giả... cũng đã không còn mới.

Mới đây nhất, bà Nguyễn Kiều Oanh - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết, một hình thức mới là nhập thuốc thật, sau đó tách vỉ hoặc gói, thay thế một số viên bằng thuốc giả kém chất lượng để tăng lợi nhuận, rất khó phát hiện bằng kiểm tra thông thường. Chưa kể các đối tượng sử dụng bao bì, nhãn hiệu, tem chống hàng giả tinh vi sao chép từ hàng thật, thậm chí đặt in màng nhôm, in vỏ hộp giống nguyên mẫu để đánh lừa người tiêu dùng và lực lượng chức năng kiểm tra.

Thậm chí, nhiều chuyên gia về an toàn thực phẩm còn cho rằng, có những thủ đoạn tinh vi hơn để nhằm qua mặt các cơ quan chức năng. Đó là việc các đối tượng sản xuất sẽ sản xuất vài lô hàng thật, mang đi kiểm nghiệm, nhưng sau đó, trong quá trình sản xuất hàng hóa để đưa ra thị trường mới bắt đầu trà trộn sản xuất hàng giả. Điều này sẽ rất khó để phát hiện nếu không có hậu quả nghiêm trọng nào xảy ra.

Chưa kể, hiện nay, hiện tượng bùng nổ các KOL, KOC cũng khiến cho việc kiểm soát hàng giả, hàng nhái khó khăn hơn do hiệu ứng quảng cáo từ những người được cho là có ảnh hưởng đến hành vi mua sắm của NTD. Đại diện Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho biết, trong các năm gần đây, mạng xã hội phát triển mạnh mẽ đã làm thay đổi đáng kể cách NTD tiếp cận thông tin và đưa ra quyết định mua sắm.

Theo đó, hiện NTD có xu hướng dựa vào ý kiến của người khác khi chọn lựa thương hiệu, sản phẩm hay dịch vụ. Những nhận xét, đánh giá từ bạn bè, người thân hoặc những người mà họ tin tưởng có sức ảnh hưởng rất lớn. Bên cạnh đó, người dùng mạng xã hội cũng dễ bị ảnh hưởng bởi các bài viết, lời giới thiệu từ người có ảnh hưởng. Họ thường tạo cảm giác thân quen bằng cách chia sẻ chuyện đời sống cá nhân, sự kiện thường ngày, những góc nhìn riêng hoặc nội dung sáng tạo khiến người theo dõi cảm thấy gần gũi và tin tưởng.

Cách nào bảo vệ người tiêu dùng?

Đại diện Hội Bảo vệ NTD cho biết, xu hướng mua bán online không thể tránh được, kiểm tra hàng có thật hay không trên online cũng không thể thực hiện được nên để NTD tránh mua phải hàng giả thì các sàn thương mại điện tử (TMĐT) phải là một “bộ lọc” đầu vào. Đây cũng là ý kiến mà nhiều Cục, Vụ của Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã từng nhiều lần đưa ra. Theo đó, hầu hết đều cho rằng, chủ các sàn TMĐT phải là người chịu trách nhiệm về hàng hóa bán ra trên “chợ” của mình, chỉ khi gắn trách nhiệm như vậy thì hiện tượng buôn bán hàng giả, hàng nhái mới thuyên giảm.

Để bảo đảm quyền lợi chính đáng của NTD, đồng thời xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia cho rằng, cần đặt ra yêu cầu các chủ thể tham gia - tổ chức, cá nhân kinh doanh và người có ảnh hưởng phải tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về cung cấp thông tin và trách nhiệm minh bạch trong hoạt động quảng cáo. KOL, KOC phải có trách nhiệm cung cấp thông tin về việc nhận tài trợ để cung cấp thông tin cho NTD và đặc biệt yêu cầu những KOL, KOC phải trung thực trong việc đưa thông tin đến NTD.

Ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) nhận định, vừa qua, lực lượng công an đã xử lý, bắt giữ nhiều KOLS... Sự quyết liệt, nghiêm minh này đã góp phần ngăn chặn, phòng ngừa các vi phạm. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng cần xây dựng chuyên đề, kế hoạch kiểm tra cụ thể, tập trung vào những “điểm nóng”, những mặt hàng trọng tâm, địa bàn trọng điểm.

Ngoài ra, theo ông Trần Hữu Linh, để bảo vệ mình trước những thủ đoạn tinh vi của các đối tượng sản xuất lưu thông hàng giả, hàng nhái, NTD cũng cần chủ động nâng cao ý thức trong việc mua bán, tiêu dùng hàng hóa theo đúng các quy định của pháp luật, tránh việc vô tình hay cố ý tiếp tay cho tội phạm buôn lậu, sản xuất buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, xâm phạm sở hữu trí tuệ.

Khi mua hàng cần lựa chọn những địa chỉ, nhãn hàng uy tín được nhiều NTD tin dùng, bình chọn, nhất là khi mua hàng online; Thực hiện kiểm tra nhanh sản phẩm thông qua hotline của nhà sản xuất trên vỏ hộp hàng hóa, thông tin trên website của doanh nghiệp, số điện thoại đường dây nóng, tra cứu thông tin doanh nghiệp trên trang công khai của cơ quan thuế, quản lý thị trường hay Cục Sở hữu trí tuệ.

Nhật Thu

Nguồn: https://baophapluat.vn/bao-ve-nguoi-tieu-dung-trong-ma-tran-hang-gia-post550837.html