"Cán bộ Xồng Bá Cha nói thì bà con tin"

Ở xã biên giới Tri Lễ, nhắc đến Xồng Bá Cha thì không ai là không biết. Theo bà con: Đó là một cán bộ xã người Mông, phát triển đi lên từ xóm bản; luôn tâm huyết với công việc, gắn bó và gần gũi với người dân... rất có uy tín với đồng bào các dân tộc ở địa phương. Ngày 25/9 này, Xồng Bá Cha vinh dự được là điển hình tiên tiến tham dự Đại hội Thi đua yêu nước.

Báo Nghệ An•24/09/2025

Cùng dân bản thoát nghèo

Xồng Bá Cha sinh năm 1984, ở bản Huồi Mới, xã Tri Lễ. Năm 2006, thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước, gia đình anh cùng nhiều hộ dân khác xuống núi lập bản, dựng mường mới ở Khu kinh tế Minh Châu, xã Tri Lễ. Xuất thân từ một gia đình nghèo, ngay từ nhỏ, Xồng Bá Cha rất nỗ lực học tập để lập thân, lập nghiệp, thoát đói nghèo. Anh kể: Những năm học cấp 3, hàng tuần, tôi miệt mài “cuốc bộ” hơn 40 km, từ nhà vượt núi Pù Chống Cha, ra thị trấn Kim Sơn theo học. Để rồi, năm 2006, bản thân đã thi đậu Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An, trở thành niềm tự hào lớn của gia đình, dòng họ....

uploaded-nhatlanbna-2021_01_21-_bna_dao_tri_le_5_nhat_lan1314644_2112021 copy — Xồng Bá Cha là một trong những người tiên phong ở xã Tri Lễ trồng đào để phát triển kinh tế. Ảnh tư liệu: Đức Anh

Năm 2009, tốt nghiệp Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An, Xồng Bá Cha trở về quê, ước mong trở thành ông giáo, đem cái chữ đến bản làng. Thế nhưng, những năm ấy, tỉnh Nghệ An không có nhu cầu tuyển dụng giáo viên cấp 2 dạy Toán - Lý. Chờ việc, không nản chí, Xồng Bá Cha cùng vợ quyết tâm xây dựng kinh tế hộ gia đình. Anh nghĩ: “mình có cái chữ, có kiến thức thì phải có cách nghĩ, cách làm mới, hiệu quả”. Thế rồi, Xồng Bá Cha và vợ đã không quản khó khăn, ngày đêm khai hoang, phục hóa đất làm mía, trồng chanh leo, trồng đào, trồng lúa nước và chăn nuôi... Nhờ áp dụng kỹ thuật lại “chịu thương, chịu khó”, thu nhập bình quân từ nghề nông đem lại cho gia đình anh hàng chục triệu đồng/năm.

Thấy gia đình Xồng Bá Cha “ăn nên làm ra”, các hộ gia đình người Mông tại Khu kinh tế Minh Châu ngưỡng mộ lắm nên tìm đến học hỏi kinh nghiệm. Không hề giấu diếm, biết được gì thì anh bày dạy hết cho bà con; cái gì chưa biết, anh lại hỏi cán bộ xã, huyện để truyền đạt lại. Học theo Xồng Bá Cha, nhiều hộ gia đình đã biết cách làm ăn, dần có của ăn của để. Ai cũng khen Xồng Bá Cha là người tốt, người giỏi.

Những năm ấy, bà con người Mông ở Khu kinh tế Minh Châu vẫn chưa an cư, vẫn di dịch, đi về vùng đất cũ phát nương làm rẫy. Yêu cầu thực tiễn đặt ra là cần tạo sự ổn định ở khu vực này. Khu kinh tế Minh Châu cần được thành lập xóm, bản. Đồng tình với chủ trương của Đảng và Nhà nước, năm 2011, bản D1 (nay là bản Na Niếng) ở Khu kinh tế Minh Châu, xã Tri Lễ ra đời. Xồng Bá Cha “học rộng, giỏi làm ăn, nhiệt tình với bà con” được cả 74 hộ dân trong bản nhất quyết đồng tình đề cử, bầu làm trưởng bản đầu tiên của bản D1.

Ở cương vị trưởng bản, Xồng Bá Cha đã hết mình với công việc chung; cùng với cán bộ xã, huyện tìm cách xoá đói, giảm nghèo cho bà con. Xồng Bá Cha tích cực hướng dẫn, vận động các hộ trong bản thành lập hợp tác xã, tích cực khai hoang ruộng nước, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, triển khai các mô hình trồng lúa, ngô, mía, trồng cây chanh leo, chuối, đào, nuôi gà, nuôi trâu bò... Thực hiện chủ trương chung, dưới sự dẫn dắt của trưởng bản Xồng Bá Cha, các hộ dân ở bản D1 làm ăn dần khấm khá và an cư.

Nhôn Mai-25 — Anh Xồng Bá Cha tích cực tuyên truyền, vận động người dân phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hoá mới. Ảnh: Thành Cường

Bên cạnh việc dẫn dắt bà con sản xuất, Xồng Bá Cha cùng cấp uỷ chi bộ, ban quản lý bản ra sức tuyên truyền để bà con từ bỏ những hủ tục lạc hậu, thực hiện nếp sống mới như: Kế hoạch hoá gia đình, vệ sinh phòng bệnh; khuyến học, khuyến tài; tiêu chuẩn gia đình văn hóa; gương mẫu chấp hành chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào thi đua ở địa phương như phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc...

Ghi nhận những phẩm chất đáng quý, đáng trân trọng và những thành tích nổi bật của Xồng Bá Cha, năm 2013, anh được vinh dự kết nạp vào hàng ngũ của Đảng; năm 2014, được bầu làm Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc xã Tri Lễ, Uỷ viên Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh; năm 2016, được bầu làm Phó Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc xã Tri Lễ; năm 2020, được bầu làm Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã Tri Lễ.

Giữ gìn nếp sống vùng cao

Thôi làm trưởng bản, trở thành cán bộ xã, Xồng Bá Cha càng ra sức trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng các phong trào thi đua, đặc biệt là phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa". Là một cán bộ trẻ, năng nổ, rất có uy tín trong cộng đồng người Mông ở xã Tri Lễ, anh đã được giao phụ trách chỉ đạo các bản người Mông như Huồi Xái, Nậm Tột, Mường Lống - vùng cao và khó khăn nhất ở xã. Ở các bản này, cuộc sống người dân còn khó khăn đủ bề: Chưa có điện, chưa có mạng internet, không trạm xá, đường đất đá gồ ghề thường sạt lở, lầy lội.

Đường từ trung tâm xã vào các bản sát biên giới này dài khoảng 30 km, đi lại hết sức khó khăn, phải trèo dốc băng rừng lội suối. Vậy mà, tháng nào, Xồng Bá Cha cũng 4-5 lần vào bản, có khi ở lại cả tuần để tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ các quy định pháp luật, thực hiện các mô hình phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hoá mới. Mỗi khi có sự vụ, sự việc xảy ra tại 3 bản này, cán bộ xã Xồng Bá Cha lại tức tốc vào ngay.

Nhôn Mai-24 — Anh Xồng Bá Cha luôn tích cực bám ruộng, bám bản để hướng dẫn người dân. Ảnh: Thành Cường

Ông Và Bá Mày - Trưởng bản Mường Lống cho hay: “Ở các bản vùng biên này, các vấn đề xích mích giữa các gia đình, dòng họ, tranh chấp đất đai, trâu bò vẫn thường xảy ra. Khi bản không thể giải quyết thì anh Xồng Bá Cha vào, đứng ra hoà giải. Phương pháp của anh là phân tích rõ cho bà con hiểu vấn đề một cách có lý, có tình. Có cán bộ Xồng Bá Cha đứng ra hoà giải, là bà con tin và nghe theo, dẹp bỏ khúc mắc và xích mích, trở lại hoà thuận, đoàn kết”.

Năm 2021, trên địa bàn một số bản vùng cao ở xã Tri Lễ, xuất hiện tình trạng “đạo lạ” xâm nhập, đem theo những tư tưởng, văn hoá xa lạ, trái ngược và gây hại truyền thống tốt đẹp của người Mông, của dân tộc Việt Nam. Nguồn cơn sự việc là do có một số người đi làm ăn xa mang theo “đạo lạ” về bản, lôi kéo thêm những người khác cùng tham gia. Trước tình trạng này, cấp uỷ, chính quyền và lực lượng chức năng ở xã Tri Lễ tích cực tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt các quy định pháp luật, từ bỏ và không nghe theo “đạo lạ” gây tổn hại đến đời sống người dân. Xồng Bá Cha là người tiên phong, tích cực trong công tác ngăn chặn hoạt động tôn giáo trái pháp luật. Kết quả, trong thời gian ngắn, “đạo lạ” đã bị ngăn chặn, đẩy đuổi kịp thời.

Xồng Bá Cha đặc biệt tâm đắc với hoạt động gìn giữ, bảo tồn và phát huy văn hoá các đồng bào dân tộc thiểu số. Cùng các ban, ngành, anh tích cực tuyên truyền tổ chức các buổi văn nghệ ở địa phương, chọn đội múa hay khèn giỏi tham dự Lễ hội Đền Chín Gian, Liên hoan nghệ thuật trình diễn dân gian ở huyện, tỉnh. Thông qua hoạt động văn nghệ này, Xồng Bá Cha mong muốn tuyên truyền cho bà con vừa thực hiện tốt nếp sống mới; vừa bảo tồn, kế thừa, phát huy và hưởng thụ những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp; đồng thời truyền nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ biết tôn trọng, nâng niu, giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Được biết, Xồng Bá Cha đã nhiều lần giành giải cao tại các liên hoan, hội diễn văn hoá văn nghệ cấp tỉnh, toàn quốc và đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch tặng Bằng khen về thành tích đặc biệt xuất sắc trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư".

Anh Xong Ba Cha o Na Nieng Tri Le copy — Xồng Bá Cha tham gia Liên hoan nghệ thuật trình diễn dân gian các dân tộc thiểu số Nghệ An năm 2024. Ảnh tư liệu

Năm 2025, khi thực hiện chính quyền 2 cấp, Xồng Bá Cha được cấp uỷ Đảng tin tưởng, giao nhiệm vụ mới, đó là Phó Chủ tịch Thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc xã, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tri Lễ. Đây là một nhiệm vụ mới mà lại từng rất quen. Nhận nhiệm vụ mới, Xồng Bá Cha rất vui vì được đóng góp sức mình cho sự nghiệp chung bằng chính “sở trường” của mình. Xồng Bá Cha kể: “2 tháng nay, mình bận lắm. Vừa lo kêu gọi, giúp đỡ bà con khắc phục hậu quả bão lũ; vừa triển khai các mô hình sản xuất cho hiệu quả cao. Bận rộn nhưng rất vui...”.

Những ngày này, Xồng Bá Cha đang tích cực bám ruộng, bám bản để tuyên truyền, hướng dẫn bà con về trồng trọt, chăn nuôi sao cho hiệu quả, theo đúng định hướng của xã. Anh cho biết: Chúng tôi đang hướng dẫn bà con nuôi trồng các cây con phù hợp với địa bàn, cho năng suất cao. Ví dụ như ở các bản vùng cao Pà Khốm, Huồi Mới thì hướng dẫn bà con trồng rừng, dược liệu, cây măng đắng, trồng cỏ nuôi trâu bò hàng hoá; vùng trung tâm xã thì trồng các giống lúa chịu lạnh, nếp đặc sản; vùng xã Nậm Nhoóng cũ thì trồng cây bo bo, cây quế, chăn nuôi lợn đen và gà đen... Thời gian tới, chúng tôi đang tìm kiếm, mời gọi doanh nghiệp về địa phương đầu tư các xưởng chế biến nông sản cho người dân để khắc phục tình trạng “được mùa mất giá”, dư thừa nông sản và mở rộng thị trường.

“

Đồng chí Xồng Bá Cha là một cán bộ trưởng thành từ cơ sở. Trong quá trình công tác luôn năng nổ, nhiệt tình, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao. Từ trước đến nay, đồng chí Xồng Bá Cha luôn là người có uy tín, “đầu tàu” của đồng bào dân tộc Mông trên địa bàn xã Tri Lễ; là tấm gương của phong trào thi đua yêu nước ở địa phương.

Đồng chí Phạm Ngọc Nghĩa - Bí thư Đảng uỷ xã Tri Lễ