Chim lạc - Biểu tượng văn hóa trên đôi cánh Vietnam Airlines

Đây là hoạt động Vietnam Airlines hướng đến chào mừng ngày lễ lớn của đất nước trong năm 2025 cũng như đánh dấu hành trình 30 năm phát triển và những bước tiến mạnh mẽ của Hãng Hàng không Quốc gia trong kỷ nguyên vươn mình.

"Vietnam Airlines không chỉ là một hãng hàng không, mà còn là một sứ giả văn hóa, một cầu nối giữa Việt Nam và thế giới. Mỗi chuyến bay không đơn thuần là một hành trình di chuyển, mà còn là một câu chuyện về bản sắc, về niềm tự hào dân tộc và khát vọng vươn lên mạnh mẽ của một Việt Nam đang trên đà phát triển. Đó là sứ mệnh mà Hãng Hàng không Quốc gia luôn theo đuổi trong suốt hành trình ba thập kỷ qua. Một lần nữa, hình ảnh Chim Lạc được tái hiện, đồng hành cùng Vietnam Airlines đưa hình ảnh đất nước Việt Nam tươi đẹp, giàu truyền thống đến với bạn bè quốc tế, khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ thế giới", ông Đặng Anh Tuấn, Phó tổng giám đốc Vietnam Airlines chia sẻ.

Đến nay khái niệm chim lạc là loài chim gì trong thực tế có khá nhiều quan điểm khác nhau đến từ nhiều học giả, nhà nghiên cứu. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Giáo sư, Tiến sĩ (GS-TS) Nguyễn Quang Ngọc - Ủy viên hội đồng giáo sư liên ngành Sử học - Khảo cổ học - Dân tộc học về vấn đề này.

GS-TS Nguyễn Quang Ngọc - Ủy viên hội đồng giáo sư liên ngành Sử học - Khảo cổ học - Dân tộc học

Theo GS-TS Nguyễn Quang Ngọc cho biết, Thời kỳ Hùng Vương dựng nước, bộ tộc lớn nhất xây dựng lên Nhà nước đầu tiên là người Lạc Việt, tức là cũng là có yếu tố "Lạc". Trong bộ tộc Việt đó, người đứng đầu là Lạc tướng và người dân được gọi là Lạc dân. Thậm chí thời đó là thuở văn minh nông nghiệp trồng lúa nước đặc trưng, ruộng để cày cấy người ta cũng gọi là ruộng lạc. Do đó, có thể nói chữ "Lạc" là một cái tên chung của thời đại dựng nước đầu tiên của dân tộc Việt Nam. Và thời đại dựng nước đầu tiên cũng là thời kỳ của nền văn hóa Đông Sơn, dấu ấn vật chất để lại chính là trống đồng Đông Sơn với mặt trống là hình ảnh của những con chim lạc.

Qua nghiên cứu về nền văn minh của thời đại dựng nước đầu tiên là văn minh sông Hồng và trống đồng Đông Sơn là biểu tượng cao nhất của văn minh sông Hồng, đại diện cho cộng đồng cư dân làm nông nghiệp trồng lúa nước ở vùng nhiệt đới, nắng nóng mưa nhiều như là khu vực miền Bắc nước ta. Ở đó, người dân chọn cây lúa nước làm nghề sống chính và hình ảnh cánh đồng, lũy tre làng, con chim bay đậu ở trên cánh đồng đã trở thành hình ảnh rất thân thuộc từ thuở đó. Vì thế, nó đã được vào trong các tác phẩm nghệ thuật có tính chất biểu trưng của thời đại là trống đồng Đông Sơn.

GS-TS Nguyễn Quang Ngọc chia sẻ: "Khi nhìn hình ảnh chim lạc trên trống đồng Đông Sơn mỗi người sẽ có một phán đoán khác nhau. Có người là chim phượng hoàng, có người bảo đấy là chim đại bàng, hay là có người thì bảo đấy là con chim gì đó. Tôi thì nghĩ rằng đấy là con cò, hay còn là cả con vạc, con nông. Đó là các loại ưa thích sống ở trong các rừng tre, bụi tre. Đến lúc đi kiếm ăn thì nó bay ra khắp cánh đồng. Hình ảnh đặc trưng nhất của nền văn minh nông nghiệp trồng lúa nước ở vùng châu thổ sông Hồng là con cò đã đi vào trong các câu ca dao, tục ngữ của người Việt. Nói đến cánh đồng quê thì phải nói đến cánh cò, nói đến nền văn minh nông nghiệp trồng lúa nước sơ khai của người Việt thì không thể không có cánh cò".

Xét từ góc độ dân tộc học, người Việt luôn cho rằng là tổ tiên của chúng ta là giống tiên và giống rồng. Trong đó, tiên là mẹ Âu Cơ tức là giống chim, con rồng là cha Lạc Long Quân. Đó chính là cội nguồn của việc người Việt bao đời gọi nhau bằng hai tiếng "đồng bào", tự nhận mình là "con Lạc - cháu Hồng" hay "con Rồng - cháu Tiên". Đây là hai nguồn lực mạnh để tạo nên nhà nước sơ khai đầu tiên là Nhà nước Văn Lang và sau đó là nhà nước Âu Lạc. Vì thế, theo GS-TS Nguyễn Quang Ngọc, chim lạc còn là hình ảnh của con người, bởi nó là hình ảnh đại diện cho tộc người.

Qua nhiều phân tích, GS-TS Nguyễn Quang Ngọc cho rằng chim lạc là hình ảnh của chim thần có thể được thể hiện trên cơ sở một loài chim có thật và được thần thánh hóa để trở thành biểu tượng chung qua từng giai đoạn lịch sử của đất nước Việt Nam.

Bày tỏ quan điểm về việc Vietnam Airlines sẽ tái hiện hình ảnh chim lạc trên thân một chiếc máy bay của Vietnam Airlines sắp tới, GS-TS Nguyễn Quang Ngọc cho biết: "Chúng ta bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc nhưng phải trên nền tảng của các giá trị văn hóa đích thực mà tổ tiên đã tạo dựng. Tôi thấy nếu như đưa hình ảnh chim lạc cùng hiện diện với hình ảnh hoa sen truyền thống trên máy bay hiện đại của Vietnam Airlines đến được nhiều miền đất, sẽ thể hiện rõ được hình ảnh vươn mình của dân tộc Việt Nam; thể hiện quyết tâm vươn mình, khẳng định thương hiệu và vị thế của Vietnam Airlines trong ngành hàng không khu vực và quốc tế. Đó không chỉ là biểu tượng của sự phát triển bền vững, mà còn phù hợp với xu thế phát triển chung của thời đại", GS-TS Nguyễn Quang Ngọc cho biết.

Nguồn:https://thanhnien.vn/chim-lac-bieu-tuong-van-hoa-tren-doi-canh-vietnam-airlines-185250418165758256.htm