Chuyển đổi xanh không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà là khoản đầu tư chiến lược

(Dân trí) - Chuyên gia nhấn mạnh rằng chuyển đổi xanh không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà là khoản đầu tư chiến lược cho tương lai, góp phần hình thành giá trị tài sản của doanh nghiệp trên bảng cân đối kế toán

Phát triển bền vững là trọng tâm của doanh nghiệp

Trong bối cảnh Việt Nam đang quyết tâm thực hiện các cam kết giảm phát thải và hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu, chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn mà trở thành yêu cầu bắt buộc đối với cộng đồng doanh nghiệp. Đặc biệt, với áp lực ngày càng tăng từ các thị trường xuất khẩu lớn như EU về giảm phát thải, doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước những thách thức chưa từng có.

Tuy nhiên, điều này cũng chính là cơ hội vàng để các doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn bứt phá, tăng trưởng bền vững và mở rộng thị phần. Những doanh nghiệp tiên phong "xanh hóa" sớm sẽ không chỉ sống sót qua giai đoạn chuyển đổi đầy cam go mà còn có khả năng mở rộng thị trường, củng cố vị thế cạnh tranh.

Chuỗi tọa đàm trực tuyến “Talk GreenBiz - La bàn tăng trưởng xanh” do báo Dân trí phối hợp Quỹ Vì tương lai xanh (thuộc Tập đoàn Vingroup) tổ chức thực hiện.

Mục tiêu của chuỗi nhằm góp phần thúc đẩy các hành trình xanh trong cuộc sống hàng ngày, nâng cao nhận thức cộng đồng và kêu gọi mỗi cá nhân hành động ngay hôm nay để bảo vệ môi trường cho các thế hệ tương lai.

Đại diện AEON Việt Nam cho biết phát triển bền vững là một trọng tâm phát triển của doanh nghiệp thời gian qua. Đặc biệt, doanh nghiệp thực hiện nhiều giải pháp để phát triển xanh như chuyển đổi xanh trong vận hành.

Cụ thể, thay thế dần bao bì sang vật liệu thân thiện môi trường như túi phân hủy sinh học, sử dụng tô, khay làm bằng bã mía, ngưng bày bán các sản phẩm nhựa dùng một lần, chuyển đổi thẻ thành viên nhựa sang ứng dụng di động, voucher (mã giảm giá) giấy sang voucher điện tử...

Doanh nghiệp cũng thúc đẩy hành vi tiêu dùng xanh cùng khách hàng địa phương như không phát túi nilon nếu khách hàng dùng thức ăn tại cửa hàng, đa dạng hình thức thanh toán không tiền mặt, tri ân trực tiếp cho mỗi giao dịch từ chối sử dụng túi nilon dùng một lần, quầy tính tiền ưu tiên cho khách hàng không dùng túi nilon...

Việt Nam đang quyết tâm thực hiện các cam kết giảm phát thải khí nhà kính và hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu (Ảnh: iStock).

Thực tế, nhiều doanh nghiệp bán lẻ thừa nhận việc chuyển đổi xanh hướng tới tiêu dùng bền vững đã và đang mang lại cho doanh nghiệp nhiều cơ hội quan trọng, đặc biệt trong việc cải thiện vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Đối với vận hành, doanh nghiệp có thể tăng hiệu quả hoạt động thông qua việc tối ưu hóa quy trình, ví dụ như giảm thời gian thao tác khi khách hàng đổi điểm thưởng, từ đó phục vụ được nhiều khách hàng hơn với độ chính xác cao hơn. Đồng thời, việc áp dụng các giải pháp số và xanh giúp tiết kiệm chi phí dài hạn, chẳng hạn như giảm chi phí in thẻ, túi nilon và voucher giấy...

Triển khai ESG vẫn còn nhiều thách thức

Dù mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và nền kinh tế, tuy nhiên, việc triển khai ESG trong các ngành, lĩnh vực vẫn còn nhiều thách thức. Đại diện AEON Việt Nam cho biết trong quá trình thực hiện các giải pháp để phát triển bền vững, doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn với vấn đề chi phí ban đầu. Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đòi hỏi đầu tư lớn vào công nghệ, hạ tầng và nhân lực, điều này làm tăng chi phí hoạt động ngắn hạn của doanh nghiệp.

Nguồn nhân lực có kỹ năng về công nghệ số và kiến thức về phát triển bền vững tại Việt Nam còn hạn chế, doanh nghiệp bán lẻ còn gặp khó khăn trong tuyển dụng và đào tạo các nhân sự này. Ngoài ra, vẫn còn một bộ phận người tiêu dùng chưa sẵn sàng thay đổi thói quen mua sắm truyền thống. Các doanh nghiệp còn gặp khó khăn, thách thức từ chuỗi cung ứng.

Chuyển đổi xanh đòi hỏi đầu tư lớn vào công nghệ, hạ tầng và nhân lực (Ảnh: Autodesk).

Ông Đỗ Xuân Quang, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Hàng không Vietjet, nhấn mạnh, doanh nghiệp cần tập trung quản lý toàn diện chuỗi cung ứng theo hướng xanh. Các hoạt động này bao gồm cả quản trị vận tải, kho bãi, và dữ liệu logistics, với mục tiêu giảm thiểu tối đa thời gian vận chuyển và giao nhận.

Việc tăng cường tái sử dụng các sản phẩm, bao bì, vật liệu... để tạo nên một chuỗi cung ứng xanh toàn diện sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất và vận hành, đồng thời xây dựng một hệ sinh thái xanh và bền vững.

Từ 10 năm trước, hãng quan tâm đến vấn đề chuyển đổi xanh, chuyển đổi số. Thông qua hành động lựa chọn đội tàu bay thế hệ mới cho đến việc sử dụng năng lượng mới (nhiên liệu hàng không bền vững -Sustainable Aviation Fuel - SAF) tiết kiệm 20% nguyên liệu so với thông thường. Ngoài ra, công ty này cũng thực hiện số hóa toàn bộ quy trình thông qua hệ thống ứng dụng trên thiết bị thông minh và website, giảm thiểu tối đa giấy tờ trong công tác vận hành.

Tích hợp ESG vào các trụ cột kinh doanh

Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) cho biết đến nay hơn 95% các nghiệp vụ được thực hiện hoàn toàn trên các kênh số. Hơn 98% giao dịch của khách hàng cá nhân và doanh nghiệp đều được thực hiện hoàn toàn thông qua kênh Mobile banking, Internet banking. Các chỉ số thanh toán không dùng tiền mặt tăng cao gấp nhiều lần về số lượng và cả giá trị giao dịch.

Ngân hàng này cũng tích hợp ESG vào các trụ cột kinh doanh, vào thực tiễn mọi hoạt động, góp phần thúc đẩy nền kinh tế xanh, xã hội công bằng và quản trị minh bạch...

ESG đóng vai trò rất quan trọng đối với các doanh nghiệp Việt Nam (Ảnh: Linkedin).

MoMo cho biết nhiều năm qua đã ứng dụng AI, Big Data để tối ưu hóa sản phẩm, đồng thời tích hợp ESG vào các hoạt động kinh doanh. Đơn vị này xác định chuyển đổi số không chỉ mang đến cơ hội mà còn đặt ra nhiều thách thức, trong đó có hai yếu tố quan trọng là cạnh tranh công nghệ và câu chuyện nhân tài.

Đối diện với thách thức, doanh nghiệp đầu tư mạnh mẽ vào nguồn nhân lực và thiết lập một mô hình làm việc sáng tạo với đội ngũ 1.000 kỹ sư công nghệ, trong đó có 200 chuyên gia về Data/AI - 100% là người Việt. Không chỉ thực hiện ESG nội bộ mà đơn vị này còn hỗ trợ các ngân hàng và tổ chức tài chính triển khai chuyển đổi số.

Khoản đầu tư chiến lược cho tương lai

Bà Phạm Thị Tình, Giám đốc thương mại chi nhánh Hà Nội, Công ty cổ phần Giao nhận Tiếp vận Quốc Tế Interlog, cho biết, với vai trò là mắt xích trong chuỗi cung ứng toàn cầu, các doanh nghiệp cần thay đổi để phù hợp, chiến lược chuyển đổi xanh cần được định hướng. Trong mô hình thực hiện chuyển đổi xanh, công ty tập trung vào 3 trụ cột chính, thứ nhất là nhận thức của nhân sự, thứ 2 là chuyển đổi năng lượng và thứ 3 là phải có giải pháp tối ưu để cắt giảm chi phí.

Từ cuối năm 2022, công ty này đã tập trung vào đào tạo nội bộ từ cấp lãnh đạo đến nhân viên. Ngoài ra, doanh nghiệp tổ chức chuyên đề, hội thảo để tăng nhận thức về chuyển đổi xanh. Doanh nghiệp cũng đưa ra đề xuất, giải pháp giúp giảm lượng phát thải carbon cho khách hàng thông qua tư vấn về tuyến đường, phương tiện giao hàng.

Bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính), cho rằng có 2 lực chính tác động để doanh nghiệp chuyển đổi xanh.

Thứ nhất là lực đẩy, bao gồm áp lực từ thị trường, nhà đầu tư và các quy định về môi trường - xã hội. Thứ hai là lực kéo, gồm những lợi ích thiết thực từ việc chuyển đổi xanh và các chính sách ưu đãi của Nhà nước. Trong đó, động lực nội tại của doanh nghiệp được đánh giá là quan trọng nhất.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đang gặp phải nhiều rào cản lớn. Trở ngại đầu tiên là thiếu thông tin và nhận thức. Không ít doanh nghiệp chưa hiểu rõ ESG là gì, chưa biết bắt đầu từ đâu và triển khai như thế nào.

Thách thức thứ hai là hạn chế về nguồn lực, đặc biệt là vốn, công nghệ, thị trường và nhân sự, nhất là trong các ngành sản xuất. Cuối cùng là sự thiếu kết nối trong hệ sinh thái hỗ trợ, bao gồm mối liên kết giữa cơ quan nhà nước, nhà đầu tư, tổ chức tài chính, viện nghiên cứu và hiệp hội doanh nghiệp.

Để vượt qua những rào cản này, bà Hương đề xuất 3 nhóm giải pháp. Trước tiên, trong quá trình xây dựng chính sách, cần tham khảo ý kiến doanh nghiệp một cách thực chất và kịp thời. Trong quá trình xây dựng Nghị quyết 68 và 98, dù thời gian gấp rút nhưng các cơ quan vẫn tiến hành tham vấn kỹ lưỡng thông qua nhiều hình thức khác nhau.

Giải pháp thứ hai là khuyến khích sự tham gia của các đối tác liên quan và tổ chức trung gian trong việc triển khai chính sách. Nhà nước nên giữ vai trò kiến tạo, tập trung vào việc hoàn thiện khung pháp lý và phát triển các mô hình thử nghiệm. Cuối cùng, cộng đồng doanh nghiệp cần chủ động tiếp cận các nguồn lực hỗ trợ, đồng thời nâng cao năng lực nội tại để sẵn sàng chuyển đổi.

“Chuyển đổi xanh không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà là khoản đầu tư chiến lược cho tương lai, góp phần hình thành giá trị tài sản của doanh nghiệp trên bảng cân đối kế toán,” bà Hương nhấn mạnh.

Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đang gặp phải nhiều rào cản lớn (Ảnh: Sustainability).

Bà Hương khẳng định khu vực kinh tế tư nhân giữ vai trò then chốt trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu và thúc đẩy chuyển đổi xanh. Đây chính là lực lượng góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.

Để hỗ trợ doanh nghiệp trên hành trình chuyển đổi xanh, bà Hương cho biết Nhà nước đang triển khai 3 nhóm chính sách trọng tâm.

Thứ nhất, Nhà nước cần tạo lập một môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch và an toàn cho doanh nghiệp. Đây là yếu tố được cộng đồng doanh nghiệp mong đợi nhất, vượt lên trên cả những hỗ trợ về tài chính trực tiếp.

Thứ hai, Chính phủ cần hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng tiếp cận các nguồn lực thiết yếu. Trong bối cảnh hơn 98% doanh nghiệp tư nhân hiện nay là các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, việc tiếp cận vốn, công nghệ, thị trường và nhân lực vẫn đang là những rào cản lớn đối với quá trình chuyển đổi xanh.

Thứ ba, các cơ quan chức năng cần triển khai những chính sách mang tính đột phá nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi. Nghị quyết 68 và 98 đã đề xuất 2 giải pháp cụ thể, bao gồm việc hỗ trợ lãi suất 2% cho các dự án xanh thông qua hệ thống ngân hàng thương mại hoặc quỹ tài chính ngoài ngân sách; cho phép doanh nghiệp được tính chi phí đầu tư cho nghiên cứu và phát triển ở mức 200% khi tính thuế thu nhập.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/chuyen-doi-xanh-khong-chi-la-yeu-cau-bat-buoc-ma-la-khoan-dau-tu-chien-luoc-20250724120039928.htm