Cơn sốt vàng: Lịch sử có lặp lại trong thời đại số?

Cơn sốt vàng thế kỷ 19 - chương lịch sử làm thay đổi thế giới

Năm 1848, khi James W. Marshall tình cờ phát hiện vàng tại Sutter's Mill (California, Mỹ), không ai ngờ rằng một cơn sốt quy mô toàn cầu sẽ bùng nổ. Tin tức lan truyền nhanh chóng. Hàng nghìn người từ khắp nơi đổ xô tới miền Tây nước Mỹ với hy vọng đổi đời.

Không lâu sau, những cơn sốt vàng khác cũng nổ ra ở Australia, Nam Phi và Canada, tạo nên một trong những cuộc di cư kinh tế lớn nhất lịch sử. Các thị trấn mới mọc lên như nấm, hệ thống giao thông như đường sắt phát triển chóng mặt và nền tài chính thế giới bắt đầu hình thành với sự ra đời của ngân hàng, mạng lưới thương mại.

Tuy nhiên, không phải tất cả đều là ánh vàng rực rỡ. Cơn sốt cũng kéo theo bi kịch: cộng đồng bản địa bị xua đuổi, môi trường thiên nhiên bị tàn phá và phần lớn những người đi tìm vàng ra về tay trắng, chỉ có số ít may mắn đổi đời.

Hơn 175 năm sau, vào năm 2025, vàng lại một lần nữa gần như chiếm trọn sự chú ý toàn cầu. Giá vàng đã đạt những mốc kỷ lục chưa từng thấy, phản ánh làn sóng bất an đang dâng cao trong giới đầu tư lẫn người dân bình thường.

Khởi đầu năm ở mức 2.624,5 USD/ounce, vàng đã phi nước đại lên 3.296,4 USD/ounce chỉ trong 4 tháng đầu năm - tương đương mức tăng gần 26%. Có thời điểm, giá thậm chí vượt mốc 3.500 USD/ounce.

Quỹ ETF vàng lớn nhất thế giới, SPDR Gold Trust (GLD), cũng tăng hơn 28% từ đầu năm và 46% so với cùng kỳ năm ngoái, phản ánh sự đổ xô tìm kiếm tài sản trú ẩn an toàn.

Một số chuyên gia lạc quan dự báo giá vàng có thể chạm 3.700-3.810 USD/ounce trước cuối năm, trong khi những người thận trọng hơn thì cảnh báo về khả năng điều chỉnh mạnh.

Giá vàng năm nay liên tục lập đỉnh, thậm chí có thời điểm vượt mốc 3.500 USD/ounce (Ảnh: Getty)

Điều gì đang thúc đẩy cơn sốt vàng hiện nay? Có 5 yếu tố lớn đang liên kết chặt chẽ đẩy giá vàng tăng. Đầu tiên là căng thẳng thương mại, tranh chấp lãnh thổ, các cuộc đối đầu giữa các cường quốc làm gia tăng nhu cầu trú ẩn vào vàng. Tiếp đó là việc các ngân hàng trung ương tích cực mua vàng, đặc biệt tại châu Á khi mà nhiều nước giảm dự trữ USD, tăng mua vàng để tự chủ tài chính.

Tiếp đó, lo ngại lạm phát và sự suy yếu của đồng USD cũng là nhân tố đẩy giá vàng tăng. Nhà đầu tư lo sợ tiền mất giá nên chuyển tài sản vào vàng, đồng thời kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất, càng đẩy giá vàng tăng mạnh. Nguyên nhân thứ tư là sự biến động của thị trường chứng khoán khi mà các đợt lao dốc mạnh của nhóm cổ phiếu công nghệ khiến vàng trở thành "hầm trú ẩn" lý tưởng.

Lý do cuối cùng là dòng vốn ồ ạt từ nhà đầu tư tổ chức và cá nhân. Cả nhà đầu tư lớn lẫn nhỏ đều đang đổ tiền vào vàng, qua nhiều kênh khác nhau từ vàng vật chất đến các sản phẩm tài chính liên quan.

"Cơn sốt" thời đại số: Đầu tư vàng giờ ra sao?

Nếu như trong quá khứ, cơn sốt vàng gắn liền với những cuộc đào bới khốc liệt giữa thiên nhiên hoang dã, thì cơn sốt vàng năm 2025 lại diễn ra chỉ bằng... một cú nhấp chuột.

Thế giới số đã mở ra vô vàn cách tiếp cận vàng thuận tiện hơn bao giờ hết, từ việc nắm giữ vàng vật chất - lựa chọn ưa thích của những ai trân trọng giá trị hữu hình, đến đầu tư vào các quỹ ETF vàng để tận dụng tính thanh khoản cao. Các sản phẩm tài chính như cổ phiếu công ty khai thác vàng hay hợp đồng tương lai vàng cũng giúp nhà đầu tư tiếp cận thị trường một cách gián tiếp và linh hoạt hơn. Thậm chí, vàng còn được tích hợp vào các tài khoản hưu trí, trở thành một phần của chiến lược bảo vệ tài sản lâu dài.

Trong cuộc chơi mới này, thể lực không còn là yếu tố quyết định; thay vào đó, chiến lược, công nghệ và sự nhạy bén mới chính là chìa khóa thành công.

Với bối cảnh vàng đang thăng hoa, các chuyên gia cảnh báo nhà đầu tư không nên quá mù quáng. Những tín hiệu tích cực đang ủng hộ giá vàng, đó là kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất và đồng USD suy yếu mở ra dư địa tăng giá lớn; các bất ổn địa chính trị âm ỉ càng củng cố vai trò trú ẩn an toàn của vàng; và làn sóng mua vàng từ các ngân hàng trung ương - đặc biệt ở các nước mới nổi - mới chỉ đang bắt đầu.

Tuy nhiên, không thể bỏ qua những cảnh báo: vàng đang trở thành một trong những giao dịch đông đúc nhất toàn cầu, và lịch sử cho thấy, "quá đông" thường là dấu hiệu báo trước những đợt điều chỉnh mạnh. Nếu tình hình tài chính ổn định trở lại, nhu cầu trú ẩn sẽ suy giảm, tạo áp lực lớn lên giá vàng. Đặc biệt, tâm lý đám đông rất dễ đảo chiều đột ngột trước tin xấu, nhất là với những nhà đầu tư FOMO mua đuổi ở vùng giá cao.

Để không trở thành nạn nhân của cơn sốt vàng thời đại số, giới chuyên gia khuyên nhà đầu tư cần tỉnh táo xây dựng chiến lược bài bản. Đa dạng hóa danh mục là nguyên tắc vàng - đừng bao giờ đặt hết trứng vào một giỏ. Ưu tiên đầu tư dài hạn thay vì chạy theo những đợt sóng tăng ngắn ngủi và tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội.

Lựa chọn sản phẩm đầu tư phù hợp cũng rất quan trọng: nếu cần tính thanh khoản cao, ETF vàng là lựa chọn lý tưởng; còn nếu muốn tích trữ tài sản lâu dài, vàng vật chất vẫn là kênh đáng tin cậy dù khó bán nhanh. Ngoài ra, cần theo dõi sát các chính sách tiền tệ, diễn biến kinh tế thế giới và tính toán kỹ lưỡng các chi phí phát sinh như lưu trữ, giao dịch hay quản lý danh mục.

Nhà đầu tư lo sợ tiền mất giá nên chuyển tài sản vào vàng, đồng thời kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất, càng đẩy giá vàng tăng mạnh (Ảnh: Finbold).

Triển vọng tương lai

Dự báo về tương lai của vàng đang gây tranh cãi dữ dội. Một phe tin rằng giá vàng sẽ tiếp tục thăng hoa nếu các rủi ro địa chính trị và lạm phát toàn cầu không được kiểm soát hiệu quả. Phe còn lại cho rằng sự lạc quan hiện tại là quá đà, và chỉ cần một cú sốc tâm lý, thị trường vàng có thể chứng kiến đợt điều chỉnh mạnh mẽ.

Những yếu tố then chốt cần theo dõi trong thời gian tới bao gồm động thái chính sách lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), sức mạnh đồng USD, chiến lược mua vàng của các ngân hàng trung ương lớn như Trung Quốc và Ấn Độ, cũng như những cú sốc bất ngờ từ kinh tế hay địa chính trị toàn cầu. Dù thế nào, trong "cơn sốt" này, sự thận trọng và tầm nhìn dài hạn sẽ là la bàn định hướng cho những ai muốn biến vàng thành công cụ bảo vệ và gia tăng tài sản thực sự.

Cơn sốt vàng năm nay không chỉ là câu chuyện về giá cả, mà phản ánh nỗi bất an sâu sắc trong thế giới đầy biến động hiện nay. Giống như năm 1849, trong thời kỳ hỗn loạn, con người luôn tìm kiếm điểm tựa. Vàng, với lịch sử hàng nghìn năm là biểu tượng của giá trị, đã, đang và có lẽ sẽ tiếp tục giữ vững ngôi vương trong lòng nhà đầu tư toàn cầu.

Nhưng hãy nhớ rằng cơ hội lớn luôn đi kèm với rủi ro. Thận trọng, tỉnh táo và có chiến lược đúng đắn sẽ là chìa khóa để bạn không bị "chôn vùi" dưới ánh vàng chói lọi này.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/con-sot-vang-lich-su-co-lap-lai-trong-thoi-dai-so-20250427204819577.htm