Lênh đênh mưu sinh
Gần 2 tuần sau cơn bão số 10, chiếc thuyền nhỏ - cũng là chốn trú ngụ bao năm của vợ chồng anh Phạm Ngọc Hùng (SN 1985) và chị Đoàn Thị Thanh (SN 1986) vẫn nằm nghiêng trên bờ, cách mép sông Lam hơn 50 mét. Vết bùn khô còn in loang lổ quanh mạn thuyền, như chứng tích của dòng nước hung dữ vừa cuộn trào qua.
Trước bão, khi nghe tin nước sông dâng, anh Hùng cùng mấy thanh niên trong xóm vạn chài hối hả buộc dây, gồng sức đẩy con thuyền nặng trĩu đồ đạc lên bờ để tránh gió. Cả đêm hôm ấy, họ vật lộn với mưa gió, đến khi thuyền nằm yên trên bờ mới dám thở phào.
Giờ đây, trong cái nắng oi nồng sau bão, vợ chồng anh lại tất bật sửa sang lại mái “nhà nổi” tạm bợ của mình. Tay bồng đứa con út mới 8 tháng tuổi, tay đưa võng ru đứa 3 tuổi đang ốm, chị Thanh cười hiền: “Đưa thuyền lên bờ, đi lại có vất vả thật, mỗi lần ra sông phải bắc ván, lội qua cát nhưng đỡ lo cho mấy đứa nhỏ. Giữa bão gió, chỉ cần an toàn là quý rồi”.
Cuộc sống của gia đình anh Hùng - chị Thanh là minh chứng điển hình của một số phận gắn bó với con nước. Từ thuở lọt lòng họ đã theo cha ông lênh đênh sông nước, rồi khi nên vợ nên chồng cũng gắn bó với nghề chài lưới.
Đến nay, họ có 7 người con, cháu lớn vừa bước vào lớp 12, cháu út vừa mới sinh đầu năm 2025. Tất cả đều phải chật vật với những chuyến ra khơi mỗi ngày. Khi thời tiết thuận lợi, lưới giăng được vài trăm nghìn đồng; có hôm kéo cả ngày chẳng có con cá nào.
“Nghề sông nước thất thường lắm, cả nhà chỉ đủ ăn đủ mặc”, anh Hùng tâm sự. Giữa khốn khó, anh chị hạ quyết tâm cho các con học hết cấp 3, hy vọng một ngày con trẻ không phải "nối nghiệp" kiếp vạn chài của cha mẹ.
Theo ông Nguyễn Văn Toàn, người được bà con xem là Tổ trưởng tổ dân cư xóm chài Xuân Lam 2, hiện xóm có 14 hộ dân với gần 80 nhân khẩu, trong đó 8 hộ với hơn 40 người vẫn sống dưới sông, trên những nốc thuyền cũ kỹ, còn lại dựng tạm nhà bằng tôn, tre hoặc ở trong lán bỏ lại của một đơn vị khai thác cát. Một số hộ kéo thuyền lên bờ để ở tạm, nhưng sinh hoạt vẫn gắn liền với sông nước. Mỗi nhà đều có 1-2 thuyền nhỏ để đi đánh cá - nguồn sống duy nhất của cả gia đình.
“Chưa năm nào cuộc sống của người dân xóm vạn chài đảo lộn như năm nay", ông Toàn thở dài. “Hai lần chạy bão, khi bão số 5 rồi bão số 10 đổ bộ, bà con lại dắt díu nhau mang theo ít đồ đạc, lên xe của bộ đội về nhà văn hóa xóm trú ẩn”.
Nhờ sự chủ động của chính quyền và lực lượng dân quân, tất cả đều an toàn, nhưng thiệt hại về vật chất vẫn không nhỏ: Lưới, đó, dụng cụ đánh cá bị cuốn trôi; nhiều chiếc thuyền nhỏ đánh cá bị lật úp trong cơn giông lốc ngày 5/10 vừa rồi. Cuộc sống mưu sinh vốn đã chênh vênh lại càng thêm bấp bênh...
Trong số những hộ vẫn bám trụ dưới sông có vợ chồng ông Nguyễn Hồng Vân (SN 1963) và bà Phạm Thị Hường (SN 1964) - đôi vợ chồng đã gắn bó cả đời với con nước. Hai ông bà có 8 người con, 4 cô con gái đã lập gia đình trên bờ, 4 người con trai còn lại vẫn theo nghề chài lưới.
Cách đây vài năm, ông Vân bị đột quỵ, đi lại khó khăn, bà Hường phải ở nhà chăm chồng, bỏ dở những chuyến lưới mưu sinh. “Dân vạn chài chúng tôi sợ nhiều thứ: Sợ bão, sợ lũ, nhưng sợ nhất là tai nạn trên sông. Tôi chẳng dám rời mắt khỏi ông nhà tôi dù chỉ chốc lát”, bà Hường chia sẻ.
Ước mơ an cư
Giữa những ngày mưa giông triền miên, ước mơ lớn nhất của người dân xóm vạn chài Xuân Lam 2 là được lên bờ, có một mái nhà vững chãi trên đất liền. “Cả đời ở trên sông, chỉ mong có chỗ che nắng, che mưa mà khỏi lo nước dâng”, ông Nguyễn Văn Toàn – Tổ trưởng xóm chài trải lòng.
Cách khu vạn chài không xa, khu tái định cư ở xóm Xuân Lam 9 đã hoàn thành từ năm 2021, từng được quy hoạch để đón khoảng 100 hộ dân vùng lũ của huyện Hưng Nguyên cũ lên bờ sinh sống. Thế nhưng, hơn 3 năm trôi qua, khu tái định cư này hầu như bị bỏ hoang.
Theo lãnh đạo xã Hưng Nguyên Nam, khu tái định cư từng thuộc dự án của huyện Hưng Nguyên cũ trước khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, mỗi lô đất khi đó được quy hoạch hơn 300m², vượt quá quy định hiện hành. Do vậy, việc điều chỉnh diện tích, lập hồ sơ giao đất cho các hộ dân gặp nhiều trở ngại. “Địa phương rất mong muốn bố trí chỗ ở ổn định cho các hộ dân vạn chài, song phải đảm bảo đúng quy định, tránh sai sót về thủ tục sau này”, ông Cao Anh Đức - Chủ tịch UBND xã Hưng Nguyên Nam cho biết.
Trong khi những thủ tục hành chính vẫn chờ được tháo gỡ, gần chục con người vẫn sống chật vật trong những nốc thuyền hoặc những căn nhà tạm. Mùa nắng, họ hứng chịu cái oi nồng hun nóng; mùa mưa, nỗi lo sạt lở và nước lũ tràn vào. Với những hộ sống trên thuyền, có những đêm giông, phụ nữ ôm con ngồi co ro trong góc thuyền, còn đàn ông ra bờ neo thuyền chống gió. “Nhà nổi mà gió mạnh là cứ rít lên như muốn nhấc cả mái, chỉ biết cầu trời đừng lật”, chị Đoàn Thị Thanh - người mẹ có 7 đứa con nhỏ kể.
Nhưng dù bão tố đến đâu, người dân vẫn không thôi hy vọng. Bà Phạm Thị Hường, người phụ nữ đã trải qua gần 60 năm lênh đênh, nói trong nước mắt: “Giờ già rồi, không dám mơ nhà to, chỉ mong có chỗ khô ráo để đặt cái giường, khỏi phải chạy khi nước dâng”.
Vừa qua, xã Hưng Nguyên Nam đã có tờ trình lên Sở Nông nghiệp và Môi trường, đề xuất rà soát lại toàn bộ diện tích khu tái định cư để sớm bố trí cho các hộ dân vạn chài ở xóm Xuân Lam 2.
Ông Cao Anh Đức - Chủ tịch UBND xã Hưng Nguyên Nam.
Không chỉ chờ đợi chính sách, người dân xóm chài cũng đang tự mình tìm hướng thoát nghèo. Một vài hộ đã mạnh dạn vay vốn mua thêm thuyền máy nhỏ để mở rộng phạm vi đánh bắt. Một số gia đình có con đi làm ăn xa, gửi tiền về sửa lại nốc thuyền, dựng lán tôn trên bờ làm chỗ trú ngụ tạm. “Nhiều người con của xóm chài giờ đã ra ngoài học nghề, làm công nhân. Cứ mỗi đứa nên người, bà con lại có thêm niềm tin”, ông Toàn nói, giọng pha lẫn tự hào.
.jpg)
Những năm gần đây, chính quyền và các đoàn thể địa phương thường xuyên hỗ trợ bà con bằng những việc làm thiết thực: Tặng áo phao, phát nhu yếu phẩm trong mùa bão, cấp học bổng cho trẻ em nghèo, vận động doanh nghiệp ủng hộ vật liệu chằng chống nhà thuyền. Mỗi khi bão đến gần, cán bộ xã, công an, dân quân đều có mặt giúp dân di dời và thu dọn tài sản. Nhờ đó, dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, người dân vạn chài luôn cảm nhận được sự quan tâm của chính quyền, như một sợi dây níu giữ họ giữa bao sóng gió.
Dân chài như chúng tôi chỉ mong có ngày được cắm dùi trên đất liền. Ngày đó đến, chắc chúng tôi sẽ bỏ hết lưới chài, dựng nhà, trồng rau, sống yên như người ta.
Ông Nguyễn Văn Toàn - người dân xóm vạn chài Xuân Lam 2.
Nguồn: https://baonghean.vn/dau-dau-khat-vong-len-bo-cua-xom-van-chai-ven-song-lam-10308100.html
![[Ảnh] Khám phá những trải nghiệm độc đáo tại Lễ hội Văn hóa thế giới lần thứ nhất](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/10/11/1760198064937_le-hoi-van-hoa-4199-3623-jpg.webp)
Bình luận (0)