Để doanh nghiệp ĐBSCL vượt khó, thích ứng trước thách thức thương mại toàn cầu

Bất định kinh tế, thương mại toàn cầu, tạo ra làn sóng tiêu cực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi cung ứng, làm thay đổi cấu trúc thương mại truyền thống và tác động trực tiếp đến các doanh nghiệp (DN) trong nước. Đặc biệt, đối với ĐBSCL tạo ra thách thức lớn cho DN hoạt động trong ngành chế biến nông thủy sản và nông nghiệp vốn rất rủi ro và còn nhiều khó khăn. Chính vì vậy, việc tiếp cận đúng và hiểu rõ vấn đề diễn biến về thuế quan, thị trường thế giới… để thích ứng và có chiến lược phù hợp là hết sức cần thiết đối với các DN hiện nay.

Báo Cần Thơ•24/05/2025

Nhiều khó khăn

Năm 2024, kinh tế ĐBSCL tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực, GRDP toàn vùng đạt 7,3%, vượt mức tăng trưởng năm 2023 (6,6%) và cao hơn mức bình quân cả nước (7,1%). Đặc biệt, xuất nhập khẩu tiếp tục là động lực tăng trưởng quan trọng. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của vùng năm 2024 đạt 41,96 tỉ USD, tăng 17,45% so với năm trước. Tiền Giang, Long An, Đồng Tháp và Cần Thơ là những địa phương có xuất siêu cao. ĐBSCL đóng góp tới 57% tổng giá trị thặng dư từ thương mại quốc tế vào ngân sách quốc gia.

Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH MTV Sản xuất thương mại Đinh Gia Foods.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả khả quan, vấn đề thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại ĐBSCL còn khiêm tốn, cả về số lượng dự án lẫn quy mô vốn. Năm 2024, toàn vùng chỉ thu hút 142 dự án FDI mới với tổng vốn đăng ký 628 triệu USD - tương ứng chỉ 4,2% và 3,2% so với cả nước. Cộng đồng DN dân doanh cũng đang đối diện nhiều khó khăn. "Dù số DN thành lập mới tăng 12%, nhưng vẫn chỉ chiếm 8% tổng số cả nước. Về vốn, tổng đăng ký chỉ chiếm 6,7% toàn quốc. Đáng chú ý, số DN tạm ngưng hoạt động, chờ giải thể hoặc đã giải thể đang ở mức cao, phản ánh rõ những áp lực đang đè nặng lên khu vực kinh tế tư nhân của vùng. Những con số này là lời cảnh báo nghiêm túc, đòi hỏi chúng ta - cả khu vực công và tư - phải có hành động nhanh chóng, quyết liệt và đồng bộ để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn" - ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nói.

Theo khảo sát do VCCI ĐBSCL thực hiện đầu năm 2025, phần lớn DN dự báo sẽ gặp nhiều thách thức: 68,8% lo ngại về lạm phát và chi phí sản xuất tăng, 57,1% dự báo nhu cầu tiêu dùng nội địa giảm, 54,5% cho rằng thị trường xuất khẩu sẽ suy giảm. Ngoài ra DN còn lo lắng về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu trầm trọng hơn, tiếp cận đất đai và tìm địa điểm kinh doanh khó hơn, chất lượng giao thông kém ảnh hưởng đến chi phí vận chuyển và chất lượng hàng hóa, hạn mặn hoặc ngập lụt tác động đến vùng nguyên liệu…

Trong "nguy" có "cơ"

Tại hội nghị thường niên năm 2025 khu vực ĐBSCL chủ đề "Thích ứng trước thách thức thương mại toàn cầu - Cơ hội và hướng đi mới cho DN ĐBSCL" do VCCI ĐBSCL tổ chức mới đây, ông Võ Tân Thành, nhấn mạnh: "Trong bối cảnh khó khăn chung, DN khu vực ĐBSCL cần nhạy bén thích ứng, nắm bắt cơ hội và vạch ra chiến lược phát triển phù hợp. Với chủ đề "Thích ứng trước thách thức thương mại toàn cầu cơ hội và hướng đi mới cho DN ĐBSCL", chúng tôi mong muốn cung cấp các thông tin thiết thực, nhận diện rõ xu hướng thương mại quốc tế và đồng hành cùng DN trong hành trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng, nâng cao năng lực cạnh tranh và tiếp cận thị trường bền vững. Đất nước đang bước vào giai đoạn cải cách sâu rộng về thể chế và bộ máy quản lý nhà nước, mở ra nền tảng mới để DN phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới. Chúng tôi tin tưởng, trong "nguy" luôn có "cơ". Nếu biết tận dụng các cơ hội từ cải cách trong nước, đồng thời nắm bắt xu hướng toàn cầu, kinh tế Việt Nam nói chung và vùng ĐBSCL nói riêng hoàn toàn có thể bước vào một giai đoạn phát triển đột phá".

Theo bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó Giám đốc VCCI ĐBSCL, trong năm 2025, DN bày tỏ sự quan tâm đến chính sách và cải tiến môi trường kinh doanh; xúc tiến thương mại; tăng cường năng lực kinh doanh cho doanh nghiệp thông qua đào tạo, tư vấn... Vì vậy, hoạt động hỗ trợ của VCCI ĐBSCL hướng đến mục tiêu cung cấp thông tin thực tiễn về ĐBSCL, hỗ trợ quá trình hoạch định và điều chỉnh chính sách, đồng thời đóng vai trò cầu nối trong việc phản ánh thực trạng và nhu cầu của vùng, của cộng đồng DN đến Chính phủ và chính quyền địa phương. Đồng thời, thúc đẩy môi trường kinh doanh thuận lợi, tạo điều kiện phát triển DN; tăng cường năng lực cho DN, nâng cao năng lực quản trị và cạnh tranh cho DN trong bối cảnh mới.

Theo đó, đối với nhóm hoạt động về chính sách, VCCI ĐBSCL sẽ thành lập câu lạc bộ tư vấn pháp luật cho DN; phối hợp với địa phương tổ chức các hội thảo về chính sách, cung cấp thông tin thiết yếu cho DN... Nhóm hoạt động cải tiến môi trường bao gồm tư vấn, hỗ trợ các địa phương nâng cao chỉ số DDCI, PCI; đề xuất, kết nối các dự án, quỹ đầu tư phát triển kinh tế - xã hội và cộng đồng… Về nhóm hoạt động hỗ trợ DN sẽ tập trung vào việc nâng cao năng lực (đào tạo, cung cấp thông tin); kết nối kinh doanh (tổ chức hội nghị xúc tiến thương mại và đầu tư, kết nối trực tiếp); mở rộng thị trường (cung cấp thông tin thị trường, tổ chức các đoàn xúc tiến thương mại trong và ngoài nước).

Để xuất nhập khẩu tiếp tục là động lực tăng trưởng của vùng, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương, cho biết: Dù hiện tại chưa có chính sách thuế đối ứng rõ ràng của Hoa Kỳ áp trực tiếp với Việt Nam, nhưng nguy cơ là có thật khi Việt Nam ngày càng vươn lên thành trung tâm sản xuất lớn trên thế giới. Nguồn gốc xuất xứ, đặc biệt từ nước thứ 3 trở thành mối quan tâm trong đàm phán thỏa thuận thuế đối ứng. Việc Việt Nam và các nước ASEAN cùng bắt tay để ngồi lại đàm phán với Mỹ có thể tạo ra sức mạnh và dễ thuyết phục Mỹ để đạt được các thỏa thuận giảm thuế suất. Các biện pháp phòng ngừa, chuẩn bị đàm phán và thích ứng cần triển khai trước khi rủi ro trở thành hiện thực để bảo vệ DN và giữ vững chuỗi cung ứng FDI, tránh những phát sinh mới hậu đàm phán thuế đối ứng với Mỹ nhưng lại phát sinh đàm phán xem xét lại danh mục hàng hóa với các đối tác hàng đầu khác như Trung Quốc, EU, Nhật Bản".

Về lâu dài, nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam nói chung và ĐBSCL nói riêng cần xây dựng chính sách đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tăng cường hợp tác khu vực và toàn cầu, tránh phụ thuộc vào một thị trường nhất định. Ngoài ra, cần rà soát lại các tác động về nguồn thu thuế, chuyển giao công nghệ, ảnh hưởng môi trường của các tập đoàn/công ty đa quốc gia tại Việt Nam để thu hút FDI có chọn lọc. Đồng thời, xây dựng bền vững kinh tế địa phương bằng cách đầu tư vào hạ tầng, đào tạo lao động tại chỗ, phục hồi tài nguyên thiên nhiên và gắn kết cộng đồng tại địa phương để tạo nên một nền kinh tế có khả năng chống chịu với các cú sốc từ bên ngoài.

Bài, ảnh: MỸ THANH

Nguồn: https://baocantho.com.vn/de-doanh-nghiep-dbscl-vuot-kho-thich-ung-truoc-thach-thuc-thuong-mai-toan-cau-a186764.html