Khi độc giả ngày càng phụ thuộc vào điện thoại thông minh và mạng xã hội để cập nhật tin tức, báo chí không thể đứng ngoài cuộc. Không chỉ đơn thuần số hóa nội dung, đây còn là sự chuyển dịch mạnh mẽ trong tư duy, đòi hỏi mọi quy trình sản xuất và phát hành nội dung phải đặt ưu tiên hàng đầu vào các nền tảng số: website, ứng dụng di động, mạng xã hội, podcast, video trực tuyến...
Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) là một trong những cơ quan đi đầu về chuyển đổi số nhằm thích ứng với xu hướng phát triển của truyền thông hiện đại. Trong đó, tập trung vào việc số hóa dữ liệu, ứng dụng phần mềm để tăng tốc độ biên tập, sản xuất tin bài. Ngoài các bản tin văn bản truyền thống, TTXVN đẩy mạnh phát triển các loại hình thông tin điện tử, tăng cường sản xuất tin truyền hình, ảnh, đồ họa, podcast, video và các sản phẩm đa phương tiện khác để phù hợp với xu hướng tiêu thụ tin tức trên các nền tảng số.
 |
| Phóng viên tác nghiệp tại Lễ hội sầu riêng Krông Pắc lần thứ 2 năm 2024 . Ảnh: Vạn Tiếp |
Nền tảng số cũng mở ra kênh tương tác hai chiều, cho phép độc giả bình luận, chia sẻ, góp ý, thậm chí tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất nội dung thông qua các khảo sát hoặc phản hồi. Việc thu thập và phân tích dữ liệu hành vi giúp tòa soạn thấu hiểu sở thích và nhu cầu của từng nhóm độc giả, từ đó cá nhân hóa nội dung, tạo trải nghiệm đọc độc đáo và tăng cường sự gắn kết, xây dựng cộng đồng độc giả trung thành. "Digital first" thúc đẩy mô hình tòa soạn hội tụ, nơi ranh giới giữa các phòng ban truyền thống mờ đi.
Các công cụ quản lý nội dung (CMS) hiện đại và sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI) trong kiểm tra chính tả, dịch thuật, tóm tắt hay thậm chí gợi ý chủ đề, giúp rút ngắn thời gian sản xuất, tăng năng suất và giảm thiểu sai sót, giải phóng sức lao động để tập trung vào giá trị cốt lõi.
VTV Digital là một ví dụ điển hình về việc áp dụng tòa soạn hội tụ, tích hợp sản xuất nội dung đa nền tảng để tối ưu hóa nguồn lực và đáp ứng đa dạng nhu cầu khán giả.
Cơ quan thường trú Đài Tiếng nói Việt Nam khu vực Tây Nguyên (VOV Tây Nguyên) đang đồng thời tổ chức sản xuất và phát sóng 6 chương trình tiếng dân tộc thiểu số khu vực Tây Nguyên (Êđê, J'rai, Ba Na, Xê Đăng, K’Ho, M’nông) và vận hành website 6 thứ tiếng dân tộc thiểu số tại Tây Nguyên.
Nhà báo Lê Hải Sơn, Giám đốc VOV khu vực Tây Nguyên cho biết, đơn vị đã chủ động ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý văn bản, tích cực triển khai các giải pháp ứng dụng xây dựng môi trường làm việc số, quản trị hệ thống chữ ký số trong biên tập, ký duyệt chương trình phát thanh tiếng dân tộc thiểu số.
Ông cũng cho rằng, trong kỷ nguyên số, thông tin đến từ nhiều nguồn và luồng ý kiến đa dạng. Vì thế, báo chí cần chuyển đổi tư duy, trở thành người dẫn dắt thông tin, biết lắng nghe và tương tác với cộng đồng. Đồng thời, phóng viên cũng cần có tư duy số hóa, sử dụng các công cụ công nghệ để tìm kiếm, xử lý và lan tỏa thông tin hiệu quả hơn.
 |
| Giảng viên hướng dẫn cho các nhà báo cách sử dụng công nghệ AI trong sáng tạo sản phẩm báo chí. |
Khẳng định yếu tố then chốt của chuyển đổi số là sự thay đổi về tư duy làm báo, ông Phan Anh Dũng, Trưởng Cơ quan Thường trú TTXVN tại Đắk Lắk cho biết, từ chỗ chủ yếu sản xuất tin, bài dạng chữ truyền thống, phóng viên và biên tập viên cũng cần làm quen và phát triển kỹ năng sản xuất các loại hình nội dung đa phương tiện như ảnh, video, infographic, podcast. Việc ứng dụng các công cụ và phần mềm hiện đại giúp việc thu thập, xử lý và dựng tin, bài trở nên nhanh chóng, linh hoạt hơn, đáp ứng yêu cầu tức thời của báo chí hiện đại.
Khát vọng chuyển đổi số của Việt Nam đã được thể hiện rõ nét qua Quyết định số 749/QĐ-TTg, ngày 3/6/2020 của Chính phủ phê duyệt "Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" với mục tiêu kép: vừa phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, vừa hình thành các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có năng lực cạnh tranh toàn cầu.
Trong lĩnh vực báo chí, chuyển đổi số là vấn đề được quan tâm đặc biệt từ cuối năm 2019, khi nhận thức về nguy cơ tụt hậu trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Nhiều cơ quan báo chí đã có những bước đi ban đầu, nhưng chặng đường này vẫn còn nhiều chông gai, đặc biệt là ba thách thức cốt lõi. Đầu tiên là mức độ sẵn sàng chuyển đổi số về hạ tầng và trang thiết bị – không phải tòa soạn nào cũng có đủ nguồn lực để đầu tư. Thứ hai là nguồn nhân lực có kỹ năng số chuyên sâu và tư duy đổi mới. Và thứ ba, được đánh giá là thử thách mang tính sống còn, là năng lực chuyển đổi số trong sáng tạo nội dung báo chí – khả năng sản xuất tin tức không chỉ nhanh mà còn phù hợp với đặc thù và yêu cầu của môi trường số.
Ông Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhiều lần khẳng định trong các hội thảo, diễn đàn về chuyển đổi số báo chí: "Chuyển đổi số trước hết là chuyển đổi tư duy, không phải là câu chuyện công nghệ đơn thuần". Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố con người và văn hóa trong quá trình chuyển đổi. Đây chính là cuộc cách mạng về tư duy vận hành một cơ quan báo chí theo hướng “multi-platform” (đa nền tảng) và “digital first” – chú trọng nền tảng kỹ thuật số trước tiên, và điều hành toàn bộ hệ thống sao cho thông tin lan tỏa trên mọi nền tảng mà độc giả hiện diện.
Hành trình này đòi hỏi sự dũng cảm thay đổi, đầu tư chiến lược và tinh thần không ngừng học hỏi. Chỉ khi đặt ưu tiên số một vào độc giả, khai thác tối đa tiềm năng công nghệ và mạnh dạn tái định hình mô hình kinh doanh, báo chí mới có thể vững vàng làm chủ nền tảng số và tiếp tục sứ mệnh dẫn dắt thông tin, kiến tạo giá trị cho xã hội.
Nguồn: https://baodaklak.vn/xa-hoi/202506/don-bay-tu-digital-first-4c217f5/
Bình luận (0)