Vì vậy, việc giải bài toán nguyên liệu là yếu tố then chốt giúp các làng nghề phát triển bền vững...
Chưa đáp ứng yêu cầu của thị trường
Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Việt Nam đã có mặt tại 163 quốc gia và vùng lãnh thổ, với kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 3,5 tỷ USD/năm, tốc độ tăng trưởng khoảng 10% mỗi năm.
Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp Hà Nội (Sở Công Thương Hà Nội) Vương Đình Thanh cho biết, phát triển sản phẩm thủ công mỹ nghệ trên địa bàn thành phố có nhiều chuyển biến tích cực theo hướng nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm, xây dựng thương hiệu. Một số sản phẩm có mẫu mã đẹp, chất lượng tốt, có thế mạnh cạnh tranh trên thị trường trong nước và nước ngoài, đã góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm thủ công mỹ nghệ, đẩy mạnh xuất khẩu. Tuy nhiên, sự phát triển sản phẩm thủ công mỹ nghệ hiện vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường, đặc biệt là thị trường xuất khẩu. "Chưa khai thác hết tiềm năng, giá trị của sản phẩm, thiếu ý tưởng thiết kế và phát triển sản phẩm mới là tình trạng chung của các làng nghề hiện nay”, ông Vương Đình Thanh nói.
Bên cạnh đó, nguồn cung nguyên liệu chưa ổn định, mức độ đa dạng hóa sản phẩm chưa cao, thiếu sản phẩm chế biến có chiều sâu, có giá trị gia tăng cao là một trong những nguyên nhân làm cho sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Việt Nam nói chung và của Hà Nội nói riêng vẫn còn thiếu sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Theo số liệu khảo sát mới nhất của Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp Hà Nội, tại các khu vực tập trung nhiều làng nghề thuộc các nhóm ngành như gốm sứ, sơn mài, mây tre đan và đồ gỗ, trung bình một năm các làng nghề này tiêu thụ khoảng 6.800 tấn nguyên liệu các loại (mây, tre, luồng, nứa, vầu, cỏ tế, chít...). Trong đó, trung bình một doanh nghiệp tiêu thụ khoảng 50 tấn nguyên liệu/tháng, hộ gia đình tiêu thụ khoảng 20 tấn nguyên liệu/tháng. Mỗi năm, các làng nghề gốm sứ tiêu thụ khoảng 620.000 tấn nguyên liệu, chủ yếu là đất sét và cao lanh; các làng nghề gỗ tiêu thụ khoảng 1.000.000m3 gỗ.
Tuy nhiên, Chủ tịch Hiệp hội Gốm sứ Kim Lan Đào Việt Bình cho hay, chuỗi cung ứng nguyên liệu hiện còn nhiều bất cập khi nguồn cung phụ thuộc vào thương lái trung gian; giá nguyên liệu biến động mạnh; chất lượng nguyên liệu không đồng đều... Đặc biệt, một số nguyên liệu đặc biệt như men màu zircon, oxit kim loại tinh chế vẫn phải nhập khẩu với giá cao, làm tăng đáng kể chi phí sản xuất.
Còn theo Chủ tịch Hiệp hội Khảm trai Phú Xuyên Nguyễn Vinh Quang, nguyên liệu chính của nghề khảm trai là vỏ trai, vỏ ốc và vỏ điệp, đây đều là những loại nguyên liệu tự nhiên. Tuy nhiên, việc khai thác quá mức trong nhiều năm, cộng với ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và các quy định nghiêm ngặt về bảo tồn sinh học đã khiến nguồn cung trở nên thiếu ổn định.
Hà Nội hỗ trợ doanh nghiệp tìm nguồn cung nguyên liệu
Về vấn đề hỗ trợ các làng nghề tìm kiếm nguồn cung nguyên liệu, theo Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp Hà Nội Vương Đình Thanh, Sở Công Thương đã rà soát, phát triển ổn định vùng nguyên liệu cung ứng tại chỗ nhằm bảo đảm cung ứng một phần nguyên liệu cho các làng nghề của thành phố; xây dựng kế hoạch phát triển vùng nguyên liệu bền vững từ các tỉnh, các vùng trong nước và nước ngoài, đáp ứng yêu cầu sản xuất của các làng nghề trên địa bàn Thủ đô. Bên cạnh đó, thành phố cũng xây dựng chợ đầu mối giao dịch nguyên liệu sản xuất cho các làng nghề; phát triển một số mô hình chuyên môn hóa trong cung cấp nguyên liệu đầu vào cho chế biến của làng nghề; nâng cao hiệu quả sử dụng nguyên liệu, giảm thất thoát, tránh lãng phí nguyên liệu nhằm giúp các doanh nghiệp làng nghề thủ công mỹ nghệ Hà Nội tìm kiếm nguồn cung nguyên liệu đầu vào và giúp các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc tiêu thụ bán thành phẩm, thành phẩm ổn định, lâu dài, có chất lượng.
Sở Công Thương Hà Nội cũng chủ trì phối hợp với Sở Công Thương các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc tổ chức Hội nghị kết nối cung cầu nguyên liệu đầu vào ngành thủ công mỹ nghệ giữa doanh nghiệp Hà Nội và các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc. Thông qua hội nghị, các doanh nghiệp sẽ có cơ hội gặp gỡ, tìm kiếm đối tác cung cấp nguyên liệu.
Để duy trì và phát triển bền vững nghề khảm trai, Chủ tịch Hiệp hội Khảm trai Phú Xuyên Nguyễn Vinh Quang cho rằng, việc bảo đảm nguồn nguyên liệu ổn định, chất lượng là vấn đề cấp thiết. Bên cạnh đó, cần có thêm các chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển giao công nghệ, giúp nghệ nhân giảm chi phí sản xuất và nâng cao giá trị sản phẩm. Còn theo Chủ tịch Hiệp hội Gốm sứ Kim Lan Đào Việt Bình, một trong những giải pháp căn cơ là xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa các tỉnh có vùng nguyên liệu và các làng nghề sản xuất. Các địa phương nên khuyến khích ký kết hợp đồng cung ứng dài hạn giữa doanh nghiệp khai thác nguyên liệu và cơ sở sản xuất thủ công mỹ nghệ. Bên cạnh đó, việc tổ chức hội chợ giao thương nguyên liệu và sản phẩm định kỳ là một giải pháp hiệu quả để kết nối giữa nhà cung ứng và đơn vị sản xuất.
Nguyên liệu đầu vào là yếu tố quyết định chất lượng, giá thành và năng lực cạnh tranh của sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Trong bối cảnh nguồn cung biến động, giá thành cao và thiếu liên kết vùng, thiết lập chuỗi cung ứng hiệu quả, chuyên nghiệp không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc. Giải quyết bài toán nguyên liệu chính là bước khởi đầu để các làng nghề tiếp tục phát triển bền vững, gìn giữ giá trị truyền thống và vươn ra thị trường quốc tế.
Nguồn: https://hanoimoi.vn/giai-bai-toan-nguyen-lieu-cho-cac-lang-nghe-ha-noi-712066.html
Bình luận (0)