Giáo sư đoạt giải Nobel Vật lý 2012: Khoa học cần môi trường tự do, tin cậy để sáng tạo

Sáng 7-10, tại Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE, thung lũng Quy Hòa, phường Quy Nhơn Nam, tỉnh Gia Lai), Giáo sư Serge Haroche, người đoạt Giải Nobel Vật lý năm 2012, cùng phu nhân và nhiều nhà khoa học đến từ 14 quốc gia đã tham dự lễ khai mạc Hội thảo quốc tế “100 năm vật lý lượng tử”.

Phát biểu tại lễ khai mạc, Giáo sư Serge Haroche nhấn mạnh, vật lý lượng tử ra đời cách đây một thế kỷ nhưng đã làm thay đổi căn bản cuộc sống của con người, mở đường cho hàng loạt phát minh đột phá như: máy tính, laser, GPS, điện thoại di động hay máy chụp cộng hưởng từ (MRI).

Lãnh đạo tỉnh Gia Lai trao tặng hoa cho vợ chồng Giáo sư Serge Haroche

“Nếu không có kiến thức về thế giới vi mô của nguyên tử, phân tử và photon, những phát minh này sẽ không thể ra đời. Những tri thức ấy bắt nguồn từ nghiên cứu cơ bản, được nuôi dưỡng bởi sự tò mò của con người”, Giáo sư Haroche cho biết.

Theo Giáo sư Haroche, nghiên cứu cơ bản là nền tảng cho mọi tiến bộ công nghệ nhân loại, nhưng ban đầu hầu hết các nhà khoa học đều không hề đặt bất kỳ mục tiêu thực dụng cụ thể, mà chỉ vì sự tò mò muốn tìm hiểu, khám phá hết thế giới tự nhiên. Đây là một điều đặc biệt, hết sức nhân văn để khoa học nhân loại tiếp tục có những bước tiến mới đưa ra nhiều phát kiến ý nghĩa.

Giáo sư Serge Haroche, Đoạt giải Nobel Vật lý 2012 phát biểu tại sự kiện

Khoa học cơ bản là mảnh đất màu mỡ cho các ứng dụng nảy nở, thường theo những cách hoàn toàn bất ngờ. Khoa học cơ bản và tiến bộ công nghệ chỉ có thể phát triển khi song hành, và kết hợp với nhau một cách hài hòa.

Giáo sư Serge Haroche, Đoạt giải Nobel Vật lý 2012

Nhà vật lý lượng tử tiêu biểu người Pháp cho rằng, để khoa học phát triển hiệu quả, cần một môi trường tự do và đáng tin cậy, nơi các nhà nghiên cứu được khuyến khích theo đuổi trí tưởng tượng và sự sáng tạo. Chỉ khi những khám phá nền tảng được thực hiện, con người mới có thể nghĩ đến ứng dụng thực tế.

Giáo sư Serge Haroche cùng các đồng nghiệp trồng cây, tưới nước tại Vườn cây Nobel ở Trung tâm ICISE

Giáo sư Serge Haroche cùng các đại diện chụp hình lưu niệm bên Vườn cây Nobel ở Trung tâm ICISE

Chia sẻ về ấn tượng trong chuyến thăm Việt Nam, Giáo sư Haroche cho biết, ông nhận thấy Chính phủ Việt Nam đặc biệt quan tâm phát triển công nghệ lượng tử như một phần trong chiến lược thúc đẩy kinh tế tri thức.

"Việt Nam có nguồn nhân lực trẻ dồi dào, hiếu học và ham khám phá. Một nền giáo dục tốt cùng với chính sách đầu tư lâu dài vào nghiên cứu cơ bản sẽ là chìa khóa để Việt Nam phát triển bền vững trong lĩnh vực khoa học", Giáo sư Haroche.

Các giáo sư, lãnh đạo Gia Lai tham quan không gian khoa học tại Trung tâm ICISE

Chủ nhân Giải Nobel 2012 cũng nhấn mạnh vai trò của hợp tác quốc tế trong bối cảnh khoa học toàn cầu đang chịu ảnh hưởng bởi căng thẳng địa chính trị và sự lan truyền của các quan điểm phản khoa học.

Bên cạnh Giáo sư Haroche, hội thảo quốc tế “100 năm vật lý lượng tử” quy tụ 80 giáo sư, nhà khoa học đến từ 14 quốc gia. Trong đó, nhiều diễn giả hàng đầu thế giới tham dự, như: Giáo sư Hans Bachor (Úc), Giáo sư John Doyle (Harvard, Hoa Kỳ), Giáo sư Alberto Bramati (Pháp – Singapore), Giáo sư Michel Brune (Pháp), Giáo sư Arno Rauschenbeutel và Giáo sư Vahid Sandoghdar (Đức), Giáo sư Claude Weisbuch và Tiến sĩ Michele Leduc (Pháp)…

Giáo sư Trần Thanh Vân phát biểu chào mừng tại lễ khai mạc

Hội thảo thu hút hàng trăm nhà khoa học, nghiên cứu trẻ, sinh viên trong nước và quốc tế tham dự

Hội nghị có hơn 40 báo cáo khoa học, tập trung vào các chủ đề quang học lượng tử, truyền thông và tính toán lượng tử, cùng những hướng nghiên cứu giao thoa giữa vật lý chất ngưng tụ, nguyên tử, hóa học và công nghệ lượng tử ứng dụng…

Hội thảo đánh dấu một thế kỷ phát triển của vật lý lượng tử, lĩnh vực đã làm thay đổi nhận thức của nhân loại và mở ra kỷ nguyên công nghệ lượng tử với nhiều ứng dụng đột phá trong đời sống hiện đại.

Tại lễ khai mạc, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn tặng hoa chúc mừng vợ chồng Giáo sư Trần Thanh Vân và Giáo sư Lê Kim Ngọc vừa được Tổng thống Pháp trao Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Sĩ quan. Lãnh đạo tỉnh cũng thăm hỏi, tặng hoa chào mừng sự có mặt của vợ chồng chủ nhân Giải Nobel Vật lý 2012 đến dự hội nghị.

Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn trao hoa chúc mừng vợ chồng Giáo sư Trần Thanh Vân

Khoa học lượng tử là bước ngoặt táo bạo

Giáo sư Nguyễn Quang Liêm, Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam cho rằng, khoa học lượng tử là bước ngoặt táo bạo rời xa tư duy cổ điển, hình thành từ đầu thế kỷ XX với những đóng góp đột phá của các nhà khoa học như: Einstein, Bohr, Heisenberg, Schrödinger… Từ đây, mở ra nền tảng cho các công nghệ hiện đại như: chất bán dẫn, laser và máy tính lượng tử.

Giáo sư Nguyễn Quang Liêm, Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam phát biểu

Cũng theo Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị vừa được ban hành sẽ tạo động lực mới thúc đẩy phát triển khoa học – công nghệ, đặc biệt là nghiên cứu lượng tử, góp phần đào tạo và bồi dưỡng thế hệ nhà khoa học trẻ Việt Nam.

NGỌC OAI

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/giao-su-doat-giai-nobel-vat-ly-2012-khoa-hoc-can-moi-truong-tu-do-tin-cay-de-sang-tao-post816747.html