Hài hòa lợi ích ở thị trường bất động sản, chuyện dễ hóa khó (Bài 2): Sau trúng đấu giá, đất ở bị bỏ hoang

Mặt bằng Khu dân cư trung tâm xã Hà Lai (Hà Trung) có vị trí thuận lợi nhưng không nhiều người dân đến xây dựng nhà ở.

Đất ở đang bị bỏ hoang

Tháng 4/2024, Khu dân cư trung tâm xã Hà Lai (Hà Trung) được tổ chức đấu giá quyền sử dụng 41 lô đất ở nông thôn với giá khởi điểm 29,78 tỷ đồng. Sau phiên đấu giá, toàn bộ số lô đất này được nhà đầu tư mua với tổng tiền trúng đấu giá đạt 38,53 tỷ đồng. Thông qua đấu giá, ngân sách nhà nước đã có thêm số tiền chênh lệch tới 8,75 tỷ đồng so với giá khởi điểm. Trong khi nếu chia trung bình thì mỗi mét vuông đất ở tại đây có giá 4,75 triệu đồng, không cao hơn so với mức sống của người dân trong khu vực. Tuy nhiên, theo danh sách các cá nhân trúng đấu giá do Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hà Trung cung cấp, chỉ có 3 nhà đầu tư ở xã Hà Lai. Còn lại đa phần là các nhà đầu tư ở các huyện Yên Định, Hoằng Hóa, TP Thanh Hóa,... thậm chí ở Hà Nội.

Như một lẽ thường, sau hơn 1 năm kể từ phiên đấu giá thành công, dù có vị trí thuận lợi về giao thông, lại ở ngay phía sau trung tâm xã Hà Lai, nhưng khu dân cư này vẫn trong “chế độ im lặng”. Khắp cả mặt bằng rộng, chỉ một vài căn nhà đang được xây dựng phần thô. Những chủ nhà này cho biết, họ đã phải bỏ tiền ra mua lại quyền sử dụng đất từ tay của những nhà đầu tư với giá chênh lệch từ 20 triệu đến 50 triệu đồng/lô so với giá trúng đấu giá ban đầu. Dọc mặt bằng này, chi chít số điện thoại rao bán đất được treo lên cột điện, hoặc vẽ lên tường bao của nhà dân liền kề. Người dân ở đây cho hay, trung bình mỗi mét vuông đất ở tại mặt bằng này đang được rao bán với giá 6 triệu đồng, cao hơn giá trúng đấu giá ban đầu gần 2 triệu đồng/m2.

Theo ông Nguyễn Văn Thịnh, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hà Trung, năm 2024, trên địa bàn huyện có 13 mặt bằng dân cư được tổ chức đấu giá quyền sử dụng 165 lô đất ở với tổng số tiền trúng đấu giá đạt gần 168,45 tỷ đồng, cao hơn giá khởi điểm gần 39 tỷ đồng. Sau khi trừ chi phí giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng kỹ thuật, thông qua đấu giá quyền sử dụng đất đã thu về ngân sách nhà nước trên 163 tỷ đồng. Tuy nhiên, không những ở mặt bằng mới đấu giá, mà cả những mặt bằng đấu giá thành công từ nhiều năm trước, tỷ lệ người dân đến xây dựng nhà ở không cao, chỉ dao động khoảng 10% ở các xã và khoảng 20% ở khu vực trung tâm huyện.

Tương tự, tại huyện Thiệu Hóa, dự án hạ tầng kỹ thuật khu dân cư dọc đường từ Quốc lộ 45 đi thôn Đỉnh Tân trên địa bàn thị trấn Thiệu Hóa hoàn thành đấu giá quyền sử dụng đất ở từ tháng 5/2024 với 41 lô đất ở đô thị. Tổng số tiền thu được sau khi trúng đấu giá là 83,68 tỷ đồng, cao hơn giá khởi điểm 22,48 tỷ đồng. Tuy nhiên, cho đến nay, toàn bộ mặt bằng này mới chỉ có 2 ngôi nhà được xây dựng. Người dân ở khu vực này cho biết, những lô đất còn lại đang được rao bán cao hơn giá trúng đấu giá từ 1,5 triệu - 3 triệu/m2.

Không chỉ riêng ở các địa phương mà ngay tại TP Thanh Hóa, khá nhiều mặt bằng quy hoạch đã hoàn thành đấu giá quyền sử dụng đất từ lâu, nhưng tỷ lệ lấp đầy đạt khá thấp. Từ khu vực gần Trung tâm thương mại AEON MALL (phường Quảng Thành) có nhiều mặt bằng đã hoàn thành đấu giá đã lâu, nhưng nhà xây lên vẫn còn thưa thớt. Xa hơn, tại xã Hoằng Đại, mặt bằng quy hoạch 12100 đã hoàn thành đấu giá quyền sử dụng đất của 204 lô đất ở từ năm 2024, nhưng đến nay mới chỉ có 1 nhà dân được xây dựng...

Vấn đề xã hội

Theo ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Trưởng phòng Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Sở Xây dựng), việc giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đã hạn chế tình trạng tiêu cực, góp phần bổ sung nguồn thu lớn cho ngân sách địa phương và đầu tư trở lại cho hạ tầng, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, trong số mặt bằng quy hoạch đã đấu giá thành công trong nhiều năm trước thì tỷ lệ lấp đầy vẫn còn khiêm tốn. Tỷ lệ này ở khu vực TP Thanh Hóa cũng chỉ đạt khoảng 20%, còn ở các huyện, khu vực xa trung tâm đô thị thì chỉ đạt khoảng 10%.

Mặt bằng quy hoạch 12100 tại xã Hoằng Đại (TP Thanh Hóa) hoàn thành đấu giá năm 2024, nhưng đến nay chỉ mới có 1 căn nhà được xây dựng.

Điều này đồng nghĩa hàng nghìn lô đất ở đang bị bỏ hoang trên địa bàn tỉnh. Nhà đầu tư vẫn tích trữ, ôm đất, đợi lúc giá lên để bán chốt lời, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho thị trường bất động sản. Trong khi đó, những người thu nhập thấp, công nhân, lao động vẫn khó tiếp cận được đất ở khi giá đất luôn ở mức cao hơn nhiều so với nguồn tài chính mà họ có thể thu xếp được.

Như trường hợp của anh Nguyễn Phi Hùng (40 tuổi) ở khu phố Nam Sơn 2, phường Nam Ngạn (TP Thanh Hóa) chẳng hạn. Vợ chồng anh là lao động tự do, thu nhập không đáng là bao lại phải nuôi 3 con nhỏ ăn học, nên đến nay vẫn phải ở chung với gia đình anh trai và bố mẹ. Anh Hùng cho biết: “Từ số tiền tích cóp được và vay mượn thêm, vợ chồng tôi cũng đã đi đến nhiều mặt bằng quy hoạch hỏi mua đất để sau này xây dựng nhà ở. Nhưng giá quá cao, lô diện tích nhỏ cũng gần 3 tỷ đồng, vợ chồng tôi không kham nổi. Trong khi hỏi mua nhà ở xã hội thì chúng tôi rất khó tiếp cận”.

Vẫn còn rất nhiều người dân có nhu cầu đất ở, nhưng không với tới giá đang được rao bán ở các mặt bằng quy hoạch. Trong khi đó, dù đang bị bỏ hoang, nhưng những lô đất ấy vẫn có những giao dịch ngầm, mua đi, bán lại giữa những người có nhu cầu tích trữ đất đai để bán kiếm lời. Chính thực tế này đã góp phần tiếp tục đẩy giá đất lên cao. Và những người dân có nhu cầu thực lại càng khó mua được đất ở.

Phải khẳng định rằng, việc giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất là chuyện nhất cử lưỡng tiện, vừa góp phần tăng thu ngân sách nhà nước, vừa thúc đẩy nhiều thành phần kinh tế khác phát triển, góp phần đảm bảo thị trường bất động sản phát triển lành mạnh. Tuy nhiên câu chuyện về đất mặt bằng bị bỏ hoang, trong khi nhiều hộ gia đình có thu nhập thấp, công nhân, người lao động có nhu cầu thực vẫn chưa mua được đất ở là một vấn đề xã hội nan giải. Làm thế nào để hài hòa lợi ích nhà nước, nhà đầu tư và giải quyết đất ở cho đại đa số người dân là chuyện không hề đơn giản.

Bài và ảnh: Đồng Thành

Bài cuối: Cần chính sách vĩ mô

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/hai-hoa-loi-ich-o-thi-truong-bat-dong-san-chuyen-de-hoa-kho-bai-2-sau-trung-dau-gia-dat-o-bi-bo-hoang-248348.htm