Hàng trăm tỷ đồng “ném” vào các kì thi
Năm nay, Bộ GD&ĐT cho biết, các cơ sở giáo dục ĐH sử dụng 19 phương thức xét tuyển để tuyển sinh. Trong đó, phương thức phổ biến nhất gồm xét điểm thi tốt nghiệp THPT, xét học bạ cấp THPT, xét tuyển thẳng theo quy chế tuyển sinh, thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy do cơ sở đào tạo tự tổ chức để xét tuyển, xét kết hợp chứng chỉ ngoại ngữ...
Để có cơ hội tham gia các phương thức xét tuyển với mục tiêu tăng khả năng trúng tuyển ngành yêu thích, ngoài kì thi tốt nghiệp THPT, thí sinh phải tham gia các kì thi như: thi đánh giá năng lực (ĐGNL) của 2 ĐH quốc gia, thi đánh giá tư duy của ĐH Bách khoa Hà Nội, thi V-SAT (ĐGNL trên máy tính) của một số trường, thi đánh giá chuyên biệt (ĐH Sư phạm TPHCM), thi ĐGNL (ĐH sư phạm Hà Nội)… thi chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế, thi ĐGNL quốc tế… Số lượng phương thức xét tuyển tương đương với số lượng các kì thi được các trường ĐH, các trung tâm ngoại ngữ, trung tâm thi ĐGNL tổ chức.
Những kì thi này tiêu tốn nguồn lực khổng lồ của xã hội. Ví dụ, tổng số lượt thí sinh dự thi ĐGNL của ĐH Quốc gia TPHCM năm nay là 223.000, lệ phí dự thi 300.000 đồng/lượt, tổng lệ phí phụ huynh chuyển về cho trường là 66,9 tỷ đồng. Tổng số lượt thí sinh dự thi ĐGNL của ĐH Quốc Hà Nội năm nay gần 90.000, lệ phí dự thi 500.000 đồng/lượt, số tiền thí sinh nộp gần 45 tỉ đồng.
Kì thi đánh giá tư duy của ĐH Bách khoa Hà Nội thu hút 55.300 thí sinh dự thi, lệ phí 500.000 đồng/lượt thi, tổng số tiền 27,65 tỷ đồng. Tổng lệ phí dự thi của 3 kì thi có số lượng thí sinh dự thi lớn nhất hiện nay là 139,55 tỷ đồng.
Đối với chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế, chỉ tính riêng ĐH Kinh tế Quốc dân, số thí sinh nộp chứng chỉ để quy đổi điểm xét tuyển là 22.000 em. Với lệ phí 4.664.000 đồng/lượt thi, tổng số tiền phụ huynh phải đầu tư là 107,272 tỷ đồng.
Cũng tại ĐH Kinh tế Quốc dân, có 3.000 em có chứng chỉ ĐGNL quốc tế SAT, lệ phí dự thi là 2.888.000 đồng/lượt, tương đương với khoảng 8,664 tỷ đồng. Như vậy, chỉ tính riêng lệ phí dự thi các chứng chỉ quốc tế đối với những thí sinh xét tuyển vào ĐH Kinh tế Quốc dân năm nay là khoảng trên 115 tỷ đồng.
Năm nay, Bộ GD&ĐT không công bố số lượng thí sinh được miễn thi ngoại ngữ (do có chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế), năm trước con số này là 67.000 em. Từ đó có thể thấy, chỉ lệ phí thi chứng chỉ ngoại ngữ, số tiền phụ huynh bỏ ra đầu tư cho con em đã lên đến hàng trăm tỷ đồng.
Quan trọng hơn, để có được chứng chỉ, phụ huynh phải đồng hành đầu tư trong quãng thời gian rất dài nên giá trị của một chứng chỉ ngoại ngữ có thể lên đến hàng trăm triệu đồng. Mỗi thí sinh không chỉ tham dự một kì thi, nhiều em vừa thi chứng chỉ ngoại ngữ, vừa thi ĐGNL hoặc đánh giá tư duy. Năm lớp 12, có học sinh thi tới 2-3 kì thi (bao gồm kì thi tốt nghiệp THPT) để tìm cơ hội xét tuyển ĐH.
Từ bài toán kinh tế, có thể thấy, cánh cửa vào ĐH đang nghiêng về những thí sinh có điều kiện. Việc này cũng có nguyên nhân sâu xa từ quyền tự chủ giáo dục ĐH. Nhà nước không còn hỗ trợ học phí cho người học, nên nếu những gia đình không có điều kiện sẽ khó có thể đảm đương được quá trình học tập của con em trong 3-4 năm học.
Lựa chọn phương thức xét tuyển đầu vào cũng là một cách sàng lọc “tự nhiên” đảm bảo điều kiện học tập sau này cho sinh viên.
Cần đảm bảo sự công bằng
Thực tế cho thấy việc có gần 20 phương thức khiến thí sinh rối trí. Nhiều kì thi riêng mang lại cơ hội nhiều hơn cho thí sinh nhưng là cơ hội chưa đồng đều.
Hiện nay chỉ 2 ĐH quốc gia tổ chức kì thi riêng ở nhiều điểm thi, tuy nhiên cũng chỉ “phủ sóng” được một góc rất nhỏ so với các tỉnh/thành phố trên cả nước, còn đa số các kì thi riêng đều có điểm thi hạn chế. Điều này khiến những thí sinh ở nông thôn, miền núi, hải đảo, xa các điểm thi khó có thể “chạm tay” tới kì thi riêng do phải tốn nhiều chi phí, từ đi lại, ăn ở.
Trường ĐH có thể có nhiều phương thức nhưng thí sinh nào có cơ hội tiếp cận nhiều phương thức hơn rõ ràng sẽ có lợi thế hơn. Trong khi đó, Bộ GD&ĐT luôn khuyến cáo không thí sinh nào bị mất cơ hội dự tuyển do quy trình tuyển sinh gây phiền hà, tốn kém.
Việc các trường ĐH tự tổ chức thi tuyển sinh là khá khác lạ so với quốc tế khi ở nhiều nước, tổ chức khảo thí là đơn vị độc lập, trường ĐH không tham gia vào quá trình này mà chỉ sử dụng kết quả để xét tuyển.
Trước nguy cơ mất công bằng trong giáo dục, sự tiêu tốn nguồn lực xã hội, câu hỏi đặt ra là: Có nên xây dựng trung tâm khảo thí độc lập, có vai trò tổ chức các kì thi, kết quả được sử dụng xét tuyển ĐH? GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, Trường ĐH Công nghệ (ĐH Quốc gia Hà Nội) cho rằng, nếu có trung tâm khảo thí độc lập sẽ rất tốt vì khi đó, tuyển sinh mới chuẩn chỉnh. Nhưng GS. Nguyễn Đình Đức băn khoăn, trung tâm đó ai quản lí và điều hành. Ông Đức lo nhất nguy cơ bị thiên lệch.
TS. Sái Công Hồng, chuyên gia Hiệp hội các trường ĐH, CĐ Việt Nam cho rằng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng các trung tâm độc lập hoạt động về khảo thí. Cần phải có quy định tính độc lập về pháp nhân.
Quan trọng nhất là kết quả được ai sử dụng và vào mục đích gì. Ông Hồng khẳng định có quy định là kiểm soát được dựa vào việc đánh giá được chất lượng đầu ra bài thi, kết quả thi bằng phương pháp phân tích khảo thí hiện đại.
Đại diện Bộ GD&ĐT nói gì?
Tại Việt Nam, khi triển khai xây dựng chương trình giáo dục phổ thông 2018, đề án RGEP (Hỗ trợ đổi mới giáo dục phổ thông), Bộ đưa chủ trương xây dựng trung tâm khảo thí độc lập song hành. Nhưng sau đó, nội dung này đã được đưa ra khỏi đề án.
Trong công văn hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục ĐH năm học 2021-2022, Bộ GD&ĐT đặt mục tiêu tiến tới hình thành các trung tâm khảo thí chuyên nghiệp của các cơ sở giáo dục đại học và trung tâm khảo thí độc lập. Thứ trưởng GD&ĐT Hoàng Minh Sơn khẳng định, một số cơ sở giáo dục đang tự tổ chức kì thi riêng để tuyển sinh, trong đó có những kì thi được nhiều trường sử dụng kết quả để xét tuyển. Đây là quyền tự chủ của các trường.
Với các kì thi có uy tín, được nhiều trường sử dụng kết quả để xét tuyển, nhiều thí sinh tham gia thi chính là định hướng tốt để thành lập các trung tâm khảo thí độc lập với cơ sở giáo dục ĐH. Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho rằng, các trung tâm khảo thí độc lập phải tự hình thành. Bộ không đứng ra thành lập trung tâm khảo thí vì mất tính khách quan và các công ty tư nhân khó có thể làm được việc này. Bởi kì thi này trước hết muốn tồn tại phát triển, phải được các trường sử dụng.
Do đó, trung tâm phải có uy tín, chất lượng, và để làm được điều này, các công ty tư nhân khó có thể đạt được trong thời gian ngắn. Ông Sơn chia sẻ, theo kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam, các trung tâm này sẽ hình thành từ các trường ĐH, hợp tác giữa các trường ĐH. Sau đó sẽ tách ra thành các chương trình độc lập hoặc trung tâm độc lập. Như vậy, các trung tâm khảo thí độc lập có thể được thành lập bởi nhiều trường, một hiệp hội, câu lạc bộ, hoặc nhóm trường nào đó là định hướng đúng đắn. Về ý kiến cho rằng, một số cơ sở giáo dục có địa điểm tổ chức kỳ thi riêng hạn chế, có thể gây mất cơ hội cho các thí sinh, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết, khi xây dựng Quy chế tuyển sinh, Bộ đã tính toán kĩ vấn đề này. Quy chế đã đưa ra điều khoản tính công bằng tiếp cận kì thi. Nếu trường nào chỉ xét tuyển dựa trên đúng một kì thi riêng, địa bàn tổ chức thi hạn chế khả năng tiếp cận thi của thí sinh, Bộ sẽ có ý kiến. Hiện nay thí sinh không mất cơ hội, bởi vì các em vẫn còn kì thi tốt nghiệp phổ thông. HOA BAN
Chuyên gia cho rằng, trung tâm khảo thí có thể mang tính độc lập tương đối. Nó có thể gắn với một ĐH uy tín để tạo niềm tin trong xã hội. Bởi các ĐH lớn có đội ngũ chuyên gia chất lượng, đủ năng lực để ra đề, tổ chức thi.
Nguồn: https://tienphong.vn/khao-thi-doc-lap-cong-bang-chong-lang-phi-post1765426.tpo
Bình luận (0)