“Kiến tạo niềm tin số”: Cần cơ chế gắn trách nhiệm KOL với phát huy sức ảnh hưởng

(Chinhphu.vn) - Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, KOL (người có ảnh hưởng) đang dần trở thành "người dẫn đường" trong xu thế truyền thông mới. Họ đóng vai trò lan tỏa thông tin, truyền cảm hứng và kết nối cộng đồng. Tuy nhiên, cần phải có cơ chế để quản lý hoạt động của KOL trên môi trường số hiện nay.

Toàn cảnh tạo đàm - Ảnh: VGP/HM

Thông tin trên được các chuyên gia thảo luận tại toạ đàm "Kiến tạo niềm tin số", do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia tổ chức chiều 28/7.

Theo các chuyên gia, tại nhiều nước, KOL không chỉ đơn thuần là công cụ marketing mà đã trở thành một biểu tượng của "sức mạnh mềm" có ảnh hưởng trong xã hội.

Chính vì vậy, vai trò của KOL không thể tách rời trách nhiệm. Một mặt, KOL cần được tạo điều kiện phát huy sức ảnh hưởng tích cực để thúc đẩy kinh tế, văn hóa, truyền thông. Mặt khác, cũng cần có cơ chế quản lý phù hợp để định hướng hành vi, tăng cường trách nhiệm xã hội và ngăn chặn những hệ lụy tiêu cực do nội dung sai lệch gây ra.

Thực tế hiện nay cho thấy, không ít KOL đã lợi dụng sức ảnh hưởng để lan truyền thông tin sai lệch, cổ súy những nội dung độc hại, sai sự thật hoặc quảng cáo sản phẩm kém chất lượng. Đặc biệt, trong môi trường số, một phát ngôn thiếu kiểm chứng, một nội dung lệch chuẩn cũng có thể gây tác động tiêu cực không nhỏ đến cộng đồng và xã hội.

Chính phủ nhiều nước đã bắt đầu xây dựng các khuôn khổ pháp lý, chính sách khuyến khích minh bạch thông tin, chuẩn hóa nội dung quảng bá và tăng cường quản lý KOL nhằm cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ cộng đồng.

Kinh nghiệm thế giới

Các đại biểu dự tọa đàm - Ảnh: VGP/HM

Tại Mỹ, FTC (Federal Trade Commission) là cơ quan chính chịu trách nhiệm đưa ra các hướng dẫn cho hoạt động của KOL. Nguyên tắc cốt lõi trong các quy định của FTC là tính minh bạch và "sự thật trong quảng cáo". Các yêu cầu công khai của FTC rất rõ ràng: KOL phải luôn làm rõ cho người theo dõi nếu một bài đăng, video hoặc tuyên bố có nội dung quảng cáo.

Các công ty và nền tảng trực tuyến cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý KOL tại Mỹ khi họ phải điều chỉnh chiến lược để tuân thủ các quy định về minh bạch.

Một điểm nổi bật trong cách quản lý KOL của Mỹ là quy định của FTC áp dụng cho tất cả các nền tảng truyền thông, không giới hạn chỉ ở mạng xã hội phổ biến như Instagram hay YouTube. 

Bất kỳ nền tảng nào mà KOL sử dụng để quảng cáo đều phải tuân thủ các quy định về minh bạch. 

Điều này giúp đảm bảo rằng, không có kênh nào bị bỏ qua và mọi quảng cáo đều được minh bạch hóa trước công chúng. FTC cũng hợp tác chặt chẽ với các nền tảng như Facebook, YouTube và Instagram để đảm bảo rằng các nền tảng này có cơ chế kiểm soát nội dung. Việc này không chỉ nhằm mục tiêu bảo vệ người tiêu dùng mà còn giúp xây dựng một môi trường truyền thông lành mạnh hơn.

Tại Thái Lan, một nghiên cứu năm 2024 cho thấy, KOL và YouTuber được xếp hạng trong số 10 nghề nghiệp mơ ước hàng đầu của thanh thiếu niên Thái Lan, đứng trước cả luật sư, phi công... Điều này phản ánh KOL đã trở thành một lực lượng nghề nghiệp thực sự trong nền kinh tế số.

Trước thực tế đó, Thái Lan đã đề xuất ban hành luật quản lý người có ảnh hưởng trên mạng xã hội. Hội đồng Phát triển kinh tế và xã hộI nước này đề nghị Chính phủ thiết lập hệ thống đăng ký cho những người có ảnh hưởng ở Thái Lan và ban hành các chính sách như đào tạo kỹ năng và các hỗ trợ khác liên quan đến nghề nghiệp cho KOL.

Điều này sẽ giúp giảm thiểu tác động trong trường hợp xảy ra khủng hoảng ảnh hưởng đến doanh thu hoặc rủi ro từ phát ngôn sai lệch của những người có ảnh hưởng trên quy mô lớn.

Tại Việt Nam, sự phát triển của KOL cũng vô cùng mạnh mẽ. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều KOL không công khai rõ ràng tính chất thương mại của bài đăng, dẫn đến nguy cơ vi phạm pháp luật và làm giảm niềm tin của người tiêu dùng; thiếu quy tắc, chuẩn mực, tiêu chuẩn cộng đồng...

Theo các chuyên gia, để phát huy vai trò của KOL đối với sự phát triển đất nước, bên cạnh hoàn thiện hành lang pháp lý và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của cơ quan chức năng đối với hoạt động của KOL, chúng ta cần xây dựng cộng đồng KOL gắn kết, trách nhiệm, có tinh thần dân tộc với các cơ chế tự kiểm soát mạnh mẽ là rất quan trọng.

Hiền Minh

Nguồn: https://baochinhphu.vn/kien-tao-niem-tin-so-can-co-che-gan-trach-nhiem-kol-voi-phat-huy-suc-anh-huong-1022507281915352.htm