Không quân Mỹ dường như đã đề xuất chỉ mua 24 tiêm kích tàng hình F-35 trong năm 2026, so với 48 chiếc như kế hoạch, nhằm cắt giảm chi tiêu.
Báo Khoa học và Đời sống•16/06/2025
Lầu Năm Góc, Quốc hội và các đồng minh của Mỹ, đã gây chấn động trong ngành công nghiệp quốc phòng, khi quyết định cắt giảm nhu cầu mua sắm F-35 trong năm 2026. Điều này đã làm dấy lên câu hỏi về tương lai của chương trình vũ khí đầy tham vọng và tốn kém nhất thế giới.
Theo đề xuất mua sắm năm 2026 do Lầu Năm Góc trình lên Quốc hội Mỹ và được truyền thông tiết lộ hôm 10/6, Không quân Mỹ có kế hoạch mua 24 tiêm kích tàng hình F-35A do tập đoàn Lockheed Martin sản xuất, giảm một nửa so với mức 48 chiếc đặt ra hồi năm ngoái.
Chương trình F-35 ra đời từ chương trình Joint Strike Fighter vào những năm 1990, là một chương trình phát triển và mua sắm nhằm thay thế nhiều loại máy bay chiến đấu. F-35 hứa hẹn sẽ thay thế một loạt máy bay cũ của Không quân, Hải quân và Thủy quân Lục chiến của Mỹ.
Tuy nhiên, ngay từ khi bắt đầu, chương trình đã gặp phải nhiều trở ngại, bao gồm trục trặc kỹ thuật, chậm trễ sản xuất và chi phí tăng vọt khiến nó trở thành mục tiêu chỉ trích.
Quyết định giảm một nửa đơn đặt hàng F-35 của Không quân đã phản ánh sự thay đổi lớn hơn trong tính toán chiến lược của Lầu Năm Góc dưới chính quyền hiện tại. Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth được bổ nhiệm để thực hiện tầm nhìn của Tổng thống Donald Trump về một quân đội tinh gọn và hiệu quả hơn, đã ưu tiên điều chỉnh chi tiêu quốc phòng phù hợp với thực tế tài chính.
Kế hoạch cắt giảm 8% chi tiêu quân sự dự kiến trong 5 năm tới buộc chính quyền phải đưa ra những lựa chọn khó khăn, đặc biệt là đối với các chương trình tốn kém như F-35. Những hạn chế về ngân sách, buộc các nhà lập kế hoạch, phải xem xét lại cách phân bổ nguồn lực cho máy bay có người lái, các công nghệ mới nổi và các ưu tiên quốc phòng khác.
Đây được coi là đòn giáng mạnh đối với tập đoàn Lockheed Martin, do Không quân Mỹ là khách hàng lớn nhất của dòng F-35, với kế hoạch đặt mua tổng cộng 1.763 chiếc trong suốt vòng đời máy bay. Khoản tiền 3,5 tỷ đô la được đề xuất cho 24 chiếc F-35A, cùng với 531 triệu đô la cho việc mua sắm trước, cho thấy sự thu hẹp đáng kể của một chương trình từng được coi là bất khả xâm phạm.
Lầu Năm Góc cũng đề nghị cấp 1,95 tỷ USD để mua 12 tiêm kích hạm F-35C cho hải quân, cùng 1,78 tỷ USD để mua 11 tiêm kích F-35B có khả năng cất cánh đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng. Phương án này đã giảm lần lượt 5 và 2 chiếc so với số lượng được Quốc hội Mỹ phê duyệt cho năm tài khóa 2025.
Sự thay đổi này diễn ra vào thời điểm Lầu Năm Góc ngày càng tập trung vào tương lai của chiến tranh hiện đại, đặc biệt là sự gia tăng của các hệ thống không người lái. Máy bay không người lái từng được coi là phương tiện bổ sung cho máy bay có người lái, hiện được coi là những nhân tố có khả năng thay đổi cuộc chơi trong không chiến.
Quyết định ưu tiên hệ thống không người lái hơn máy bay có người lái của Lầu Năm Góc phản ánh sự thừa nhận rằng bản chất của chiến tranh đang thay đổi, nhưng nó cũng đi kèm với rủi ro. Việc thu hẹp quy mô chương trình F-35 có thể tiết kiệm hàng tỷ đô la trong ngắn hạn, nhưng có thể làm suy yếu khả năng duy trì ưu thế công nghệ của Không quân trong dài hạn.
Ngoài ra, tiêm kích tàng hình F-35 đã trở thành tâm điểm chỉ trích dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump. Elon Musk, người từng là đồng minh thân cận của ông Trump, tháng 12/2024 cho rằng "chỉ có kẻ ngốc" mới tiếp tục chế tạo phi cơ như F-35 trong kỷ nguyên của máy bay không người lái.
Việc cắt giảm đơn đặt hàng của Mỹ có thể làm dấy lên mối lo ngại về khả năng tồn tại lâu dài, làm suy yếu lòng tin của các đồng minh dựa vào khả năng tương tác của F-35 với các lực lượng Mỹ. Đối với các quốc gia như Nhật Bản, nơi phải đối mặt với các mối đe dọa ngày càng tăng từ quân đội đang mở rộng của Trung Quốc, thì F-35 vẫn là một thành phần quan trọng của khả năng răn đe.
Bình luận (0)