Người dân Văn Chấn đổi đời từ cây chè

Chị Nguyễn Thị Ngân, 55 tuổi, trú tại thôn Trung Tâm đang nhanh tay hái lứa chè vụ xuân, dừng tay chia sẻ: Nhà chị có một ha chè shan tuyết mật độ dày, được cải tạo trồng mới từ năm 2005, mỗi năm cho hái năm lứa chính, mỗi lứa thu được bốn tấn chè búp tươi. Với giá thu mua ngay tại chân đồi là 7.000 đồng/kg, trừ các chi phí, cho thu về hơn 100 triệu đồng/năm.

Hơn 90% số hộ dân của ba dân tộc Kinh, Dao, Thái của xã Nậm Búng ở đây đều trồng chè. Cây chè miền trung du được trồng từ năm 1968, sau hơn 30 năm đã già cỗi, không còn phù hợp thổ nhưỡng, giá chỉ khoảng 3.000 đồng/kg, cho nên tỉnh Yên Bái đã đưa cây chè shan tuyết vào trồng đại trà, mật độ trồng 16.000 cây/ha, tạo cơ hội mới cho người làm chè.

Ông Lý Đào Chu, Trưởng thôn Sài Lương là người đi đầu trong việc chọn giống chè shan tuyết từ những hạt giống chè cổ thụ Suối Giàng về trồng từ năm 2002, đến nay đã cho thu hoạch, giá búp tươi đạt 20 nghìn đồng/kg. Ông chia sẻ: Người Dao chúng tôi bây giờ đã biết làm kinh tế, nếu trồng quế thời gian kéo dài, thu một lần phải trồng lại từ đầu (khi thu hoạch phải chặt cây, bóc vỏ). Còn cây chè shan tuyết trồng một lần, cho thu hoạch cả đời người, người dân vùng cao phấn khởi lắm. Thôn Sài Lương có 180 hộ, thôn Nậm Chậu có 170 hộ đều trồng chè shan tuyết. Nhờ vậy đời sống người Dao khấm khá hơn nhiều!

Tại xã Tân Thịnh, vùng trọng điểm trồng chè của huyện Văn Chấn hiện có gần 400 ha chè, chủ yếu là giống LDP1, LDP2, bát tiên, phúc vân tiên. Ở đây có hợp tác xã và nhiều doanh nghiệp tư nhân chuyên kinh doanh, chế biến chè. Nhờ chất đất tốt, mưa nhiều, nóng ẩm, người dân có truyền thống làm chè, cho nên hằng năm địa phương thu hơn 2.400 tấn búp chè. Giá bán búp tươi hiện dao động gần 4.000 đồng/kg, người dân thu về gần 10 tỷ đồng từ cây chè, đời sống nhiều gia đình thâm canh chè khá lên nhiều so với trước. Nhờ giao thông thuận lợi, búp chè tươi hái từ đồi được đưa thẳng vào các nhà máy chế biến, tránh hao hụt, không ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Để hỗ trợ các hộ dân trên địa bàn, Chi nhánh ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Văn Chấn mở thêm một phòng giao dịch tại xã, tạo thuận lợi cho người dân đến vay vốn mua phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, nông cụ sản xuất chè. Ngân hàng đã lập 300 tổ vay vốn, gần 4.000 thành viên vay vốn làm chè, dư nợ tín dụng hơn 800 tỷ đồng, tạo đà cho người dân làm chè có cơ hội phát triển kinh tế.

Hiện huyện Văn Chấn có 4.650 ha chè, trong đó diện tích chè shan tuyết hơn 1.500 ha. Năm 2024, sản lượng chung đạt 48.500 tấn, đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân. Nhằm phát triển cây chè bền vững, huyện Văn Chấn đã nâng cao chất lượng cây chè bằng các tiêu chuẩn VietGAP, chứng nhận chè hữu cơ, chứng nhận sản phẩm OCOP 4 sao cho 10 sản phẩm, OCOP 3 sao cho tám sản phẩm. Sản phẩm chè shan tuyết được cấp chỉ dẫn địa lý “Suối Giàng Văn Chấn” cho năm đơn vị. Hằng năm, huyện Văn Chấn tổ chức Lễ hội chè Suối Giàng kết hợp du lịch, nhằm quảng bá sản phẩm chè chất lượng cao đến du khách trong nước và quốc tế, tạo hướng đi cho sản phẩm nông nghiệp miền núi.

Có thời điểm giá chè búp xuống thấp, người dân đã phá chè chuyển sang trồng cây ăn quả, cây lâm nghiệp... Trước tình hình đó, UBND tỉnh Yên Bái đã lập Ðề án phát triển cây chè giai đoạn 2016-2020, theo đó, tập trung trồng gần 3.400 ha cây chè ở các huyện vùng cao, trong đó có 800 ha chè shan tuyết trồng mật độ cao với 16 nghìn bầu/ha tại xã Gia Hội, Nậm Búng; đồng thời phát triển các vùng chè shan tuyết tại các huyện Suối Giàng, Phình Hồ, Suối Bu, Sùng Ðô, Nậm Mười... và gắn với du lịch sinh thái.

Tại những vùng chè này, du khách vừa có cơ hội khám phá rừng chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi, có gốc cây hai người ôm, tán rộng hàng chục mét, vừa được trải nghiệm cùng người dân trèo cây hái chè. Đây là hướng đi bền vững cho vùng chè truyền thống. Du khách còn được thưởng lãm cách pha, dùng chè cầu kỳ từ bàn tay pha trà của các thiếu nữ H’Mông. Trong tiết trời se lạnh ở độ cao hơn 1.000m, nâng chén nước chè sóng sánh như mật ong rừng, du khách nhấp từng ngụm nhỏ với vị ngọt, thơm quyện không thể quên.

Nguồn: https://nhandan.vn/nguoi-dan-van-chan-doi-doi-tu-cay-che-post881971.html