Níu giữ nghề xưa: Đưa cây tre từ vùng quê nghèo ra thế giới

Học đan đát, gắn bó với cây tre khi 13 tuổi

Sinh ra trong gia đình có truyền thống làm nghề đan đát, từ năm 13 tuổi, bà Trương Thị Bạch Thủy (ngụ xã Thuận Hòa, TP.Cần Thơ - trước đây là xã Phú Tân, H.Châu Thành, Sóc Trăng) đã gắn bó với cây tre. Sau giờ học, bà cần mẫn đan từng chiếc rổ tre mang ra chợ bán kiếm tiền đóng học phí. Tình yêu với nghề lớn dần theo năm tháng, tròn 17 tuổi, bà mạnh dạn mở cơ sở sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ tre trúc.

Níu giữ nghề xưa: Đưa cây tre từ vùng quê nghèo ra thế giới- Ảnh 1. — Bà Thủy (41 tuổi) tại khu trưng bày sản phẩm đan đát từ cây tre

Nhiều năm sau, cơ duyên đưa bà Thủy trở lại quê nội ở xã Thuận Hòa. Chứng kiến làng nghề truyền thống dần chìm vào quên lãng do không cạnh tranh nổi thị trường hiện đại, bà quyết định "hồi sinh" làng nghề. Năm 2023, bà Thủy thành lập Hợp tác xã (HTX) mây tre đan Thủy Tuyết gồm 32 xã viên. Với khu nhà xưởng rộng hơn 3.000 m², bà cùng cộng sự vừa giữ gìn nghề truyền thống, vừa nâng tầm giá trị cây tre Việt Nam.

Các sản phẩm mây tre đan của HTX không còn giới hạn trong vai trò đồ gia dụng hay lưu niệm đơn thuần, mà vươn tới các khách sạn, nhà hàng cao cấp và xuất khẩu sang Mỹ, Thụy Sĩ, Thái Lan, Campuchia… Hiện nay, HTX sở hữu hơn 700 mẫu sản phẩm đồ sinh hoạt, trang trí, du lịch và quà tặng.

Níu giữ nghề xưa: Đưa cây tre từ vùng quê nghèo ra thế giới- Ảnh 2. — Trưng bày sản phẩm tre, trúc và thủ công mỹ nghệ phục vụ nhu cầu tham quan và tìm hiểu của du khách

Bên cạnh đan đát, bà Thủy còn thực hiện các công trình kiến trúc từ cây tre với mong muốn sử dụng vật liệu tự nhiên, hướng đến cuộc sống xanh. Đến nay, vợ chồng bà đã thực hiện nhiều công trình kiến trúc bằng tre tại các tỉnh thành trong nước.

Níu giữ nghề xưa: Đưa cây tre từ vùng quê nghèo ra thế giới- Ảnh 3. — Bàn ghế làm từ tre

"Chồng tôi đang cùng thợ thi công 10 căn nhà bằng cây tre cho một homestay tại Bến Tre (nay là Vĩnh Long) và chuẩn bị bàn giao. Tre được xem là thép vàng, bởi độ cứng mà cây tràm khó có thể sánh bằng. Tất cả kiến trúc, kể cả móng nhà, cột trụ ở khu trưng bày sản phẩm của HTX, tôi cũng đều đóng bằng tre, vô cùng chắc chắn", bà Thủy cho biết.

Níu giữ nghề xưa: Đưa cây tre từ vùng quê nghèo ra thế giới- Ảnh 4. — Khu trưng bày sản phẩm được đầu tư kinh phí hơn 1 tỉ đồng

Gian trưng bày sản phẩm và chứa hàng của HTX được bà Thủy đầu tư 1 tỉ đồng xây dựng và hoàn thiện trong vòng 1 tháng. Nơi đây trưng bày và giới thiệu khoảng 700 sản phẩm mây tre, trúc, gỗ và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ phục vụ nhu cầu tham quan và tìm hiểu của du khách, đối tác, sinh viên...

Mọi người đến đây sẽ được chiêm ngưỡng các sản phẩm tinh xảo, từ món đồ nhỏ như ngón tay đến sản phẩm lớn như bộ bàn ghế hay cả căn nhà bằng tre, đồ dùng trong gia đình, đồ trang trí… Sản phẩm được chế tác từ bàn tay khéo léo của người dân địa phương (đa phần là bà con dân tộc Khmer), được HTX mua và bao tiêu.

Níu giữ nghề xưa: Đưa cây tre từ vùng quê nghèo ra thế giới- Ảnh 5. — Những căn nhà bằng tre tại khu trưng bày

Đào tạo nghề đan đát miễn phí cho người trẻ

Hiện, HTX Thủy Tuyết tạo việc làm ổn định cho hơn 70 hộ đồng bào Khmer, trong đó hơn 50% là hộ có hoàn cảnh khó khăn. Thu nhập bình quân từ 6 - 17 triệu đồng/tháng/người qua việc gia công sản phẩm. Bên cạnh đó, HTX còn tạo việc làm cho hơn 200 lao động địa phương và các tỉnh, thành lân cận. Đặc biệt, nơi đây trở thành "trung tâm" chuyển giao kỹ thuật và khơi nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ gìn giữ bản sắc văn hóa Khmer qua từng sản phẩm mây tre đan.

Níu giữ nghề xưa: Đưa cây tre từ vùng quê nghèo ra thế giới- Ảnh 6. — Rổ tre tại khu trưng bày

Không dừng lại ở sản xuất, bà Thủy còn tích cực tham gia các lớp tập huấn về tài chính, công nghệ thông tin, hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp và các sự kiện kết nối thị trường. Qua đó, bà mở rộng cơ hội giao lưu, quảng bá sản phẩm và học hỏi mô hình quản lý từ nhiều địa phương khác.

Để tạo điều kiện tốt nhất cho người dân yên tâm lao động, sản xuất, bà Thủy sẵn sàng cho ứng tiền trước, sau đó trừ dần bằng sản phẩm. Thậm chí có lúc bà vay tiền ngân hàng cho người lao động mượn không tính lãi.

Nhờ nghề đan đát tại HTX, nhiều lao động có thu nhập ổn định. Một số trường hợp trước đây "ăn bữa nay, lo cho ngày mai" giờ có tiền tích lũy, thoát nghèo. Bà Thủy còn đào tạo nghề miễn phí, hỗ trợ phí ăn ở và học nghề mỗi tháng 4 triệu đồng cho nhiều học viên trẻ.

Níu giữ nghề xưa: Đưa cây tre từ vùng quê nghèo ra thế giới- Ảnh 7. — Những chiếc đèn bằng tre

Chị Trần Thị Phiên (35 tuổi, ngụ xã Thuận Hòa, TP.Cần Thơ) chia sẻ: "Trước đây làm thủ công tốn thời gian và nguyên liệu, sản phẩm khó tiêu thụ. Nay nhờ HTX bao tiêu, hướng dẫn làm sản phẩm kích cỡ phù hợp nên thu nhập ổn định hơn. Mỗi ngày, tôi có thể kiếm hơn 200.000 đồng từ việc nhận gia công sản phẩm cho HTX".

Níu giữ nghề xưa: Đưa cây tre từ vùng quê nghèo ra thế giới- Ảnh 8. — Đèn tre được sáng tạo nhiều mẫu mã đẹp mắt

Tâm huyết với nghề đan đát từ cây tre, thời gian qua, bà Thủy cũng như HTX mây tre đan Thủy Tuyết nhiều lần được vinh danh tại các giải thưởng, cuộc thi lớn. Điển hình như: giải nhất chung kết toàn quốc cuộc thi "Phụ nữ khởi nghiệp, phát huy tài nguyên bản địa" năm 2023 do T.Ư Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức; Hội Nghệ nhân và thương hiệu Việt Nam chứng nhận là nghệ nhân quốc gia với ngành nghề mây tre đan năm 2023; Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tôn vinh sản phẩm tiêu biểu và trao giải thưởng Mai An Tiêm lần thứ 1 năm 2024…

Nguồn: https://thanhnien.vn/niu-giu-nghe-xua-dua-cay-tre-tu-vung-que-ngheo-ra-the-gioi-185250810092545841.htm