Nông nghiệp Đồng Nai trong hành trình chuyển đổi số (Bài 1)

Chuyển đổi số (CĐS) trong nông nghiệp là quá trình ứng dụng các công nghệ kỹ thuật số từ sản xuất đến chế biến, phân phối, tiêu thụ nông sản, giúp hình thành nông nghiệp số, nông nghiệp thông minh. Hiện nay, Đồng Nai tiếp tục đẩy mạnh CĐS trong nông nghiệp nhằm tạo dựng môi trường, hệ sinh thái số nông nghiệp, thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao thu nhập cho người dân vùng nông thôn.

Ông Ngô Thanh Phong (ngụ xã Hàng Gòn, thành phố Long Khánh) giới thiệu vườn sầu riêng mini cho hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: B.Nguyên

Bài 1: Chuyện về những nông dân trở thành nhà khoa học

Từ thực tế sản xuất, nhiều nông dân ở Đồng Nai đã trở thành nhà sáng chế, tự chế tạo ra nhiều loại máy móc, nông cụ, đưa ra nhiều sáng kiến, giải pháp kỹ thuật nhằm giảm chi phí, nâng cao năng suất, chất lượng nông sản.

Nhờ phát huy những sáng kiến, giải pháp hữu ích, nông dân đã giải phóng sức lao động, giảm chi phí, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tạo giá trị gia tăng trong sản xuất.

Nhiều sáng chế “không đụng hàng”

Ông Ngô Thanh Phong (ngụ xã Hàng Gòn, thành phố Long Khánh) là nông dân sản xuất giỏi cấp tỉnh nhiều năm liền. Ông là người đi tiên phong trồng sầu riêng mini mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Khi cây sầu riêng cao khoảng 1m, ông cắt ngọn để cây ra nhiều nhánh phụ lớn sát gốc. Khi cây trưởng thành cao khoảng 3,5m, ông đều cho cắt ngọn, tỉa cành sau mỗi vụ thu hoạch  để cây trưởng thành luôn giữ độ cao khoảng 3,5m và đường kính tán cây cũng chỉ khoảng 3,5m.
Với sáng kiến này, có thể trồng được gần 300 cây sầu riêng/hécta, tăng gần gấp đôi  so với vườn trồng theo cách truyền thống. Trong quá trình sầu riêng kết trái, chủ vườn chỉ giữ khoảng 60 trái/cây để trái đạt chuẩn xuất khẩu. Và 1 hécta sầu riêng mini cho năng suất hơn 40 tấn trái, tăng gần 2 lần so với vườn sầu riêng truyền thống.

Đến nay, 100% diện tích trồng mới và tái canh trên địa bàn tỉnh đã sử dụng các giống mới, giống có chất lượng cao; ứng dụng hệ thống tưới nước tiết kiệm, thông minh cho hơn 70 ngàn hécta cây trồng.

 

 

 

 

Theo ông Phong, sáng kiến trồng sầu riêng mini rất phù hợp để nhân rộng ở những vùng đất đồi, đất đá, gió nhiều, hạn chế cây bị đổ ngã do thiên tai. Mô hình này còn mang lại nhiều lợi ích như: cây trồng sau 2 năm đã cho trái bói và năm thứ 3 đã cho năng suất cao.
Cây thấp nên người trồng dễ chăm sóc, quản lý sâu bệnh cũng như thu hoạch nên giảm được công lao động cũng như chi phí đầu tư phân, thuốc. Điều đáng quý là ông Phong không giữ riêng sáng kiến này cho riêng gia đình mình mà lập tổ lao động chuyên cung cấp các dịch vụ nông nghiệp từ trồng, chăm sóc, phòng trừ, xử lý sâu bệnh, thu hoạch... Tổ dịch vụ làm nông nghiệp công nghệ cao này đã hỗ trợ nông dân tại địa phương và nhiều vùng lân cận nhân rộng cả trăm hécta trồng sầu riêng mini trên địa bàn tỉnh.

Trong lĩnh vực chăn nuôi, Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Long Thành Phát (huyện Long Thành) với nhiều xã viên đã đi đầu ứng dụng CNC xây dựng các trang trại chăn nuôi công nghiệp với quy mô lớn. Trong chuỗi liên kết có nhiều thành viên gồm doanh nghiệp ứng dụng CNC sản xuất con giống, thức ăn chăn nuôi, doanh nghiệp chế biến sâu các sản phẩm chăn nuôi...

Ở lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, ông Nguyễn Trường Đại là nông dân tiên phong tại huyện Nhơn Trạch trong việc ứng dụng CNC nuôi tôm siêu thâm canh bằng giải pháp lót ao nuôi và phủ lưới lan phía trên ao giúp ổn định nhiệt độ ở mức lý tưởng cho tôm phát triển. Với quy trình nuôi an toàn sinh học này, con tôm được kiểm soát sạch từ khâu con giống đến khâu xử lý nguồn nước đầu vào; sử dụng men vi sinh để phòng trừ dịch bệnh cho tôm nên hạn chế được rất nhiều việc sử dụng các chất kháng sinh...

Giải pháp này vừa giúp nông dân thả tôm nuôi với mật độ dày hơn nhiều so với ao nuôi truyền thống và mỗi năm có thể nuôi từ 4-5 vụ, tăng 2-3 vụ. Chính vì vậy, hiệu quả kinh tế của việc ứng dụng CNC tăng gấp nhiều lần so với mô hình nuôi tôm cũ.

Toàn tỉnh hiện có khoảng 1 ngàn hécta chuối, lúa ứng dụng máy bay không người lái phun thuốc bảo vệ thực vật; có gần 149 hécta diện tích cây trồng ứng dụng công nghệ nhà màng, nhà lưới.

Lan tỏa tinh thần đổi mới, sáng tạo

Thời gian qua, tỉnh đã triển khai nhiều chương trình thiết thực nhằm tạo động lực và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của nông dân trên địa bàn tỉnh. Nhờ đó, tạo nên nhiều phong trào sôi nổi, khuyến khích nông dân tích cực tham gia đổi mới sáng tạo, ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ vào hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Tiêu biểu, giai đoạn 2021-2025, Sở Khoa học và công nghệ phối hợp với Hội Nông dân tỉnh tổ chức vận động hội viên, nông dân tham gia Hội thi nông dân giỏi ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp tỉnh Đồng Nai hàng năm. Kết quả có 41 giải thưởng cho các cá nhân là nông dân có giải pháp ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Riêng năm 2024, toàn tỉnh có 40 giải pháp, sáng kiến tham gia hội thi với 17 giải pháp đạt giải. Ngoài ra, nhiều phong trào, hội thi như: “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo", "Sáng tạo kỹ thuật nhà nông"… được tổ chức nhằm phát huy sáng kiến, sáng chế, sáng tạo hữu ích của nông dân ứng dụng hiệu quả vào sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

Đồng Nai hiện có gần 28% trang trại chăn nuôi sử dụng chuồng lạnh, chuồng kín; 65% tổng đàn heo; 49% tổng đàn gà chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao.

 

 

 

Theo đó, trên địa bàn tỉnh ngày càng nhiều tấm gương nông dân trở thành nhà sáng chế, tự chế tạo ra nhiều loại máy móc, nông cụ, đưa ra nhiều sáng kiến, giải pháp kỹ thuật nhằm giảm chi phí, nâng cao năng suất, chất lượng nông sản.

Điển hình như nông dân Nguyễn Công Chính (xã Xuân Phú, huyện Xuân Lộc) chế tạo thành công chiếc máy tỉa hạt giống đã đoạt giải nhất Hội thi Nông dân giỏi ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất tỉnh Đồng Nai năm 2023. Chiếc máy tỉa hạt giống có thể gieo tỉa tất cả các loại hạt với kích cỡ khác nhau, trên các loại địa hình. Với cấu tạo tỉa 6 hàng kép, mỗi ngày chiếc máy này có thể gieo tỉa được hơn 1 hécta, tương đương khoảng 10 công lao động thủ công làm việc trong 2 ngày, với tỷ lệ chuẩn xác đạt đến gần 100%. Sáng chế này không chỉ giảm thời gian xuống giống, mà còn giảm được 1/3 chi phí tiền thuê công lao động.

Tổ hợp tác Sầu riêng Chính Đức (ở xã Sông Ray, huyện Cẩm Mỹ) đi tiên phong đầu tư thiết bị máy bay không người lái trong phun thuốc bảo vệ thực vật, bón phân trong chăm sóc cây trồng. Ảnh: B.Nguyên

Sáng kiến dùng khí clo để xử lý vi khuẩn trong nguồn nước nuôi tôm của nhóm nông dân Nguyễn Văn Linh - Dương Thị Nương (xã Phước An, huyện Nhơn Trạch) mang lại nhiều lợi ích. Giải pháp sử dụng khí clo vào khâu xử lý nước thay thế cho clo bột truyền thống giúp giảm chi phí, cho hiệu quả cao hơn, đặc biệt khí clo giúp diệt khuẩn nhiều hơn, khi ra môi trường bên ngoài khí clo bay hơi nhanh hơn so với clo bột, nguồn nước được sử dụng trong thời gian sớm hơn.

Tổ hợp tác Sầu riêng Chính Đức (ở xã Sông Ray, huyện Cẩm Mỹ) là đơn vị đi tiên phong tại địa phương đầu tư thiết bị máy bay không người lái trong phun thuốc bảo vệ thực vật, bón phân trong chăm sóc cây trồng. Ngoài phục vụ cho các tổ viên, tổ hợp tác còn tổ chức làm dịch vụ phun thuốc, bón phân cho các nhà vườn tại địa phương, góp phần nhân rộng hiệu quả ứng dụng CNC vào sản xuất.
Sáng kiến cấy ghép giống sầu riêng 3 gốc 1 ngọn cho năng suất cao của ông Trần Văn Đức, Tổ trưởng Tổ hợp tác Sầu riêng Chính Đức cũng được đánh giá cao về hiệu quả kinh tế. Với sáng kiến này, người trồng chọn giống sầu riêng hạt đem ươm trong bầu, chờ cho cây phát triển được khoảng một năm thì đem ghép với 2 cây giống sầu riêng Ri6. Nhờ có đến 3 gốc, 3 bộ rễ cùng hút phân, hút nước nên cây sinh trưởng nhanh, khỏe mạnh, đặc biệt là cây ít gãy đổ trước gió bão, giảm thiệt hại vườn cây.

Khánh Minh - Bình Nguyên

 

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/kinh-te/202506/nong-nghiep-dong-nai-trong-hanh-trinh-chuyen-doi-so-bai-1-5050168/