Phát triển rừng bền vững, tạo sinh kế cho người dân

Thời gian qua, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh đã hoàn thành hai nhiệm vụ là giải ngân tiền dịch vụ môi trường rừng và tiền trồng rừng thay thế cho các chủ rừng là tổ chức, hộ gia đình. Bên cạnh đó, đơn vị được giao nhiệm vụ bảo vệ rừng để cung ứng giá trị dịch vụ môi trường, tạo ra nguồn nước cung cấp cho các đơn vị sử dụng theo quy định.

Các đơn vị quản lý diện tích rừng lớn sẽ được hưởng lợi từ nguồn thu dịch vụ môi trường rừng. Ảnh: NGÔ NHẬT

Chi trả theo sự khác biệt về giá trị cung ứng dịch vụ

Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh đã hoàn thành chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) năm 2024 theo kế hoạch. Theo đó, tổng số tiền chi trả hơn 9,6 tỉ đồng, với tổng diện tích hơn 75.110ha cho 8 chủ rừng là tổ chức, 617ha cho chủ rừng là hộ gia đình và 13 tổ chức được giao nhiệm vụ bảo vệ rừng cung ứng dịch vụ môi trường cung cấp nước.

Một trong những điểm đáng lưu ý là trong năm 2025, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng triển khai xác định diện tích cung ứng DVMTR theo quy định mới của Nghị định 91/2024/NĐ-CP trên cơ sở hệ số K theo các giá trị rừng cung ứng. Cụ thể, hệ số K1 điều chỉnh mức chi trả theo giá trị trữ lượng của rừng; hệ số K2 điều chỉnh đối với giá trị môi trường theo 3 loại rừng (rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất); hệ số K3 điều chỉnh mức chi trả dịch vụ môi trường rừng theo nguồn gốc hình thành rừng gồm: rừng tự nhiên và rừng trồng; hệ số K4 điều chỉnh chi trả DVMTR theo mức độ khó khăn trong công tác bảo vệ rừng ở các xã khu vực I, II, III.

Nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng giúp người dân miền núi cải thiện sinh kế, hướng đến việc phát triển rừng bền vững. Ảnh: NGÔ NHẬT

Theo ngành Lâm nghiệp Phú Yên, kết quả áp dụng hệ số K mang lại có sự khác biệt về giá trị cung ứng dịch vụ cho từng đối tượng rừng cung ứng nước cho các nhà máy, cơ sở sử dụng nước công nghiệp. Đối với lưu vực Nhà máy thủy điện Sông Hinh, diện tích được chi trả DVMTR khi áp dụng hệ số K1 có đơn giá 242.990 đồng/ha, diện tích tính toán theo Nghị định 91/2024/NĐ-CP thì đơn giá 304.412 đồng/ha. Trước đây, chưa áp dụng hệ số K, tất cả rừng đều cùng một giá chi trả. Điều đó chưa phản ánh đúng giá trị của mỗi loại rừng tạo ra nguồn nước cho các cơ sở sản xuất có sử dụng nguồn nước, không công bằng giữa các chủ rừng.

Theo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng, nguồn thu từ DVMTR kết hợp với các nguồn vốn của các chương trình khác như: Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững, chương trình phát triển KT-XH cho vùng đồng bào DTTS… đã góp phần cải thiện sinh kế cho người dân. Đây sẽ là cơ sở để thúc đẩy mục tiêu phát triển bền vững ở các xã khu vực miền núi của tỉnh, theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Ông Đặng Việt Bắc, Phó Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Sông Hinh cho biết: “Số tiền từ DVMTR được sử dụng cho việc chi lương trong các hoạt động bảo vệ rừng; giao khoán bảo vệ rừng cho các hộ dân tại xã Sông Hinh; thực hiện công tác tuyên truyền, mua sắm trang thiết bị phục vụ tuyên truyền… Đây cũng là nguồn thu của 36 người đang thực hiện nhiệm vụ quản lý bảo vệ lâm phần khoảng 26.000ha. Nguồn kinh phí từ DVMTR giúp đơn vị hoạt động và vận hành hiệu quả hơn”.

"Nguồn thu DVMTR rất lớn đối với một số ban quản lý rừng phòng hộ đang quản lý diện tích rừng lớn. Đây là nguồn thu của đơn vị sự nghiệp góp phần nâng dần mức độ tự chủ chi thường xuyên, giảm nguồn chi của ngân sách nhà nước cấp cho các ban quản lý rừng trong hoạt động bảo vệ rừng, dần dần tiến tới tự chủ chi thường xuyên cho các đơn vị có nguồn thu ổn định, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị quyết 18/NQ-TW của Đảng trên địa bàn tỉnh”, ông Huỳnh Xuân Quang, Phó Giám đốc phụ trách Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Phú Yên cho biết.

Những loại cây ăn trái thân gỗ chu kỳ kinh doanh trên 20 năm như sầu riêng, góp phần tăng độ che phủ rừng. Ảnh: NGÔ NHẬT

Nâng cao nguồn thu từ trồng rừng thay thế

Thực hiện chủ trương trồng rừng thay thế cho diện tích chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện các dự án phát triển KT-XH trên địa bàn tỉnh, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh đã tiếp nhận tổng số dự án có thông báo nộp tiền trồng rừng thay thế hơn 80 tỉ đồng, tương ứng diện tích 1.278,77ha (121 dự án). Trong đó, đơn vị chức năng đã lập hồ sơ thiết kế dự toán phê duyệt 40 hồ sơ, với tổng số tiền gần 71 tỉ đồng, tương đương diện tích rừng trồng là 1.193,81ha.

Theo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh, đây là nguồn thu đáng kể cho người dân và nếu có chính sách phù hợp sẽ tạo nền tảng cho Nhân dân tham gia trồng rừng phục hồi rừng ở các rẫy thuộc quy hoạch lâm nghiệp đã bị lấn chiếm. Điều này sẽ góp phần tăng độ che phủ, đặc biệt là giải quyết sinh kế của người dân, bảo vệ rừng một cách bền vững.

Theo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh, nguồn thu từ DVMTR kết hợp với các nguồn vốn của các chương trình khác như: Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững, chương trình phát triển KT-XH cho vùng đồng bào DTTS… đã góp phần cải thiện sinh kế cho người dân. Đây là cơ sở để thúc đẩy mục tiêu phát triển bền vững ở các xã khu vực miền núi của tỉnh, theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.

“Hiện nay, chính sách hỗ trợ cho người dân được áp dụng theo Nghị định 58/2024/NĐ-CP với mức hỗ trợ 15 triệu đồng/ha cho trồng rừng gỗ lớn với chu kỳ trên 10 năm. Mức hỗ trợ này sẽ không khuyến khích người dân tham gia. Thực tế trong những năm qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã có nhiều văn bản chỉ đạo đề nghị các xã vận động người dân nhưng không khả thi. Để hoàn thành nhiệm vụ trồng rừng thay thế nói chung và trồng rừng theo các chương trình theo quy định của Nghị định 58/2024/NĐ-CP thì cần xây dựng chính sách hỗ trợ 30-50% suất đầu tư trồng rừng thay thế cho người dân tham gia trồng cây gỗ lớn, cây ăn trái thân gỗ chu kỳ kinh doanh trên 20 năm như: mít, sầu riêng, giổi lấy hạt, quế, xá xị...”, ông Huỳnh Xuân Quang cho biết thêm.

Theo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh, Nghị định 58/2024/NĐ-CP cho phép địa phương tự xây dựng chính sách, nếu có mức hỗ trợ cao hơn nghị định, nhằm khuyến khích người dân tham gia trồng rừng trên diện tích nương rẫy cũ bạc màu thuộc quy hoạch lâm nghiệp, góp phần phát triển lâm nghiệp bền vững, phục hồi sinh thái, đáp ứng thực hiện đúng quy hoạch lâm nghiệp quốc gia theo Quyết định 895/QĐ-TTg, ngày 24/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó Phú Yên được phê duyệt 131.310ha rừng sản xuất.

Nguồn: https://baophuyen.vn/kinh-te/202506/phat-trien-rung-ben-vung-tao-sinh-ke-cho-nguoi-dan-35f5a36/