Phòng tránh dậy thì sớm ở trẻ em

Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh khám dậy thì sớm cho trẻ em gái. Ảnh: Hà Trang (CTV). — Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh khám dậy thì sớm cho trẻ em gái. *Ảnh: Hà Trang (CTV).*

Theo các chuyên gia, dậy thì sớm được xác định khi bé gái có dấu hiệu dậy thì trước 8 tuổi, bé trai trước 9 tuổi. Những biểu hiện thường gặp là bé gái phát triển tuyến vú, có kinh nguyệt sớm; bé trai tinh hoàn, dương vật to lên, vỡ giọng; trẻ tăng trưởng chiều cao nhanh bất thường so với bạn bè cùng trang lứa.

Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng này. Trong đó dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng: Trẻ ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, chứa hormone tăng trưởng, thừa đạm và chất béo dễ kích thích dậy thì sớm. Bên cạnh đó, thừa cân, béo phì cũng là một nguyên nhân phổ biến, khi mỡ thừa ảnh hưởng đến hệ nội tiết. Ngoài ra, môi trường sống có nhiều hóa chất, chất gây rối loạn nội tiết trong đồ nhựa, mỹ phẩm… cũng tác động tiêu cực đến quá trình dậy thì sớm ở trẻ.

Như trường hợp của cháu N.N.D (8 tuổi, trú phường Hạ Long) hay cảm thấy đau vùng ngực khi chạm vào. Lo lắng con gái có vấn đề về sức khỏe, phụ huynh đã đưa con đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh kiểm tra. Qua thăm khám, đánh giá cháu D. có tuyến vú phát triển, chưa có lông mu, lông nách và kinh nguyệt. Do đó để chẩn đoán chính xác, bác sĩ chỉ định thực hiện các xét nghiệm nội tiết, chụp X-quang và chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não. Dựa vào các tiêu chuẩn, cháu D được chẩn đoán dậy thì sớm. Dù bất ngờ với chẩn đoán dậy thì sớm, nhưng gia đình cảm thấy may mắn khi con được thăm khám kịp thời, chẩn đoán chính xác.

Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, đang theo dõi, quản lý, điều trị cho khoảng hơn 20 trẻ dậy thì sớm, chủ yếu là bé gái, biểu hiện đến khám ban đầu thường là đau ngực, to cao vượt trội so với bạn bè cùng tuổi. Để chẩn đoán chính xác, trẻ đến khám sẽ được chỉ định chụp X-quang cổ tay trái để xác định tuổi xương, làm các xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hormone, siêu âm tử cung phần phụ, siêu âm tinh hoàn - tuyến thượng thận, tùy theo kết quả có thể chụp MRI sọ não để chẩn đoán nguyên nhân.

Đo chiều cao cho trẻ em tại Bệnh viện Sản nhi Quảng Ninh.

Tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh hiện có trên 30 bệnh nhi đang điều trị dậy thì sớm. Hằng tháng, thông qua khám chữa bệnh, các bác sĩ đều ghi nhận thêm những trường hợp được phát hiện mới, phần lớn là bé gái.

Bác sĩ Nguyễn Thị Lan Linh, Khoa Hô hấp - Tim mạch - Tiêu hóa - Thần kinh (Bệnh viện Sản Nhi tỉnh) cho biết: Dậy thì sớm ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Bao gồm bệnh lý, như khối u ở buồng trứng, tuyến thượng thận, tuyến yên, não bộ, các bệnh lý hệ thần kinh trung ương, hội chứng di truyền hiếm gặp; các yếu tố liên quan đến lối sống, môi trường như chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thừa cân béo phì, tiếp xúc với hóa chất, căng thẳng tâm lý. Để phòng tránh phụ huynh nên cho trẻ ăn uống cân bằng các chất dinh dưỡng và giới hạn cân nặng của trẻ, các thực phẩm quá nhiều chất cũng nên hạn chế; đồng thời không nên cho trẻ tiếp xúc với các văn hóa phẩm vượt lứa tuổi.

Hiện phương pháp điều trị chủ yếu đối với trẻ dậy thì sớm vẫn là tiêm hormone làm chậm lại tốc độ tăng trưởng, tốc độ dậy thì và chậm quá trình phát triển sinh dục thứ phát. Trẻ được tiêm hormone đúng cách sẽ làm chậm được quá trình dậy thì sớm, vẫn có thể đạt được chiều cao cuối theo di truyền của bố, mẹ. Các áp lực tâm sinh lý cũng được hạn chế, giúp trẻ phát triển đúng độ tuổi. Việc điều trị cần được thực hiện tại các cơ sở y tế chuyên khoa để đảm bảo an toàn, hiệu quả.

Cùng với đó, nâng cao nhận thức của phụ huynh, phòng ngừa và phát hiện sớm dậy thì sớm ở trẻ không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe, tâm lý cho các em, mà còn góp phần xây dựng thế hệ trẻ khỏe mạnh, phát triển toàn diện, nâng cao chất lượng dân số bền vững.

Vân Anh

Nguồn: https://baoquangninh.vn/phong-tranh-day-thi-som-o-tre-em-3378201.html