Tổng Giám đốc WIPO: Việt Nam bước vào chương mới của đổi mới và phát triển

(Dân trí) - Việt Nam đang chuyển trọng tâm từ “bảo vệ quyền” sang "tài sản hóa và thương mại hóa”, đưa sở hữu trí tuệ ra thị trường, coi đây là tài sản của doanh nghiệp.

Trong 2 ngày 25-26/9, Tổng Giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) Daren Tang thăm và làm việc tại Việt Nam theo lời mời của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), nhằm mở rộng hợp tác trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ và đổi mới sáng tạo (ĐMST)

Trọng tâm của chuyến thăm là cuộc hội đàm giữa Bộ trưởng Bộ KH&CN và Tổng Giám đốc WIPO.

Hai bên trao đổi về chiến lược phát triển hệ sinh thái sở hữu trí tuệ, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và thảo luận giải pháp thúc đẩy thương mại hóa, tài chính hóa cũng như chuyển đổi số tài sản trí tuệ.

Trước sự chứng kiến của Bộ trưởng Bộ KH&CN, Cục Sở hữu trí tuệ và WIPO đã ký kết một số văn kiện hợp tác về đào tạo nhân lực, phát triển hạ tầng dữ liệu và chuyển đổi số. 

Tổng Giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới Daren Tang (Ảnh: Minh Nhật).

Chuyến thăm của Tổng Giám đốc WIPO diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang triển khai mạnh mẽ Nghị quyết 57 của Trung ương, coi khoa học, công nghệ, ĐMST và chuyển đổi số là động lực chủ yếu cho phát triển nhanh, bền vững. 

Bên lề sự kiện sáng 25/9, Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang đã có những chia sẻ, nhấn mạnh tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ trong việc thúc đẩy ĐMST và phát triển kinh tế tri thức tại Việt Nam.

Việt Nam bước vào chương mới của đổi mới và phát triển

Thưa ông, trong 80 năm qua, Việt Nam đã thay đổi mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực. Ông nhìn nhận thế nào về vai trò của khoa học, công nghệ và ĐMST đối với chặng đường phát triển sắp tới?

- Trong 80 năm qua, Việt Nam đã có nhiều thay đổi sâu rộng về kinh tế và văn hóa. Giờ đây, đất nước của các bạn đang bước vào một chương mới của đổi mới và phát triển, trong đó tôi tin rằng khoa học, công nghệ và ĐMST sẽ là động lực then chốt.

Ông Daren Tang nhận định trong 80 năm qua, Việt Nam đã có nhiều thay đổi sâu rộng về kinh tế và văn hóa (Ảnh: Minh Nhật).

Trong 10-15 năm qua, Việt Nam đã có những bước phát triển đáng chú ý. Nếu như năm 2013, Việt Nam đứng ở vị trí 76 trên bảng xếp hạng Chỉ số ĐMST toàn cầu (GII), thì năm nay đã vươn lên vị trí thứ 44. Với kết quả này, Việt Nam đã xây dựng được nền tảng vững chắc cho tương lai.

Tuy nhiên, để viết tiếp chương phát triển, theo tôi, có ba ưu tiên quan trọng:

- Thứ nhất, tiếp tục củng cố và tăng cường đầu tư vào R&D (nghiên cứu và phát triển).

- Thứ hai, cần củng cố và nâng cao năng lực của con người để hiện thực hóa các ý tưởng sáng tạo thành những kết quả hữu hình, chẳng hạn như tạo ra việc làm, sản phẩm và dịch vụ mới.

- Thứ ba, chuyển dịch nền kinh tế từ phụ thuộc vào sản xuất, lắp ráp hay nông nghiệp, sang nền kinh tế tri thức, nơi giá trị đến từ sự đổi mới.

Trong bảng xếp hạng Chỉ số ĐMST toàn cầu (GII), năm nay Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 44 (Ảnh: Minh Nhật).

Thúc đẩy thương mại hóa quyền sở hữu trí tuệ

Việt Nam đang chuyển hướng từ “bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ” sang “thương mại hóa và thị trường hóa quyền sở hữu trí tuệ”. Ông đánh giá thế nào về bước chuyển này?

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại Hội thảo Giới thiệu chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu 2025 (Ảnh: Minh Nhật).

- Trước đây, khi nói đến sở hữu trí tuệ, người ta chủ yếu tập trung vào việc đăng ký và bảo vệ quyền, nhưng theo tôi, cách tiếp cận đó là chưa đầy đủ.

Sự thay đổi lớn hiện nay cũng là hướng mà WIPO và Việt Nam đang cùng thúc đẩy chính là làm sao thương mại hóa được quyền sở hữu trí tuệ.

Nói cách khác, sau khi một đơn vị có ý tưởng và đăng ký, câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào để họ có thể chuyển bằng sáng chế hay sáng kiến của mình thành những kết quả kinh tế cụ thể, tạo ra giá trị cho doanh nghiệp và đất nước.

Chúng tôi đặt trọng tâm vào việc nâng cao kỹ năng, nâng cao nhận thức cho tất cả mọi người, từ sinh viên, nhà nghiên cứu, cho đến doanh nhân để sở hữu trí tuệ trở thành công cụ thực sự đưa ý tưởng ra thị trường. 

Ông Daren Tang Tổng Giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (Ảnh: Minh Nhật).

WIPO và Việt Nam đang cố gắng mở ra một lộ trình đưa ý tưởng ra ngoài thị trường, để tạo ra kết quả kinh tế cho quốc gia. 

Với cách tiếp cận mới này, sở hữu trí tuệ không còn chỉ là những quy định, mà trở thành một hệ sinh thái, nơi trường học kết hợp với doanh nghiệp, từ những tập đoàn lớn đến các SME và start-up.

Chúng tôi đặt trọng tâm vào việc nâng cao kỹ năng, nâng cao nhận thức cho tất cả mọi người, từ sinh viên, nhà nghiên cứu, cho đến doanh nhân để sở hữu trí tuệ trở thành công cụ thực sự đưa ý tưởng ra thị trường. 

Đây cũng chính là tầm nhìn thực tiễn mà chúng tôi vừa ký kết trong Bản ghi nhớ hợp tác với Bộ KH&CN. Tôi tin rằng đây sẽ là chất xúc tác quan trọng để thúc đẩy Việt Nam bước sang chương phát triển tiếp theo.

R&D là đầu nguồn của dòng sông đổi mới

Nghị quyết 57 của Việt Nam nhấn mạnh mục tiêu xây dựng nền kinh tế tri thức dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Theo ông, đâu là hướng đi quan trọng nhất để hiện thực hóa nghị quyết này và WIPO sẽ đồng hành cùng Việt Nam ra sao?

- Tôi nghĩ đổi mới giống như một dòng sông chảy từ núi ra biển. Đầu nguồn của con sông chính là R&D và Việt Nam đang đầu tư mạnh mẽ cho R&D. Càng đầu tư, dòng chảy ra biển càng mạnh mẽ.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng bày tỏ kỳ vọng về sự hợp tác giữa Bộ KH&CN và WIPO (Ảnh: Minh Nhật).

Tuy nhiên, để con sông ấy chảy hiền hòa, bền vững, chúng ta cần hỗ trợ để ý tưởng của người Việt Nam trở thành hình mẫu cho khu vực và thế giới. 

WIPO đóng vai trò cầu nối: giúp sinh viên công nghệ, nhà nghiên cứu kết nối với doanh nghiệp, từ đó hình thành các spin-off (doanh nghiệp khởi nguồn từ trường đại học hoặc viện nghiên cứu), start-up ngay từ ghế nhà trường.

Một ví dụ là sáng kiến “From Lab to Market” mà WIPO triển khai. Chúng tôi hỗ trợ các bạn trẻ đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường, tạo doanh nghiệp khởi nguồn từ tri thức. 

Bản ghi nhớ hợp tác (MoU) được ký kết giữa WIPO và Bộ KH&CN hướng đến việc hỗ trợ Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Ảnh: Minh Nhật).

Như vậy, SHTT không chỉ là giấy tờ, mà thực sự trở thành chiếc cầu nối giữa ý tưởng và thị trường.

WIPO đã tuyên bố rõ cam kết: sẽ đồng hành cùng Việt Nam trong việc hiện thực hóa Nghị quyết 57, xây dựng nền kinh tế tri thức và đưa đổi mới sáng tạo trở thành động lực phát triển bền vững.

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!

Theo GII 2025, Việt Nam xếp hạng 44/139 nền kinh tế, đứng thứ 2/37 trong nhóm quốc gia thu nhập trung bình thấp.

Trong 15 năm liền, Việt Nam luôn có kết quả ĐMST cao hơn so với mức độ phát triển, cho thấy hiệu quả trong việc chuyển các nguồn lực đầu vào thành kết quả đầu ra ĐMST.

Việt Nam là một trong 3 quốc gia (Trung Quốc, Việt Nam, Ethiopia) có tốc độ tăng trưởng năng suất lao động nhanh nhất giai đoạn 2014-2024.

Trong bối cảnh đó, Bản ghi nhớ hợp tác (MoU) được ký kết giữa WIPO và Bộ KH&CN hướng đến việc hỗ trợ Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Các bên nhất trí các lĩnh vực ưu tiên triển khai gồm: Hỗ trợ rà soát, xây dựng và thực thi pháp luật, chiến lược và kế hoạch hành động về sở hữu trí tuệ ở cấp quốc gia; thúc đẩy vận hành và sử dụng hiệu quả các hệ thống đăng ký quốc tế sở hữu trí tuệ tại Việt Nam.

Cùng với đó, các bên sẽ nâng cao năng lực cho các tổ chức trung gian, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong quản lý, bảo vệ và thương mại hoá tài sản trí tuệ.

Ngoài ra, hai bên cũng thúc đẩy việc tạo ra và sử dụng thương mại hoá tài sản trí tuệ trong nước, bao gồm việc thúc đẩy hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp, chuyển giao công nghệ, thực hiện nghiên cứu về sở hữu trí tuệ, bao gồm nghiên cứu về xây dựng chỉ số đo lường sự đóng góp của sở hữu trí tuệ trong phát triển kinh tế - xã hội.

Hai bên cam kết mở rộng đào tạo về sở hữu trí tuệ ở tất cả các cấp độ, phát triển kỹ năng chuyên môn và cung cấp tài liệu tham khảo, nguồn tài liệu để tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về sở hữu trí tuệ; nâng cao năng lực và hiệu quả tổ chức bộ máy, ứng dụng giải pháp số và trí tuệ nhân tạo trong công tác thẩm định, hỗ trợ thành lập cơ chế giải quyết tranh chấp sở hữu trí tuệ, bao gồm cơ chế hòa giải, cho Cục Sở hữu trí tuệ.

Ảnh: Minh Nhật

Nguồn:https://dantri.com.vn/khoa-hoc/tong-giam-doc-wipo-viet-nam-buoc-vao-chuong-moi-cua-doi-moi-va-phat-trien-20250925130359792.htm