Ứng dụng chỉ thị phân tử trong phát triển giống khoai mì kháng bệnh khảm lá

Sáng 02/10, tại phường Tân Ninh, tỉnh Tây Ninh, Viện Di truyền Nông nghiệp (thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) tổ chức Hội thảo khoa học thuộc dự án “Nghiên cứu ứng dụng chỉ thị phân tử trong phát triển giống sắn (khoai mì) kháng bệnh khảm lá, có kiểu hình thân thẳng, hàm lượng tinh bột ổn định, năng suất cao”.

Đại biểu tham dự hội thảo khoa học

Tham dự hội thảo có các nhà khoa học, chuyên gia của Viện Di truyền Nông nghiệp; đại diện Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế (CIAT); Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật; Hiệp hội Sắn Việt Nam; Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh.

Phát biểu khai mạc, GS.TS. Lê Huy Hàm - nguyên Viện trưởng Viện Di truyền Nông nghiệp Việt Nam, Chủ nhiệm dự án nhấn mạnh, sau hơn 2 năm triển khai, dự án đạt nhiều kết quả tích cực, đúng định hướng, tạo nền tảng để tiếp tục hoàn thiện trong thời gian tới.

Theo GS.TS. Lê Huy Hàm, cây khoai mì trước đây không được coi trọng về kinh tế, đặc biệt ở các tỉnh phía Bắc. Tuy nhiên, từ những năm 1990, nông dân và doanh nghiệp đã kịp thời nắm bắt cơ hội, đưa khoai mì trở thành cây trồng chiến lược. Sau năm 2000, giá trị xuất khẩu khoai mì đã vượt mốc 1 tỉ USD, trong đó Tây Ninh và Hiệp hội Sắn Việt Nam giữ vai trò tiên phong.

GS.TS. Lê Huy Hàm - nguyên Viện trưởng Viện Di truyền Nông nghiệp Việt Nam – Chủ nhiệm dự án phát biểu

Sự phát triển của ngành khoai mì có được là nhờ sự năng động của nông dân, doanh nghiệp và sự hỗ trợ bền bỉ của giới khoa học. Các giống khoai mì mới, quy trình canh tác, chế biến được áp dụng đã giúp nhiều hộ nông dân ổn định, vươn lên sung túc. Đồng thời, sự hợp tác quốc tế đặc biệt với CIAT và nhiều đơn vị nghiên cứu khác đã góp phần quan trọng vào sự phát triển này.

Tuy nhiên, từ năm 2017, dịch virus khảm lá khoai mì xuất hiện và lan nhanh, gây thiệt hại lớn. Trong bối cảnh đó, Việt Nam phối hợp CIAT du nhập nhiều giống kháng bệnh để thử nghiệm. Dù chưa thích nghi hoàn toàn với điều kiện trong nước, các giống này vẫn là cứu cánh tạm thời. Bởi thực tế sản xuất ở Việt Nam đòi hỏi giống khoai mì không chỉ kháng bệnh mà còn có thân thẳng, trồng mật độ cao, hàm lượng tinh bột lớn và chống chịu nhiều bệnh đặc thù khác.

Đây cũng chính là định hướng nghiên cứu của dự án với các hợp phần chính được triển khai gồm: Khảo nghiệm các giống khoai mì lai tạo, nhập nội để đưa vào sản xuất, trong đó một số giống cho thấy nhiều triển vọng; lai tạo, đưa gen kháng bệnh khảm lá vào giống khoai mì Việt Nam nhằm tạo ra giống mới có thân thẳng, tinh bột cao, khả năng kháng bệnh tốt; phát triển bộ chỉ thị phân tử phục vụ công tác chọn tạo giống trong giai đoạn tới.

"Đến nay, sau nửa chặng đường, các mục tiêu đặt ra đều đang đi đúng hướng và có triển vọng hoàn thành, thậm chí vượt chỉ tiêu” - GS.TS Lê Huy Hàm khẳng định.

Ông Jonathan Newby - Giám đốc Chương trình sắn Quốc tế, Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế (CIAT) nêu các giải pháp phát triển giống khoai mì kháng bệnh, năng suất cao cho Việt Nam và Đông Nam Á

Tại hội thảo, các nhà khoa học cùng đại diện các địa phương như Tây Ninh, Lâm Đồng trình bày nhiều báo cáo quan trọng về chọn tạo giống kháng bệnh, lai tạo dòng khoai mì mới, phát triển bộ chỉ thị phân tử; tình hình sản xuất khoai mì tại Tây Ninh và Tây Nguyên.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh Nguyễn Đình Xuân trình bày hoạt động sản xuất, chế biến tinh bột khoai mì trên địa bàn tỉnh

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh Nguyễn Đình Xuân, hiện nay, Tây Ninh được xem là “thủ phủ cây khoai mì” của cả nước. Toàn tỉnh có diện tích trồng khoai mì từ 59.000 – 63.000ha, đứng thứ hai cả nước, với năng suất bình quân 33,3 tấn/ha.

Vùng sản xuất tập trung tại các xã Tân Phú, Tân Hội, Tân Đông, Tân Lập, Thạnh Bình, Cầu Khởi và Phước Vinh. Cây khoai mì được trồng, thu hoạch gần như quanh năm, nhưng tập trung chủ yếu vào hai vụ chính: Đông Xuân và Hè Thu. Trên địa bàn tỉnh hiện có 18 công ty, doanh nghiệp sản xuất tinh bột khoai mì với công suất 50 – 300 tấn/ngày và 47 cơ sở sản xuất nhỏ dưới 50 tấn/ngày.

GS.TS. Lê Huy Hàm giới thiệu các giống khoai mì mới

Hội thảo ghi nhận sự đồng hành của Quỹ Thiện Tâm trong việc gắn kết nghiên cứu khoa học với thực tiễn sản xuất. Kết thúc chương trình, Ban tổ chức khẳng định các mục tiêu của dự án đều đi đúng hướng, góp phần quan trọng trong việc phát triển bền vững ngành khoai mì Việt Nam./.

Sỹ Công

Nguồn: https://baolongan.vn/ung-dung-chi-thi-phan-tu-trong-phat-trien-giong-khoai-mi-khang-benh-kham-la-a203601.html