Xóa bỏ định kiến giới - góc nhìn từ người trẻ

Vòng lặp của định kiến giới

Tại một hội thảo về bình đẳng giới diễn ra cách đây không lâu, Vi Thị Trà Giang chia sẻ, em sinh ra tại vùng núi Tây Nguyên và không ít lần trở thành nạn nhân của định kiến giới. 

Ở các dân tộc khác, định kiến giới thể hiện ở các quan niệm như: Người chồng là trụ cột gia đình, người vợ là người nội trợ, chăm sóc con cái, ít hoặc không có tiếng nói trong gia đình; con trai là người nối dõi tông đường, còn con gái là "con nhà người ta" nên không cần đầu tư học tập... 

Còn với dân tộc Ê Đê theo chế độ mẫu hệ, người phụ nữ là người có vai trò quyết định trong gia đình. Dù có biểu hiện khác nhau nhưng những quan niệm này có điểm chung là chỉ đề cao vai trò, quyền hạn của một giới trong gia đình.

Không chỉ Trà Giang mà nhiều bạn trẻ người DTTS khác cũng bị bao quanh bởi những tư tưởng áp đặt về vai trò giới. 

Trong đợt tình nguyện "Mùa hè xanh" tại huyện Vân Hồ (tỉnh Sơn La), Trà Giang và các bạn đã thu thập được những chia sẻ từ thanh thiếu niên người DTTS địa phương, với nội dung đầy day dứt: "Con gái thì nên làm các công việc đơn giản, ở nhà để chăm sóc gia đình", "Học hết lớp 9 là đủ rồi", "Con trai thì phải mạnh mẽ vì sau này gánh vác cả dòng họ"...

Trà Giang cho biết, điều khiến cô trăn trở chính là vòng lặp của định kiến giới. Những quan niệm đó được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác một cách vô thức. "Chính em cũng từng tin rằng con gái phải đảm đang, khéo léo hơn con trai. Em từng nghĩ đó là bản chất nhưng hóa ra đó là kỳ vọng xã hội gắn lên giới nữ", Trà Giang thừa nhận.

Thay đổi vì khát vọng phát triển

Theo Trà Giang, có hai môi trường tồn tại của định kiến giới cần được tập trung tác động, đó là gia đình và xã hội. Gia đình là nơi định hình tư duy đầu tiên của trẻ nhỏ. Ở không ít gia đình hiện nay, tư tưởng "trọng nam khinh nữ" vẫn tồn tại. 

Định kiến giới được biểu hiện ở nhiều mặt, từ sự phân công lao động trong gia đình đến việc kiểm soát, thụ hưởng các nguồn lực. Xã hội cũng là nơi duy trì, củng cố và làm sâu sắc thêm những định kiến giới, khuôn mẫu giới. 

Trong môi trường đó, người trẻ không chỉ bị buộc phải tuân theo mà còn không dám khác biệt. Thậm chí, khi chứng kiến những bất công như bạo lực gia đình hay sự bất bình đẳng trong giáo dục, nhiều thanh niên vẫn im lặng vì "không biết bắt đầu từ đâu" hay "sợ bị phán xét".

Tham gia chiến dịch truyền thông "Thanh niên DTTS tiên phong thay đổi định kiến giới vì khát vọng phát triển", Trà Giang đã có cơ hội truyền đi thông điệp của thế hệ mình, rằng bình đẳng giới không chỉ là mục tiêu hướng đến mà phải có hành động cụ thể. 

Cô nhấn mạnh: "Trước khi đi vận động người khác thay đổi, chính mình phải thay đổi". Đó là lý do cô và các bạn quyết tâm lan tỏa nhận thức về bình đẳng giới tại trường học, cộng đồng và những người thân yêu.

Từ góc nhìn của một người trẻ, Trà Giang đề xuất một số giải pháp nhằm phá vỡ vòng lặp của định kiến giới. Trước hết là nâng cao nhận thức thông qua giáo dục: không chỉ ở trường học mà còn ở các lớp kỹ năng, sinh hoạt cộng đồng. 

Tiếp đến là thay đổi hành vi xã hội bằng cách khuyến khích thanh niên DTTS tham gia các mô hình gia đình tiến bộ, câu lạc bộ bình đẳng giới. Về mặt chính sách, cần xây dựng khung pháp luật phù hợp với đặc thù của vùng DTTS, lồng ghép nội dung bình đẳng giới trong các chương trình phát triển vùng DTTS. 

Vai trò của truyền thông cũng đặc biệt quan trọng trong việc định hướng dư luận, phát hiện, giới thiệu những tấm gương tiêu biểu và mô hình tích cực. Một điều quan trọng nữa là tạo điều kiện để thanh niên DTTS có cơ hội thể hiện tiếng nói, góp phần vào quá trình thay đổi nếp nghĩ, cách làm của cộng đồng.

Nguồn: https://phunuvietnam.vn/xoa-bo-dinh-kien-gioi-goc-nhin-tu-nguoi-tre-2025052112302163.htm