80% học sinh trường nghề muốn học văn hoá, nhiều trường than... khó

Trường nghề muốn dạy văn hoá THPT: Tháo gỡ từ đâu?

Tọa đàm “Tháo gỡ bất cập, vướng mắc về thể chế trong tổ chức giảng dạy văn hóa ở các trường đào tạo nghề hiện nay” do Tạp chí Luật sư Việt Nam tổ chức sáng 15/8 thu hút sự quan tâm của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các nhà làm chính sách trong bối cảnh Luật Giáo dục nghề nghiệp đang được sửa đổi.

Theo khảo sát, 80% học sinh trường nghề có nhu cầu học văn hóa THPT để tham dự kỳ thi tốt nghiệp. Tuy nhiên, cơ sở giáo dục nghề nghiệp không được quyền tự tổ chức giảng dạy chương trình văn hoá THPT hệ giáo dục thường xuyên. Họ phải liên kết với các trung tâm giáo dục thường xuyên theo quy định.

TS Hồ Văn Đàm, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng kỹ thuật Công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc, cho biết, trong các trường nghề hiện nay, học sinh hệ trung cấp phần lớn là các học sinh vừa tốt nghiệp THCS. Các em học văn hoá theo hai nhóm: nhóm 4 môn văn hóa (do trường nghề tự tổ chức) và nhóm 7 môn văn hóa (Trung tâm giáo dục thường xuyên tổ chức).

Số lượng học sinh tham gia chương trình văn hoá 4 môn rất ít. Do đó, một số trường nghề không thể tuyển dụng đội ngũ giáo viên dạy văn hóa cơ hữu do số giờ không đủ, phải thuê hợp đồng từ các trường phổ thông. Chi phí thuê quá cao so với mức học phí được phép thu.

80% học sinh trường nghề muốn học văn hoá, nhiều trường than... khó - 1

Học sinh Trường Trung cấp quốc tế Sài Gòn (Ảnh: SGI).

Kết quả là, một số trường không tổ chức dạy văn hóa cho nhóm đối tượng này, hoặc chỉ dạy hạn chế khiến nhiều học sinh không được xác định hoàn thành chương trình văn hóa để học liên thông lên cao đẳng, gây thiệt thòi rất lớn cho các em.

PGS.TS. Mạc Văn Tiến, Viện trưởng Viện Phát triển Giáo dục nghề nghiệp và An sinh xã hội - cũng chỉ ra nhiều bất cập trong vấn đề pháp lý, trong đó các quy định hiện hành trong các Luật đang gây khó khăn cho người học.

Người học nghề từ trình độ THCS muốn học lên cao đẳng (còn được gọi là hệ 9+) phải đến các Trung tâm giáo dục thường xuyên đề học, đồng thời với việc phải học nghề. Điều này gây ra sự quá tải đối với người học và phức tạp trong khâu quản lý, xây dựng kế hoạch học tập của các trường.

Hơn nữa, dù học song song hai bên, không có gì đảm bảo chất lượng đầu ra của học sinh hệ cao đẳng 9+ đạt tiêu chuẩn văn hoá THPT và tiêu chuẩn cao đẳng nghề.

Không nên hạ thấp tiêu chuẩn của THPT và tiêu chuẩn trình độ nghề

Từ những bất cập trên, PGS.TS. Mạc Văn Tiến đưa ra một số khuyến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi.

Theo đó, cần đồng bộ hóa trong các quy định của pháp luật để việc trang bị kiến thức THPT cho người học khi học trong các trường nghề có tính thực tiễn.

Đồng thời, để đảm bảo chất lượng giáo dục, đào tạo và chất lượng đào tạo nghề, các trường phải tuân thủ yêu cầu đầu ra của văn bằng về học vấn (THPT) và văn bằng nghề (trung cấp, cao đẳng).

Trong đó, cần phải phân loại học sinh khi vào học trường nghề. Những người có đủ năng lực tiếp thu thì được phép học song song hai chương trình phổ thông và nghề và khi ra trường phải được cấp hai văn bằng (THPT và bằng trung cấp, cao đẳng).

Những người chưa đủ năng lực, chỉ nên học một chương trình, chương trình phổ thông chỉ trang bị kiến thức ở mức tối thiểu và được cấp chứng nhận.

“Tuyệt đối không nên hạ thấp các tiêu chuẩn của THPT và tiêu chuẩn chất lượng của các trình độ nghề”, PGS.TS. Mạc Văn Tiến kiến nghị.

TS Hồ Văn Đàm đề nghị cho phép các trường nghề được xây dựng chương trình giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT một cách linh hoạt, mang tính ứng dụng nhiều hơn, đúng với mục đích là kiến thức nền tảng cho giáo dục nghề nghiệp.

TS Phạm Xuân Khánh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội chỉ ra rằng, một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng lúng túng trong tổ chức giảng dạy văn hóa tại trường nghề là sự chưa thống nhất, thậm chí mâu thuẫn giữa các văn bản pháp luật.

80% học sinh trường nghề muốn học văn hoá, nhiều trường than... khó - 2

Sinh viên đăng ký nhập học tại Trường Cao đẳng cơ điện Hà Nội (Ảnh: CĐ Cơ điện Hà Nội).

Do đó, giải pháp đầu tiên là phải hoàn thiện hành lang pháp lý, thống nhất các quy định theo hướng cụ thể hóa nhiệm vụ tổ chức dạy văn hóa THPT cho học sinh tốt nghiệp THCS, học trình độ trung cấp nghề.

Thứ hai là cần xác lập rõ cơ chế phối hợp liên ngành trong tổ chức dạy văn hóa. Cơ chế này cần quy định rõ các nội dung: Trách nhiệm từng cấp; phân cấp quản lý đối với giáo viên văn hóa; quy định về công nhận kết quả học tập văn hóa và lộ trình học lên trình độ cao hơn.

Thứ ba là thiết lập lộ trình học phù hợp cho học sinh tốt nghiệp THCS để tránh quá tải, chồng chéo giữa các môn nghề và môn văn hóa.

Tại toạ đàm, TS Vũ Văn Hà, Phó Trưởng Phòng Giáo dục thường xuyên, Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên, Bộ GD&ĐT, cho biết, tại Phiên họp thứ 48 mới đây, Ủy ban Thường vụ quốc hội đã cho ý kiến đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

“Bộ Giáo dục và đào tạo đang hoàn thiện các dự án luật trên. Sau khi luật được ban hành sẽ có những thông tư, quy định mới phù hợp với các luật được sửa đổi để hướng dẫn cụ thể các trường thi hành”, ông Hà nói.

Nguồn: https://dantri.com.vn/giao-duc/80-hoc-sinh-truong-nghe-muon-hoc-van-hoa-nhieu-truong-than-kho-20250815144437531.htm