Trong quá trình sản xuất, ông Nguyễn Văn Cường, thôn Thuận Nam, xã Thuận An, tỉnh Lâm Đồng phát hiện một gốc cà-phê khác lạ với nhiều ưu điểm vượt trội trong vườn cà-phê của gia đình cho nên đã nhân giống thử nghiệm.
Dựa theo đặc tính của cây, ông đặt tên là "cà-phê dây". Đến nay, giống cà-phê này đã được công nhận cây đầu dòng, đặc cách lưu hành, nhân giống bán rộng rãi trên thị trường.
Năm 1993, khi thu hoạch cà-phê, ông Cường phát hiện một gốc cà-phê trong vườn có nhiều biểu hiện khác lạ so với diện tích cà-phê hiện có cho nên đã đánh dấu theo dõi quá trình sinh trưởng, phát triển của cây. Qua chăm sóc, theo dõi và sau vài vụ thu hoạch, ông nhận thấy gốc cà-phê này có trái to, dễ hái, cành dài mọc rũ xuống, kháng nấm, năng suất vượt trội và nhất là chống hạn tốt, phù hợp điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tại địa phương. Ông đã tiến hành ghép chồi cải tạo trên toàn bộ 1.000 gốc cà-phê trong vườn.
Đến năm 2000, sau 3 năm ghép cải tạo, vườn cà-phê phát triển xanh tốt, thời kỳ thu hoạch chính cho sản lượng gấp đôi, vượt xa năng suất vườn cà-phê giống cũ và cao hơn nhiều so với sản lượng cà-phê các hộ dân trên địa bàn. Ông Cường cho biết: “Tôi đặt tên giống này là “cà-phê dây”, xuất phát từ đặc tính của cây với cành nhánh dài, ít cành tăm, khi đậu trái toàn bộ cành rũ xuống mềm mại như hình cái dây dài”. Theo ông, giống cà-phê này có nhiều ưu điểm nổi trội như cành dự trữ nhiều, dễ chăm sóc, chịu được hạn tốt, tán thấp, cành rũ dễ thu hoạch. Đáng chú ý là kháng bệnh rất tốt, cho năng suất cao từ 5-7 tấn/ha, cá biệt có những vườn đạt trên 8 tấn/ha.
Tiếng lành đồn xa, nhiều hộ trồng cà-phê trong vùng đến tham quan mô hình, mua chồi giống về ghép cải tạo vườn cây dẫn đến việc khan hiếm chồi nhân giống. Nhận thấy nhu cầu thị trường giống tăng cao, năm 2014 ông Cường đã mạnh dạn xây dựng vườn ươm, tiến hành ghép chồi cà-phê dây lên gốc cà-phê mít để bán giống. Mỗi năm, vườn ươm của gia đình ông bán ra thị trường khoảng 20 vạn cây giống.
Trên diện tích hơn 4 ha cà-phê già cỗi, ông Đỗ Hoàng Ngọc Nghĩa, thôn Đức An, xã Thuận An đã tiến hành ghép tái canh toàn bộ bằng chồi giống cà-phê dây. Sau tái canh, vườn cà-phê cho năng suất vượt trội hơn so với trước, với 6 tấn/ha. Ông Nghĩa cho biết, giống cà-phê dây có nhiều ưu điểm so với giống cũ như kháng bệnh tốt, nhất là các bệnh rệp sáp, rệp vảy, sâu đục thân, mọt đục quả, bệnh cháy lá... Đặc biệt, giống cà-phê này có sức chịu hạn rất tốt, quả to, chín đều, thường chín muộn hơn cà-phê khác sau một tháng nên thuận tiện về nhân công thu hái, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn rất nhiều so với các giống cà-phê khác trên địa bàn.
Năm 2017, ngành nông nghiệp tỉnh đã cấp chứng nhận là cây đầu dòng đối với giống cà-phê dây của gia đình ông Nguyễn Văn Cường; sau đó Bộ Nông nghiệp và Môi trường công nhận lưu hành đặc cách giống “cà-phê dây Thuận An”, được nhân giống cung cấp rộng rãi trên thị trường. Bên cạnh đó, gia đình ông Cường còn có nhiệm vụ chăm sóc, quản lý, bảo vệ và khai thác giống đúng quy trình, theo sự hướng dẫn của cơ quan chuyên môn.
Theo Luật Trồng trọt năm 2018, giống cây trồng được công nhận lưu hành đặc cách là giống phát triển tại địa phương, có đặc điểm nổi trội về năng suất, chất lượng; chống chịu với thời tiết, sâu bệnh, dịch hại tốt... Những loại giống này phải đáp ứng được các điều kiện chính như cây đặc sản, cây bản địa, cây đã tồn tại lâu dài trong sản xuất, được địa phương đề nghị...
Hiện nay, ngoài vườn ươm giống cà-phê dây của gia đình ông Cường, trên địa bàn xã Thuận An đã có thêm nhiều hộ dân xây dựng vườn ươm giống cà-phê lấy chồi ghép từ cà-phê dây, với quy mô từ 15-20 vạn cây mỗi năm. Giống cà-phê dây không chỉ phục vụ cho các địa phương trong tỉnh, mà còn được cung cấp rộng rãi cho thị trường giống trong khu vực và cả nước như Đắk Lắk, Gia Lai, Đồng Nai, Lạng Sơn… Nhiều địa phương đã định hướng đưa cà-phê dây vào tái canh để cải tạo giống, thay thế giống cũ, từng bước nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.
Theo đánh giá của lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, cà-phê dây là giống cây trồng bản địa được người dân xã Thuận An phát hiện, nhân giống, theo dõi trong thời gian dài; kết quả cho thấy nhiều ưu điểm vượt trội so với giống cà-phê hiện có tại địa phương. Việc giống cà-phê dây của xã Thuận An được phép lưu hành đặc cách đã tạo điều kiện cho địa phương cơ hội phát triển giống mới; tạo cơ sở pháp lý về cây giống có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng để nhân rộng diện tích, nâng cao năng suất, chất lượng, nhất là trong việc tổ chức tái canh đối với diện tích cà-phê giống cũ, kém năng suất.
Theo Tiến sĩ Lê Đăng Khoa, Phó Trưởng phòng Quản lý khoa học và Hợp tác quốc tế, Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên, việc Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho phép giống cà-phê dây Thuận An được lưu hành đặc cách ở quy mô quốc gia là một lợi thế lớn cho địa phương, nhất là đối với chương trình phát triển cà-phê chất lượng cao, đặc sản. Ngành nông nghiệp tỉnh cần triển khai đồng bộ các giải pháp cho người sản xuất nắm được ưu điểm của giống cà-phê này để từng bước nhân rộng.
Nguồn: https://baolamdong.vn/ca-phe-day-nang-suat-vuot-troi-384579.html
Bình luận (0)