Từ ngày 1/6/2025, khoảng 37.000 hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí...) tại Việt Nam phải dùng hóa đơn điện tử (HĐĐT) qua máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Đây là bước đi quan trọng nhằm hiện đại hóa công tác quản lý thuế, tăng tính minh bạch và hiệu quả trong hoạt động kinh tế.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số mạnh mẽ, hóa đơn điện tử đã trở thành công cụ quản lý tài chính – thuế thiết yếu tại nhiều quốc gia.
Mexico
Mexico là một trong những quốc gia tiên phong và thành công nhất trên thế giới trong việc triển khai HĐĐT. Với mục tiêu hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế, giảm thất thoát ngân sách và tăng cường minh bạch trong hoạt động kinh doanh, chính phủ Mexico đã bắt đầu áp dụng HĐĐT từ năm 2004. Ban đầu, việc áp dụng mang tính khuyến khích, nhưng đến năm 2011 đã trở thành bắt buộc đối với hầu hết doanh nghiệp trong nước.
HĐĐT tại Mexico được chuẩn hóa theo định dạng CFDI (Comprobante Fiscal Digital por Internet), một loại tài liệu kỹ thuật số có mã xác thực được cấp bởi cơ quan thuế. Hệ thống vận hành theo mô hình ba bên, trong đó người bán hàng sẽ gửi hóa đơn lên Cơ quan thuế quốc gia SAT để xác thực, trước khi chuyển đến người mua. Điều này cho phép các cơ quan chức năng giám sát gần như theo thời gian thực tất cả các giao dịch phát sinh trong nền kinh tế, đặc biệt là những giao dịch có rủi ro gian lận cao.
Một điểm đáng chú ý trong kinh nghiệm của Mexico là chính phủ nước này đã phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ trung gian, gọi là PACs (Proveedores Autorizados de Certificación), để xử lý và xác thực hóa đơn thay mặt cho cơ quan thuế. Điều này giúp giảm áp lực hệ thống tại SAT, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp dễ dàng tích hợp hệ thống kế toán của mình với nền tảng xác thực hóa đơn quốc gia.
Việc triển khai HĐĐT đã mang lại những kết quả hết sức ấn tượng cho Mexico. Chỉ trong ba năm đầu tiên sau khi thực hiện bắt buộc, thu ngân sách từ thuế VAT tăng hơn 34%, cho thấy khả năng kiểm soát tốt hơn đối với hành vi trốn thuế và gian lận hóa đơn. Hệ thống này cũng giúp giảm đáng kể chi phí in ấn, lưu trữ và kiểm tra hóa đơn truyền thống, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý tài chính trong doanh nghiệp.
Bài học từ Mexico cho thấy, để triển khai HĐĐT thành công, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hạ tầng công nghệ, hành lang pháp lý chặt chẽ và sự đồng hành của khu vực tư nhân. Ngoài ra, việc triển khai theo lộ trình rõ ràng, có hỗ trợ kỹ thuật cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, sẽ giúp gia tăng mức độ tuân thủ và tính bền vững của hệ thống trong dài hạn. Mexico là ví dụ điển hình cho thấy HĐĐT không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà còn là nền tảng cho một nền tài chính công minh bạch và hiện đại.
Italia
Italia là một trong những quốc gia tiên phong tại châu Âu trong việc triển khai HĐĐT trên diện rộng. Với mục tiêu hiện đại hóa hệ thống thuế, giảm thất thu ngân sách và tăng cường minh bạch tài chính, chính phủ Italia đã từng bước áp dụng HĐĐT từ năm 2014. Ban đầu, HĐĐT được áp dụng trong các giao dịch giữa doanh nghiệp và khu vực công (B2G). Đến năm 2019, nước này chính thức mở rộng việc bắt buộc sử dụng HĐĐT đối với toàn bộ các giao dịch giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B) và doanh nghiệp với người tiêu dùng (B2C).
Trung tâm của hệ thống HĐĐT ở Italia là nền tảng trung gian SDI (Sistema di Interscambio), do cơ quan thuế quốc gia vận hành. Tất cả các HĐĐT đều phải được gửi đến SDI để kiểm tra tính hợp lệ trước khi chuyển tới người nhận. Việc sử dụng SDI không chỉ giúp cơ quan thuế thu thập dữ liệu theo thời gian thực mà còn giảm thiểu sai sót trong khai báo thuế của doanh nghiệp. Hệ thống này đóng vai trò như một cổng dữ liệu thuế thống nhất, giúp kết nối thông tin từ nhiều nguồn, bao gồm cả dữ liệu thanh toán và thông tin ngân hàng.
Một trong những lợi thế rõ rệt của mô hình Italia là khả năng đồng bộ hóa giữa dữ liệu HĐĐT và hệ thống khai thuế tự động. Nhờ việc thu thập dữ liệu đầy đủ và kịp thời, cơ quan thuế có thể hỗ trợ doanh nghiệp trong việc lập tờ khai thuế giá trị gia tăng, giúp giảm đáng kể khối lượng công việc hành chính, đồng thời hạn chế sai phạm do nhầm lẫn hoặc thiếu sót trong kê khai.
Tuy nhiên, việc triển khai HĐĐT ở Italia thời gian đầu cũng gặp không ít khó khăn, đặc biệt là với các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Lo ngại về chi phí đầu tư công nghệ, thiếu nhân lực chuyên môn và thay đổi trong quy trình nghiệp vụ đã gây ra một số phản ứng tiêu cực từ cộng đồng doanh nghiệp. Để giải quyết vấn đề này, chính phủ Italia đã triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ như miễn phí phần mềm HĐĐT cơ bản, hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng như tổ chức các chiến dịch truyền thông và đào tạo sâu rộng trên toàn quốc.
Thành công của Italia trong việc triển khai HĐĐT cho thấy vai trò quan trọng của chính sách đồng bộ và sự hỗ trợ kịp thời từ nhà nước. Kinh nghiệm từ Italia chứng minh rằng, HĐĐT không chỉ là một công cụ quản lý thuế, mà còn là bước đệm quan trọng trong tiến trình số hóa toàn diện nền kinh tế.
Singapore
Singapore là một trong những quốc gia đi đầu trong khu vực châu Á về ứng dụng công nghệ số vào quản lý hành chính công, trong đó có lĩnh vực HĐĐT. Thay vì áp dụng bắt buộc như nhiều quốc gia khác, Singapore lựa chọn cách tiếp cận mềm dẻo và linh hoạt, tập trung vào việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tự nguyện chuyển đổi. Chiến lược này phản ánh triết lý quản trị đặc trưng của Singapore: Chính phủ kiến tạo, đồng hành và dẫn dắt doanh nghiệp thông qua nền tảng công nghệ hiện đại.
Trọng tâm trong hệ thống HĐĐT của Singapore là việc tích hợp với mạng lưới PEPPOL (Pan-European Public Procurement Online), một tiêu chuẩn HĐĐT quốc tế do châu Âu phát triển nhưng được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng. Chính phủ Singapore chính thức trở thành thành viên của mạng PEPPOL từ năm 2019 và là quốc gia đầu tiên tại châu Á triển khai hệ thống này trên quy mô quốc gia.
Thông qua mạng PEPPOL, các doanh nghiệp có thể gửi và nhận HĐĐT một cách dễ dàng, an toàn và chuẩn hóa trong cả giao dịch nội địa lẫn quốc tế. Việc sử dụng PEPPOL không chỉ thúc đẩy thương mại điện tử xuyên biên giới mà còn giúp các doanh nghiệp Singapore hội nhập thuận lợi hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Để khuyến khích doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, sớm áp dụng HĐĐT, chính phủ Singapore đã thực hiện hàng loạt chính sách hỗ trợ cụ thể. Các chương trình tài trợ được triển khai nhằm giúp doanh nghiệp trang bị phần mềm đạt chuẩn PEPPOL, đồng thời cung cấp miễn phí hoặc trợ giá các gói dịch vụ triển khai ban đầu. Chính phủ cũng xây dựng cổng thông tin điện tử hướng dẫn chi tiết về cách thức áp dụng, lợi ích của HĐĐT và tổ chức các buổi đào tạo, hội thảo để nâng cao nhận thức và kỹ năng cho cộng đồng doanh nghiệp.
Nhờ vào cách tiếp cận linh hoạt, nền tảng công nghệ hiện đại và chính sách hỗ trợ hiệu quả, tỷ lệ doanh nghiệp tại Singapore sử dụng HĐĐT ngày càng tăng cao, dù không có sự bắt buộc về mặt pháp lý.
Mô hình của Singapore cho thấy, việc chuyển đổi sang HĐĐT không nhất thiết phải đi kèm với chế tài, mà có thể đạt được thành công thông qua sự đồng thuận, hỗ trợ và định hướng đúng đắn từ chính phủ. Đây là một bài học quan trọng cho nhiều quốc gia đang tìm kiếm cách thức phù hợp để thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính – kế toán.
Nguồn: https://khoahocdoisong.vn/cac-nuoc-trien-khai-hoa-don-dien-tu-hieu-qua-the-nao-post1548990.html
Bình luận (0)