Cần động lực đánh thức du lịch ở xã đảo Tam Hải

ĐNO - Sau hơn 1 năm Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa (xã Tam Hải) được công nhận danh thắng quốc gia, việc phát triển du lịch ở xã đảo này vẫn còn nhiều khó khăn, trắc trở, rất cần động lực mới để đánh thức vẻ đẹp của tài nguyên thiên nhiên.

Danh thắng Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa. Ảnh: UBND xã Tam Hải

Ngó lên Bàn Than

Trưa, biển lấp lánh ánh bạc. Tôi len mình vào xóm nhỏ im ắng giữa rừng dừa dưới núi Bàn Than. Đâu đó lanh lảnh tiếng hò ru con: “Thương con, chín đợi ơ ớ ơ… mười chờ/ Đêm đêm mẹ ngóng ơ ớ ơ… cha mơ con về/ Mênh mang biển lạnh tái tê/ Ơ ớ ơ ờ… Gió ơi! Gió biết con về khi mô? Ơ ờ…”. Lời ru ấy gợi nhớ câu chuyện cổ tích về đá ông Đụn, bà Che nơi ghềnh Bàn Than.

Chuyện kể rằng, đất Tam Hải xưa có đôi vợ chồng ông Đụn, bà Che rất yêu thương nhau, sống trong rừng dừa yên bình. Cuộc sống có phần gian khó nhưng bù lại họ có niềm vui lớn khi hạ sinh được hai người con trai.

Hai người con hiếu thảo khi lớn lên vươn khơi đánh bắt, phụng dưỡng đôi vợ chồng già nên cả nhà yên vui hạnh phúc. Ông Đụn, bà Che chỉ còn đợi ngày tổ chức lấy vợ cho hai con trai. Thế rồi một ngày nọ, cả hai con trai đi biển lâu ngày, mất hút không về. Ông Đụn ra biển ngóng, còn bà Che ở nhà ngồi bậc cửa chờ đợi.

Ngày qua ngày trôi đi mà các con mãi không về. Người chồng cũng không quay về nhà dù bữa cơm bà Che đã lên mâm. Bà bồn chồn tìm ra bến đợi thì ông Đụn hóa đá từ lúc nào. Bà Che vật vã khóc than.

Thương ông lạnh lẽo, bà sáp tới ngồi gần để sưởi ấm thân ông, rồi cũng hóa đá bên chồng. Những giọt nước mắt của ông Đụn, bà Che rơi xuống hóa thành những hòn đá đen xung quanh. Từ đó, truyện cổ tích vợ chồng ông Đụn, bà Che đi vào lời ru con của cư dân xứ đảo.

Làng Thuận An nằm yên bình dưới rừng dừa xanh mát. Ảnh: HOÀNG ĐẠO

Du khách có thể chưa nghe câu chuyện cảm động này nhưng Bàn Than là một ghềnh đá đẹp kỳ thú để phải xách ba lô lên và đi. Đặc biệt Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa vừa được công nhận là danh thắng quốc gia.

Ông Trần Minh Tập, Trưởng thôn Thuận An (xã Tam Hải) cho biết, quán xá, homestay… mọc lên nhiều giúp ngôi làng dưới chân núi Bàn Than thay da đổi thịt. Dự kiến, tính riêng du lịch - dịch vụ ở xã đảo mang lại nguồn thu hơn 60 tỷ đồng trong năm 2025.

“Trước kia đi đánh bắt về thì mớ cá mực cũng chỉ dăm ba đồng nhưng nay bán gấp đôi vì các đầu nậu mua phục vụ du khách. Cuối tuần thì khách thập phương về đây nghỉ dưỡng nên mở ra cơ hội kinh doanh, làm dịch vụ cho người dân địa phương”, ông Tập nói.

Một góc trung tâm xã đảo Tam Hải. Ảnh: HOÀNG ĐẠO

Lụy đò và... nhếch nhác rác thải

Người bạn ở Quảng Ngãi thấy người ta đổ về đảo Tam Hải du lịch nên bắt tôi làm hướng dẫn viên bất đắc dĩ cho chuyến đi phượt của anh. Rong ruổi 2 ngày ở ghềnh đá, bãi Bấc, bãi Nồm, cắm trại qua đêm trên đỉnh núi Bàn Than... ông bạn tặc lưỡi: “Đẹp và đáng nhớ quá nhưng biển nhiều rác”.

Tôi chỉ biết cười. Lão ngư dân ngồi nghỉ dưới bóng dừa cạnh đó giải thích: “Đảo này nằm ngay cửa biển nên rác từ đại dương dạt vào, rác trên sông Trường Giang đổ xuống thành thử Tam Hải như cái họng phễu hút rác. Chính quyền cũng tích cực lắm, họ phát động các chiến dịch thu dọn bãi biển nhưng chỉ sau vài ngày là rác lại tấp vào. Có chăng phải có một dự án, chương trình gì mang tính bền vững hỗ trợ thì chắc mới giải quyết hiệu quả”.

Và ông cũng nói thêm, vẫn còn một bộ phận người dân chưa ý thức vứt rác thải bừa bãi xuống sông, biển nên môi trường nơi này "đâu lại hoàn đó".

Đò giang cách trở và hệ thống giao thông chưa đáp ứng nhu cầu thông thương khiến việc phát triển du lịch ở Tam Hải còn chậm chạp. Ảnh: HOÀNG ĐẠO

Trên đường về, người bạn nói sẽ có ngày đưa cả gia đình thăm lại đảo Tam Hải. Tôi nói đùa: “Trải nghiệm “đặc sản chờ đò” đi rồi hẵng quyết định”.

Hàng dài ô tô kẹt cứng tại bến phà Tam Hải - Tam Quang khiến anh tròn mắt. “Đò gỗ đang sửa chữa một số hạng mục để được cấp đăng kiểm nên không thể dự phòng đưa đón khách lúc cao điểm vào cuối tuần. Còn phà sắt mỗi lần chỉ chở một xe ô tô nên mới có chuyện kẹt xe nơi xã đảo. Nghe phong thanh rằng dự án đóng 2 phà sắt mới đã triển khai, dự kiến quý I năm 2026 mới hoàn thành” - tôi thông tin lại những gì được biết do lãnh đạo xã cung cấp cho người bạn.

Cuối năm 2024, phà sắt hư dài ngày khiến cuộc sống của cư dân địa phương xáo lộn. Chính quyền tỉnh Quảng Nam cũ phải nhờ sự hỗ trợ của lực lượng bộ đội biên phòng, cảnh sát giao thông hỗ trợ đi lại cho nhân dân xã đảo Tam Hải. Và gần đây nhất, vào đầu tháng 8/2025, phà sắt lại tiếp tục hư hỏng 2 ngày buộc người dân đi lại bằng đò gỗ bên thôn Xuân Mỹ hoặc các ghe nhỏ.

Toàn cảnh xã đảo Tam Hải nhìn từ hướng Cửa Lở. Ảnh: HOÀNG ĐẠO

Hành động của địa phương

Bí thư Đảng ủy xã Tam Hải Huỳnh Minh Cường quả quyết, du lịch - dịch vụ sẽ là trụ cột kinh tế cho hòn đảo. Việc này là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu nằm trong các chiến lược đột phá của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Tam Hải lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Tuy nhiên, con đường phát triển du lịch ở xã đảo khá gập ghềnh. Nơi đây chỉ manh nha đầu tư cho du lịch chừng 5 năm trước, nghĩa là quá chậm so với các đảo Cù Lao Chàm, Lý Sơn.
Ngành du lịch thành phố nhận diện xã đảo Tam Hải có tiềm năng du lịch rất lớn. Một hòn đảo với những ghềnh đá, rạn san hô hầu như mang vẻ đẹp nguyên sơ; văn hóa miền biển được bảo tồn, chưa bị tác động cộng với những loại hải sản đặc trưng, tươi ngon... là những tài nguyên khác biệt cho du lịch.

Trước đây, địa phương đã thực hiện dự án cải tạo cảnh quan danh thắng Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa với tổng kinh phí hơn 3,7 tỷ đồng. Huyện Núi Thành cũ đã đưa vào danh mục đầu tư công Dự án du lịch xã đảo Tam Hải với các hạng mục cầu tàu, bãi đỗ xe, khu vệ sinh, bồi thường giải phóng mặt bằng, dự kiến thực hiện năm 2025 với tổng kinh phí 6,7 tỷ đồng…

Ngoài ra, Tam Hải dự kiến hình thành các tour chính, trọng tâm là tour trải nghiệm “Một ngày làm ngư dân xã đảo”. Nhưng rồi tất cả cũng chỉ nằm trên giấy khi chưa có một tour du lịch nào được triển khai tại đây. Hầu hết du khách đến đây tham quan, trải nghiệm một cách tự phát, riêng lẻ.

Du khách đến trải nghiệm tại ghềnh đá Bàn Than. Ảnh: HOÀNG ĐẠO

Chính quyền xã cũng vài lần mời các doanh nghiệp, đơn vị lữ hành đi tham quan, khảo sát nhưng họ đều thở dài trước trở ngại giao thông và tình trạng nhếch nhác môi trường biển.

Năm năm qua, những chuyển biến tích cực về du lịch ở hòn đảo này gần như từ nỗ lực của một số cá nhân, tổ chức hoạt động trên lĩnh vực kinh doanh du lịch thực hiện.

“

“Du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng được xác định sẽ là lợi thế, hướng đi lâu dài của xã Tam Hải trong tương lai; do đó sẽ ưu tiên trong các nghị quyết, chương trình hành động, lồng ghép các nguồn lực cho việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật phục vụ du lịch. Chúng tôi mong muốn thành phố sẽ quan tâm hỗ trợ đầu tư, có cơ chế đặc thù để xã đảo vươn mình”

Ông Huỳnh Minh Cường, Bí thư Đảng ủy xã Tam Hải

Nguồn: https://baodanang.vn/can-dong-luc-danh-thuc-du-lich-o-xa-dao-tam-hai-3299227.html