Điểm hẹn của hội họa

Không chỉ là điểm đến du lịch nổi tiếng, vùng đất Sa Pa (thuộc thị xã Sa Pa trước đây) còn là nguồn cảm hứng bất tận cho những người làm nghệ thuật. Giữa thiên nhiên hùng vĩ, nhịp sống bình yên, đã có những họa sĩ chọn Sa Pa là nơi dừng chân lâu dài, để sống, để cảm nhận và ghi lại vẻ đẹp nơi này qua từng nét vẽ.

Theo chỉ dẫn trên Google Maps do họa sĩ Quách Bắc gửi trước, chúng tôi đến thôn Tả Van Giáy 1 (xã Tả Van, tỉnh Lào Cai), rồi men theo dốc nhỏ đến căn nhà gỗ với gác thấp, nép dưới tán cây xanh mát. Khi bước vào, tôi ấn tượng với không gian mà anh dành riêng cho việc sáng tác và trưng bày tranh. Một không gian nghệ thuật đích thực giữa bản làng vùng cao.

Quách Bắc là người Hà Nội, sinh năm 1988, từng theo học Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương và Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam. Gần 10 năm qua, anh đã thực hiện nhiều dự án nghệ thuật tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Vậy mà cách đây 4 năm, Quách Bắc quyết định rời phố thị, chọn Sa Pa làm nơi sống và làm việc.

“Tại sao anh chọn Sa Pa? Với một người thường xuyên tham gia các hoạt động nghệ thuật như anh, nơi này có vẻ hơi biệt lập?” - tôi hỏi. “Tôi có nhu cầu thay đổi cảm hứng làm việc", - họa sĩ Quách Bắc trả lời.

Căn nhà gỗ nơi anh đang sống dưới chân núi Hoàng Liên. Gác trên được thiết kế làm homestay cho du khách, phía dưới là studio sáng tạo và không gian trưng bày nghệ thuật - Art Hub.

Đã có nhiều hoạt động được họa sĩ Quách Bắc tổ chức tại trung tâm nghệ thuật nhỏ của mình, quy tụ những người làm hội họa và các nhiếp ảnh gia, văn nghệ sĩ trong cả nước. Thông qua các dự án nghệ thuật, anh đã góp phần giới thiệu một Tả Van xinh đẹp đến với bạn bè gần xa.

Tôi hỏi: “Vậy nơi này đã đi vào tác phẩm của anh chưa?”. - “Dĩ nhiên rồi. Bởi nghệ thuật phản chiếu những nơi nghệ sĩ từng sống và đi qua. Dự án đầu tiên của tôi ở đây có tên là “Chủ nghĩa du lịch”, tôi khai thác sự xung đột văn hóa giữa du khách và người dân địa phương, phản ánh cái nhìn của họ trước cuộc sống thường nhật của người dân nơi đây và sự đổi thay nhanh chóng của vùng đất này”.

“Tôi muốn giới thiệu Sa Pa theo cách của riêng mình, vừa đẹp, vừa bí ẩn, thông qua tác phẩm thị giác. Không phải bằng ngôn từ”, họa sĩ Quách Bắc nói.

“Vẽ sơn mài cần độ ẩm, Sa Pa có lợi thế này” - đó là lý do mà họa sĩ Khúc Quốc Ân quyết định gắn bó với Sa Pa.

Họa sĩ Khúc Quốc Ân từng là nhà điêu khắc. Những công trình như tượng Lê Lợi (Thanh Hóa), phù điêu Nhà tù Hỏa Lò... đều có dấu ấn của ông. Sau khi nghỉ hưu, ông mới có thời gian để toàn tâm với nghệ thuật sơn mài. Nhiều lần đến Sa Pa, họa sĩ Khúc Quốc Ân nhận thấy đây không chỉ là vùng đất thơ mộng, mà còn có điều kiện lý tưởng cho nghệ thuật sơn mài phát triển.

“Ở Hà Nội, tôi phải làm buồng ủ, phun sương, tạo độ ẩm nhân tạo để làm tranh sơn mài. Còn ở Sa Pa, sương mù quanh năm, khí hậu ẩm mát tự nhiên, phù hợp tuyệt đối với sơn mài”, họa sĩ Khúc Quốc Ân lý giải.

Năm 2021, họa sĩ Khúc Quốc Ân chính thức chuyển lên sống và vẽ tại Sa Pa. Không chỉ thuận lợi cho kỹ thuật vẽ, khí hậu ở Sa Pa còn giúp ông giữ sức khỏe - điều quan trọng nhất của một người làm nghệ thuật đã ngoài 70 tuổi. “Vẽ sơn mài vất vả, trời mà oi nóng thì càng mệt. Ở đây mát mẻ, tôi có thể làm việc quanh năm”, họa sĩ Khúc Quốc Ân chia sẻ.

Gần 5 năm gắn bó với vùng đất Sa Pa, họa sĩ Khúc Quốc Ân đã hoàn thành hơn 30 bức tranh sơn mài với đủ kích thước. Mỗi bức đều được thực hiện trong nhiều tháng, riêng bức “Thung lũng Mường Hoa” - tác phẩm công phu, mất tới hai năm để hoàn thiện.

Hiện nay, trong căn nhà gỗ dưới chân núi, họa sĩ Khúc Quốc Ân đang trưng bày 15 tác phẩm, phần lớn mang đậm dấu ấn văn hóa của người Dao. Chỉ khi được họa sĩ Khúc Quốc Ân giới thiệu, tôi mới thực sự cảm nhận hết chiều sâu trong những bức tranh mang đậm bản sắc dân tộc Dao của ông.

Không dừng lại ở việc tái hiện trang phục hay họa tiết bề mặt, mà lặng lẽ đi sâu vào thế giới văn hóa và tâm linh của người Dao, những điều mà theo ông, “người miền xuôi thường chỉ nhìn lướt qua rồi bỏ lỡ”.

Với họa sĩ Khúc Quốc Ân, sơn mài đòi hỏi sự chậm rãi: “Không thể vẽ ào ào được. Phải từng lớp, từng lớp một. Cũng như văn hóa của người Dao, tầng tầng lớp lớp, không thể nhìn qua mà hiểu được”.

Họa sĩ Khúc Quốc Ân giới thiệu về các tác phẩm lấy cảm hứng từ văn hóa dân tộc Dao.

Không phải đến bây giờ Sa Pa (chỉ địa danh nói chung trước khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp) mới được các họa sĩ lựa chọn. Vùng đất này từ lâu đã là nơi lưu trú và sáng tác của nhiều thế hệ nghệ sĩ. Thiên nhiên kỳ vĩ, khí hậu trong lành, con người và bản sắc văn hoá nơi đây đã tạo điều kiện lý tưởng cho hội họa thăng hoa.

Trong số đó, không thể không nhắc đến họa sĩ Tô Ngọc Thành - con trai danh họa Tô Ngọc Vân - người coi Sa Pa là quê hương thứ hai và đã sáng tác hàng nghìn bức tranh tại đây. Họa sĩ Đặng Tin Tưởng mở xưởng vẽ ở Sa Pa từ năm 2002, tổ chức nhiều triển lãm cá nhân, nổi bật là “Sa Pa bốn mùa mây núi” với tác phẩm “Sa Pa mùa mây” ông dành hai năm để hoàn thiện. Ở tuổi thất thập, họa sĩ Trần Lưu Hậu vẫn đều đặn lên Sa Pa mỗi hè để vẽ, để lại nhiều bức tranh phong cảnh khổ lớn đặc sắc.

Một tác phẩm của họa sĩ Tô Ngọc Thành về Sa Pa.

Vùng đất Sa Pa hôm nay cũng là nơi gắn bó của các họa sĩ trẻ như Hà Hùng Dũng, vợ chồng họa sĩ Phạm Phan Hoàng Linh - Triệu Quang Hùng... Họ đến, sống và sáng tác lâu dài tại đây. Chính sự hiện diện và sáng tạo không ngừng của các thế hệ nghệ sĩ đã góp phần làm nên một điểm hẹn của hội họa và những tâm hồn yêu cái đẹp ở Sa Pa - nơi đất trời gặp gỡ.

Nguồn: https://baolaocai.vn/diem-hen-cua-hoi-hoa-post879304.html