Ở một làng quê nhỏ ven biển miền trung, nơi ba mặt là núi, một mặt hướng ra biển, lại có những quả bí đao nặng tới 60-70 kg treo lủng lẳng trên giàn. Với người dân nơi đây, những quả bí này là một phần của đời sống, của bản sắc và là giấc mơ làm du lịch từ ruộng vườn.
Một quả bí, nhiều giá trị
Bàu Chánh Trạch là vùng đất trũng nằm giữa thôn Chánh Trạch 1 và 2, xã Phù Mỹ Đông, tỉnh Gia Lai mới. Tương truyền, ngày xưa có một người khổng lồ gánh hai quả núi để ngăn dòng thủy quái, đến đây thì đòn gánh gãy, núi rơi xuống tạo thành bờ chắn phù sa. Từ đó, vùng đất này trở nên màu mỡ, trồng cây gì cũng tốt tươi và cũng từ đây những “kỳ hoa dị thảo” như bí đao khổng lồ hay nếp ba tháng đã trở thành niềm tự hào của người dân nơi đây.
Không ai lý giải được vì sao bí đao ở Chánh Trạch lại có thể đạt trọng lượng lên tới mấy chục cân. Các nhà khoa học cho rằng, đó là sự kết hợp giữa nguồn gen bản địa quý hiếm, điều kiện thổ nhưỡng đặc biệt như lớp đất phù sa dày, dưới là nền cát thoát nước tốt cùng khí hậu ôn hòa, gió biển nhẹ và kỹ thuật canh tác truyền thống được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Do vậy, ở Chánh Trạch, người ta không gọi bí đao khổng lồ là đặc sản theo nghĩa thương mại. Với họ, đó là một phần của ký ức làng, là thứ cây trồng gắn bó với bao thế hệ, là niềm tự hào không thể thay thế.
Ông Lê Bá Biên, người được mệnh danh là người giữ hồn bí đao của làng, dẫn chúng tôi đi giữa vườn bí rộng 500 m2 của mình. Tại đây, hơn 200 dây bí đang vào độ thu hoạch, mỗi dây chỉ để lại một quả, đó là bí quyết để quả phát triển tối đa trọng lượng và chất lượng. “Từ thời ông tôi đã trồng bí đao rồi, nhưng không có bí quyết gì cao siêu cả dù trồng bí này không dễ, nó “khó tính” lắm! Trước hết, phải chọn giống thật kỹ, đất phải tơi xốp, tưới nước đúng giờ, bón phân đúng liều. Vì thế, mỗi ngày tôi đều ra vườn hai lần, sáng sớm và chiều mát, chăm cây như chăm con nhỏ vậy”, ông Biên chia sẻ.
Ở nơi khác, bí đao là thực phẩm, nhưng ở Chánh Trạch, bí đao là một hệ sinh thái đa dạng. Người dân vừa bán quả, vừa bán đọt bí, nước dây bí, trà bí đao và đôi khi là trải nghiệm. Nước dây bí được hứng từng giọt từ cuống bí khi thu hoạch được xem là tinh túy của đất trời, mỗi lít nước có giá 30-50 nghìn đồng nhưng luôn trong tình trạng “cháy hàng” vào mùa hè. Đọt bí luộc hay xào đều ngon, quả thì nấu canh hoặc phơi khô làm trà. Như vậy, mỗi phần của cây đều có giá trị.
Năm nay, với giá bán tại vườn khoảng 10 nghìn đồng/kg, vụ này gia đình ông Biên thu về hơn 6 tấn quả, tương đương hàng chục triệu đồng. Nhưng với ông, giá trị lớn nhất không nằm ở tiền, mà ở việc giữ được giống quý gắn bó với vùng đất này suốt mấy chục năm qua.
Nông sản trở thành sản phẩm du lịch
Những năm gần đây, người dân Chánh Trạch 2 đã nghĩ ra cách làm du lịch làng nghề. Hiện toàn thôn có khoảng 20 hộ trồng bí đao khổng lồ, nhiều hộ đã mở cửa vườn đón khách tham quan, trải nghiệm với mức phí chỉ 10 nghìn đồng/người. Vì thế, không chỉ khách lẻ, nhiều thương lái từ các địa phương khác cũng tìm đến để đặt mua bí đao khổng lồ. Có người mua về chế biến nước uống, có người mua để trưng bày, làm điểm nhấn cho không gian ẩm thực.
Bà Nguyễn Thị Tố Trân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai cho biết tuy chưa đủ tiêu chí để được công nhận là làng nghề truyền thống nhưng làng bí đao Phù Mỹ Đông vẫn có những giá trị riêng. Với việc người dân chuyển hướng sang làm du lịch trải nghiệm làng nghề có thể coi đây là một hướng đi sáng tạo, hiệu quả và bền vững. Họ không cần danh hiệu, mà cần sự công nhận từ du khách, từ thị trường.
Giữa thời đại công nghệ và đô thị hóa mạnh mẽ hiện nay, làng bí đao khổng lồ ở Chánh Trạch vẫn giữ được vẻ mộc mạc, chân chất và yên bình riêng. Đó không chỉ là nơi trồng ra những quả bí “khủng” mà còn là nơi nuôi dưỡng những ước mơ. Và có lẽ, chính từ những quả bí nặng trĩu ấy, một giấc mơ xanh đang lớn dần lên, đó là giấc mơ về một làng quê sống được bằng sản phẩm nông nghiệp, bằng du lịch cộng đồng và bằng tình yêu với đất.
Ông Biên kể, ông từng bán hạt giống cho nhiều người ở tỉnh khác, nhưng khi đem về trồng thì quả chỉ đạt tối đa 30 kg. Khí hậu nắng nhiều, gió nhẹ, ít sương muối tạo nên điều kiện “độc nhất, vô nhị” cho giống bí này phát triển.
Nguồn: https://baolamdong.vn/doc-dao-lang-trong-bi-dao-khong-lo-386789.html
Bình luận (0)