Hàng Việt trên không gian số: Định vị để bứt phá

VTV.vn - Thương mại điện tử bùng nổ buộc doanh nghiệp Việt tái định vị thương hiệu, tạo dấu ấn và niềm tin số để không bị hòa tan giữa biển thông tin.

Không gian số – Cơ hội lớn nhưng đầy thách thức

Sự bùng nổ của thương mại điện tử (TMĐT) đang làm thay đổi sâu sắc thói quen mua sắm, biến không gian số thành "mặt trận" chủ lực của bán lẻ. Theo Báo cáo Chỉ số TMĐT Việt Nam 2025 của Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM), năm 2024, quy mô thị trường bán lẻ trực tuyến đạt khoảng 32 tỷ USD, trong đó riêng bán lẻ hàng hóa trực tuyến chiếm gần 22,5 tỷ USD, tăng trên 25% so với năm trước. Dự báo của VECOM cho thấy, nếu duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình 18–20%/năm, quy mô TMĐT Việt Nam có thể đạt khoảng 63 tỷ USD vào năm 2030, vươn lên đứng thứ hai Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia.

Sự thay đổi này đồng nghĩa với việc người tiêu dùng Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ, ngày càng "sống" trên môi trường số; các kênh bán lẻ truyền thống chịu áp lực cạnh tranh lớn. Sự hiện diện trực tuyến không còn là lợi thế mà trở thành điều kiện bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và phát triển.

Tuy nhiên, trong không gian số không biên giới, doanh nghiệp Việt đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu quốc tế và hàng nhập khẩu. Nếu không có một chiến lược định vị rõ ràng và khác biệt, hàng Việt dễ dàng bị cuốn trôi trong hàng triệu sản phẩm chỉ với một cú lướt chuột.

Theo các chuyên gia kinh tế, thách thức lớn nhất đối với các thương hiệu Việt là xây dựng và bảo vệ niềm tin số. "Sự cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu quốc tế cùng với vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng tràn lan trên các sàn TMĐT đang khiến doanh nghiệp Việt gặp khó khăn trong việc bảo vệ thương hiệu và uy tín của mình", chuyên gia kinh tế – thị trường Trần Mạnh Hùng nhận định.

Nhận thức được tầm quan trọng này, các cơ quan quản lý nhà nước đã có những bước đi đầu tiên nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt trong công cuộc chuyển đổi số và định vị thương hiệu, đặc biệt là việc tăng cường kiểm soát chất lượng và thúc đẩy các chương trình như Thương hiệu Quốc gia Việt Nam.

Theo bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương), giai đoạn 2021–2023, thông qua các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp – trong đó có Thương hiệu Quốc gia Việt Nam – cả nước đã triển khai hơn 4.000 khóa đào tạo về kỹ năng số và TMĐT. Hoạt động này góp phần giúp hàng chục nghìn doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng lực quản trị, từng bước tham gia hệ sinh thái kinh doanh trực tuyến.

Dữ liệu từ các sàn TMĐT lớn cho thấy, số lượng nhà bán hàng Việt Nam tăng trung bình trên 35% mỗi năm, phản ánh rõ xu hướng chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ trong khu vực kinh tế tư nhân.

Về vấn đề này, ông Bùi Trung Nghĩa – Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh, định vị thương hiệu trong kỷ nguyên số không chỉ là thiết kế logo hay quảng bá, mà quan trọng hơn là xây dựng trải nghiệm khách hàng xuyên suốt trên mọi điểm chạm số. Ông cũng cho rằng cần hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường hạ tầng số để vừa giúp doanh nghiệp phát triển thương hiệu, vừa kiểm soát hiệu quả hàng giả, bảo vệ uy tín doanh nghiệp chân chính.

Thương hiệu Việt cần chuyển hóa những lợi thế sẵn có thành giá trị cốt lõi kỹ thuật số – yếu tố mà đối thủ khó sao chép. Ví dụ, một thương hiệu thực phẩm cần định vị hàng hóa minh bạch "từ nông trại đến bàn ăn" bằng cách sử dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc thay vì chỉ nói suông về chất lượng bằng vài dòng chữ trên bao bì.

Ba trụ cột để hàng Việt chinh phục người tiêu dùng số

Để hàng Việt không chỉ hiện diện mà thực sự chinh phục người tiêu dùng trên thị trường số, cần có một chiến lược đồng bộ dựa trên ba trụ cột chính: hoàn thiện thể chế, ứng dụng công nghệ và xây dựng niềm tin cộng đồng.

Theo đó, ông Hùng nhấn mạnh, trong không gian số, dữ liệu chính là "vàng đen". Doanh nghiệp Việt cần đầu tư mạnh mẽ vào các công cụ phân tích dữ liệu để thấu hiểu hành vi, sở thích cũng như những "điểm đau" – tức các vấn đề, rào cản hoặc trải nghiệm gây khó chịu cho khách hàng trong quá trình mua sắm trực tuyến. Việc nhận diện đúng những điểm này giúp doanh nghiệp cải thiện sản phẩm, dịch vụ và giữ chân người tiêu dùng hiệu quả hơn.

Dưới góc độ doanh nghiệp, bà Nguyễn Thu Hương, Giám đốc Công ty TNHH Thanh Hương, một doanh nghiệp dệt may tại Hưng Yên chia sẻ: "Trước đây, chúng tôi dựa vào cảm tính để thiết kế các mẫu mã, màu sắc và đoán bắt xu thế. Giờ đây, mọi quyết định đều được dẫn dắt bởi dữ liệu. Mỗi tháng, chúng tôi phân tích hàng chục nghìn điểm chạm khách hàng trên các nền tảng TMĐT và mạng xã hội, từ đó ứng dụng công nghệ hiện đại để gợi ý sản phẩm theo nhu cầu từng cá nhân và tối ưu hóa chiến dịch quảng cáo – nhờ vậy, hiệu quả kinh doanh cải thiện rõ rệt và mở ra nhiều triển vọng."

Sự thay đổi trong cách tiếp cận của doanh nghiệp này phản ánh đúng tâm lý tiêu dùng hiện nay: khách hàng ngày càng coi trọng trải nghiệm cá nhân hóa. Theo báo cáo của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), có tới 68% người tiêu dùng Việt Nam sẵn sàng trả thêm tiền cho các sản phẩm, dịch vụ có mức độ cá nhân hóa cao. Điều này khẳng định chiến lược cá nhân hóa là hướng đi đúng đắn để định vị sự khác biệt cho thương hiệu Việt.

Để định vị thương hiệu Việt trong kỷ nguyên số không chỉ là một chiến dịch marketing đơn lẻ mà là một cuộc cách mạng về tư duy, công nghệ và thể chế kéo dài.

Đáng chú ý, theo các chuyên gia kinh tế, trong bối cảnh bão hòa thông tin, thương hiệu Việt cần một "linh hồn" để kết nối cảm xúc với người tiêu dùng – đó chính là câu chuyện thương hiệu. TS. Nguyễn Minh Phong cho rằng, để khẳng định vị thế trên thị trường, thương hiệu Việt cần chú trọng khai thác chiều sâu văn hóa, tận dụng lợi thế nguyên liệu bản địa và lan tỏa câu chuyện về tinh thần vượt khó vươn lên. Theo ông, người tiêu dùng hiện đại không chỉ lựa chọn sản phẩm vì công năng sử dụng, mà còn bởi khát vọng được gắn kết với những giá trị bền vững và cộng đồng mà thương hiệu đó đại diện.

"Chính câu chuyện văn hóa và những giá trị cộng đồng sẽ trở thành chất keo gắn kết giữa thương hiệu Việt với người tiêu dùng. Để củng cố niềm tin ấy, cần phát huy vai trò đồng hành của toàn xã hội, khuyến khích người tiêu dùng chủ động phát hiện, tố giác hàng giả, hàng nhái và nâng cao nhận thức về hệ lụy của việc tiêu thụ sản phẩm kém chất lượng. Khi người tiêu dùng trở thành 'người bảo vệ thương hiệu chân chính', các doanh nghiệp Việt sẽ có thêm một vành đai phòng vệ vững chắc, góp phần giữ gìn uy tín và tạo dựng vị thế bền vững cho thương hiệu Việt trên không gian số", ông Phong nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần nâng cấp hạ tầng công nghệ, chủ động hợp tác với các sàn TMĐT và các công ty công nghệ lớn để áp dụng các giải pháp số hóa. Đây là con đường ngắn nhất để tiếp cận thị trường nhanh chóng và bền vững, đồng thời đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ người tiêu dùng trực tuyến.

Cũng theo ông Phong, để định vị thương hiệu Việt thành công trong kỷ nguyên số, cần một nền tảng pháp lý và công nghệ vững chắc. Các cơ quan chức năng phải tăng cường kiểm soát và xử lý nghiêm các vi phạm trên không gian số, đặc biệt là vấn nạn hàng giả, hàng nhái, bảo vệ tài sản trí tuệ của doanh nghiệp Việt; đồng thời ứng dụng công nghệ vào quản lý, giám sát và phát hiện gian lận để người tiêu dùng an tâm về nguồn gốc hàng Việt.

Có thể thấy, định vị thương hiệu Việt trong kỷ nguyên số không chỉ là một chiến dịch marketing đơn lẻ mà là một cuộc cách mạng về tư duy, công nghệ và thể chế kéo dài. Bằng việc tận dụng Big Data, kể câu chuyện thương hiệu một cách chân thực, và nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ cơ quan quản lý trong việc xây dựng hành lang pháp lý vững chắc chống lại hàng giả, hàng Việt hoàn toàn có thể tạo nên vị thế vững chắc, không chỉ trong nước mà còn trên bản đồ TMĐT toàn cầu. Với sự đồng hành của chính sách Nhà nước và nỗ lực từ doanh nghiệp, thương hiệu Việt hoàn toàn có thể vươn ra thế giới và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế./.

Nguồn: https://vtv.vn/hang-viet-tren-khong-gian-so-dinh-vi-de-but-pha-100251004173413748.htm