Hiệp ước Luật Kiểu dáng công nghiệp Riyadh: Bước tiến trong bảo hộ thiết kế toàn cầu

Thành tựu mang tính lịch sử sau hơn hai thập kỷ đàm phán

Hiệp ước Luật Kiểu dáng công nghiệp Riyadh là kết quả của hơn 20 năm đàm phán giữa các quốc gia thành viên WIPO, với giai đoạn cuối cùng được tổ chức tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế King Abdul Aziz ở Riyadh, Ả Rập Xê Út từ ngày 11 đến 22 tháng 11 năm 2024.

Phát biểu tại lễ bế mạc, Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang cho biết việc thông qua Hiệp ước là một dấu mốc lịch sử, khi cộng đồng quốc tế cùng chào đón điều ước quốc tế thứ 28 trong khuôn khổ WIPO. Ông Daren Tang chúc mừng các đoàn đàm phán đã đạt được đồng thuận và đánh giá cao vai trò lãnh đạo của Tiến sĩ Abdulaziz Al Swailem, Giám đốc điều hành Cơ quan Sở hữu trí tuệ Ả Rập Xê Út (SAIP), Chủ tịch Hội nghị.

Hiệp ước Luật Kiểu dáng công nghiệp Riyadh: Bước tiến trong bảo hộ thiết kế toàn cầu- Ảnh 1.

Tổng Giám đốc WIPO khẳng định, việc đạt được thỏa thuận sau hai thập kỷ thảo luận là minh chứng cho sức mạnh của hợp tác đa phương, thể hiện nỗ lực không ngừng của các quốc gia trong việc xây dựng một môi trường pháp lý minh bạch và thuận lợi cho cộng đồng sáng tạo trên toàn cầu. Ông Daren Tang nhấn mạnh: "Vào tháng Năm, chúng ta đã thông qua Điều ước quốc tế về sở hữu trí tuệ, nguồn gen và tri thức truyền thống liên quan đến nguồn gen. Sáu tháng sau, chúng ta lại cùng nhau thông qua Hiệp ước Luật Kiểu dáng công nghiệp Riyadh. Đây là minh chứng cho thấy sự hợp tác đa phương có thể làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn."

Theo ông Tang, kiểu dáng công nghiệp là yếu tố quan trọng làm phong phú đời sống văn hóa, nâng cao giá trị thẩm mỹ và sáng tạo của sản phẩm. Việc ban hành một khuôn khổ pháp lý toàn cầu thống nhất không chỉ trao quyền cho các nhà thiết kế mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển của các ngành công nghiệp sáng tạo, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và thương mại quốc tế.

Chủ tịch Hội nghị, Tiến sĩ Abdulaziz Al Swailem, cho biết tên gọi "Hiệp ước Luật Kiểu dáng công nghiệp Riyadh" phản ánh vai trò quan trọng của Ả Rập Xê Út như một cầu nối giữa các nền văn hóa và trung tâm hỗ trợ sáng tạo toàn cầu. Ông khẳng định việc thông qua Hiệp ước là một thành tựu lịch sử, thể hiện đóng góp tích cực của Ả Rập Xê Út đối với hệ thống sở hữu trí tuệ quốc tế, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác mới giữa các quốc gia thành viên, đặt nền móng pháp lý vững chắc để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trên toàn thế giới.

Tăng cường minh bạch và đơn giản hóa thủ tục đăng ký kiểu dáng

Hiệp ước Luật Kiểu dáng công nghiệp Riyadh đặt mục tiêu tạo lập khuôn khổ pháp lý thống nhất cho các thủ tục bảo hộ kiểu dáng công nghiệp, giúp quy trình đăng ký trở nên minh bạch, dễ dự đoán và ít phức tạp hơn. Hiện nay, các quốc gia có quy trình và tiêu chuẩn bảo hộ khác nhau, gây khó khăn cho các tác giả kiểu dáng muốn đăng ký xuyên biên giới. Hiệp ước mới sẽ giúp hài hòa hóa các yêu cầu, tiêu chuẩn và thủ tục, cho phép người nộp đơn sử dụng các hình thức thể hiện kiểu dáng linh hoạt hơn như bản vẽ, ảnh chụp hoặc video, đồng thời cho phép nộp nhiều kiểu dáng trong cùng một đơn đăng ký nếu đáp ứng các điều kiện nhất định.

Hiệp ước Luật Kiểu dáng công nghiệp Riyadh: Bước tiến trong bảo hộ thiết kế toàn cầu- Ảnh 2.

Hiệp ước cũng quy định thời gian ân hạn 12 tháng kể từ khi kiểu dáng được công bố lần đầu, cho phép người nộp đơn trì hoãn công bố kiểu dáng tối thiểu sáu tháng kể từ ngày nộp. Ngoài ra, các biện pháp linh hoạt được đưa ra nhằm giúp người nộp đơn tránh mất quyền nếu lỡ hạn, đồng thời đơn giản hóa quy trình gia hạn kiểu dáng công nghiệp. Đáng chú ý, Hiệp ước khuyến khích triển khai hệ thống nộp đơn điện tử, trao đổi dữ liệu ưu tiên và hỗ trợ kỹ thuật cho các quốc gia đang phát triển và kém phát triển, bảo đảm tính toàn diện và công bằng trong thực thi.

Bên cạnh việc chuẩn hóa thủ tục hành chính, Hiệp ước còn có điểm mới đáng chú ý là liên kết giữa bảo hộ kiểu dáng công nghiệp với việc bảo vệ tri thức truyền thống và các biểu đạt văn hóa truyền thống. Các quốc gia thành viên có thể yêu cầu người nộp đơn cung cấp thông tin liên quan đến tri thức hoặc biểu đạt văn hóa truyền thống có ảnh hưởng đến kiểu dáng đăng ký, qua đó bảo đảm sự tôn trọng và bảo tồn giá trị văn hóa bản địa trong quá trình thương mại hóa sáng tạo.

Hiệp ước sẽ chính thức có hiệu lực sau khi 15 quốc gia phê chuẩn, mở ra giai đoạn mới trong tiến trình hiện đại hóa hệ thống bảo hộ kiểu dáng toàn cầu.

Ý nghĩa đối với Việt Nam

Việc WIPO thông qua Hiệp ước Luật Kiểu dáng công nghiệp Riyadh có ý nghĩa đặc biệt đối với Việt Nam, trong bối cảnh hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ đang tiếp tục được hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và thúc đẩy đổi mới sáng tạo quốc gia. Việt Nam là thành viên tích cực của WIPO, đã tham gia nhiều điều ước quốc tế quan trọng như Thỏa ước Paris, Hiệp ước PCT, Thỏa ước Madrid và Thỏa ước La Hay về đăng ký quốc tế kiểu dáng công nghiệp. Việc ra đời Hiệp ước Riyadh được kỳ vọng sẽ hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực quản lý, cải thiện thủ tục đăng ký và mở rộng phạm vi bảo hộ kiểu dáng trên thị trường quốc tế, đặc biệt là đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Hiện nay, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đang phối hợp chặt chẽ với WIPO trong việc chuẩn hóa cơ sở dữ liệu, nâng cao năng lực thẩm định và đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động của Hiệp ước Riyadh và đề xuất lộ trình gia nhập phù hợp, bảo đảm thống nhất với các cam kết quốc tế và Chiến lược phát triển hệ thống sở hữu trí tuệ quốc gia đến năm 2030.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/hiep-uoc-luat-kieu-dang-cong-nghiep-riyadh-buoc-tien-trong-bao-ho-thiet-ke-toan-cau-197251011210649487.htm