Hoàn thiện quy định công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

(Chinhphu.vn) - Sáng 15/8, tại tỉnh Thái Nguyên, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm “Hoàn thiện thể chế về đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật và đề xuất tiêu chí tiếp cận pháp luật trong Bộ Tiêu chí quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030”.

Quang cảnh Tọa đàm. Ảnh: VGP/DA

Theo Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, nhằm hoàn thiện thể chế về đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đáp ứng yêu cầu của tình hình mới, ngày 04/8/2025, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg quy định về xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Bộ Tư pháp cũng đã xây dựng dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg để quy định về nội dung, mức độ đạt tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật và hồ sơ, biểu mẫu phục vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Đồng thời, đến nay Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 cũng đã hết hiệu lực và hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với các bộ, ngành khẩn trương xây dựng dự thảo Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030.

Tọa đàm được tổ chức với mục đích tham vấn ý kiến của các cán bộ, công chức tham mưu thực hiện công tác này ở địa phương nhằm bảo đảm tính thực tiễn, khoa học, dễ thực hiện, khả thi, thực chất của các tiêu chí tiếp cận pháp luật trong dự thảo Thông tư về chuẩn tiếp cận pháp luật và dự thảo tiêu chí "tiếp cận pháp luật" trong Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030.

Nhiều điểm mới trong quy định về đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

Phát biểu tại Tọa đàm, TS. Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý cho biết, một trong những điểm mới quan trọng tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg là tiêu chí tiếp cận pháp luật được quy định theo hướng tinh gọn gồm 03 tiêu chí và 14 chỉ tiêu thành phần, tập trung vào những lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của ngành tư pháp.

TS Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý chia sẻ về những điểm mới quan trọng tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg. Ảnh: VGP/DA

Nội dung, mức độ đạt chuẩn của từng chỉ tiêu tiếp cận pháp luật được quy định tại dự thảo Thông tư của Bộ Tư pháp theo hướng định lượng tối đa, không quy định các chỉ tiêu chung chung, định tính hoặc đã được quy định tại các bộ tiêu chí, tiêu chuẩn khác. Trong đó phần lớn các chỉ tiêu được xác định mức độ đạt chuẩn theo tỷ lệ % (không quy định cách tính điểm như Thông tư số 09/2021/TT-BTP trước đây). Qua đó nhằm góp phần làm đơn giản hoá, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Đặc biệt, thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp cho địa phương, tạo sự linh hoạt trong việc tổ chức đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg cũng đã phân cấp cho UBND cấp tỉnh nhiệm vụ ban hành hướng dẫn tài liệu chứng minh mức độ đạt của các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật, thời gian đánh giá, quy trình nội bộ, quy trình điện tử để thực hiện việc đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Các đại biểu tham dự Tọa đàm đánh giá cao nội dung dự thảo Thông tư, đã định lượng hóa tối đa các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật cũng như quy định cụ thể các biểu mẫu một cách khoa học giúp việc đánh giá, công nhận tiếp cận pháp luật khách quan, thực chất.

Tuy nhiên, do hiện nay khối lượng công việc của cấp xã rất lớn, thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã được mở rộng hơn trước nhiều nhưng đội ngũ cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, một số đại biểu đề nghị đề xuất Bộ Tư pháp cân nhắc giảm bớt mức độ đạt chuẩn các chỉ tiêu, tiêu chí đang quy định tỷ lệ tối đa; đồng thời nghị Bộ Tư pháp sớm xây dựng phần mềm đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật để đáp ứng thời gian thẩm định hồ sơ đề nghị công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật là 10 ngày tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg và Chính phủ số hiện nay.

Bà Vũ Thị Như Trang, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Tuyên Quang đề nghị xem xét phân loại nhóm xã xác định mức độ đạt chuẩn của các chỉ tiêu như hòa giải ở cơ sở, phổ biến, giáo dục pháp luật để tạo điều kiện cho các xã thuộc địa bàn khó khăn có thể đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Tiếp tục thực hiện tiêu chí "tiếp cận pháp luật" trong Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030

Bà Hoàng Thu Chung, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên cho rằng, việc tiếp tục thực hiện tiêu chí tiếp cận pháp luật trong xây dựng nông thôn mới là hoàn toàn phù hợp, cần thiết và có ý nghĩa quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của chính quyền cơ sở, tăng cường niềm tin của nhân dân vào hệ thống pháp luật và cơ quan công quyền, cũng như thúc đẩy quá trình cải cách hành chính, hướng tới xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Các đại biểu chia sẻ ý kiến tại Tọa đàm. Ảnh: VGP/DA

Tiếp cận pháp luật không chỉ là một tiêu chí kỹ thuật trong xây dựng nông thôn mới, mà còn là biểu hiện của việc tôn trọng và bảo vệ quyền con người, thể hiện bản chất Nhà nước pháp quyền XHCN. Để tiêu chí này thực sự phát huy hiệu quả, cần có sự đồng hành của cả hệ thống chính trị, với vai trò nòng cốt của ngành Tư pháp.

Đồng tình với quan điểm của đại diện Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên, bà Đinh Thị Huề, Phó Trưởng phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật và Theo dõi thi hành pháp luật của Sở Tư pháp tỉnh Điện Biên đề xuất tiếp tục triển khai tiêu chí tiếp cận pháp luật trong Bộ Tiêu chí quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030 theo hướng có trọng tâm, đơn giản, rõ ràng, dễ thực hiện. Cần bổ sung cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện tiêu chí tiếp cận pháp luật tại cơ sở, tránh tình trạng đánh giá hình thức, làm cho xong, thực hiện cho có...

Đồng thời, tăng cường tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu, bồi dưỡng kiến thức kỹ năng cho đội ngũ công chức được giao tham mưu, theo dõi thực hiện đánh giá các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao.

Kết luận Tọa đàm, TS. Ngô Quỳnh Hoa đề nghị địa phương có trách nhiệm nghiên cứu, triển khai ban hành các văn bản được giao tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg nhằm hướng dẫn, tổ chức thực hiện công tác này tại địa phương bảo đảm tính hiệu quả, thực chất, bảo đảm quyền tiếp cận pháp luật của người dân trong bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa theo Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền trong giai đoạn mới, cũng như yêu cầu xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật tại Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Diệu Anh

Nguồn: https://baochinhphu.vn/hoan-thien-quy-dinh-cong-nhan-cap-xa-dat-chuan-tiep-can-phap-luat-102250815183110287.htm