Khai thác dữ liệu sạch thúc đẩy đời sống số

Đa dạng cách thức tập hợp dữ liệu

Hiện nay, các ứng dụng Zalo, Messenger, Viber… đã đầu tư Big Data (tập hợp các dữ liệu khổng lồ, đa dạng và tăng trưởng theo thời gian thực) để cá nhân hóa nội dung hiển thị, mang đến trải nghiệm ngày càng phù hợp cho người dùng. Với hàng chục triệu người dùng hoạt động mỗi ngày, các ứng dụng xử lý hàng tỷ dòng dữ liệu liên quan đến thói quen nhắn tin và tương tác; lượt xem, thích, chia sẻ các bài viết; tìm kiếm bạn bè, nhóm; hành vi theo dõi tài khoản doanh nghiệp, cá nhân; vị trí địa lý, thời điểm truy cập và loại thiết bị sử dụng… Từ đó, các ứng dụng khai thác nguồn dữ liệu để hiểu người dùng và gợi ý đúng nội dung họ quan tâm.

Tập đoàn CMC đã xây dựng Trung tâm dữ liệu quy mô, cung cấp các ứng dụng, dịch vụ số

Một chuyên gia cho rằng, Zalo, Messenger, Viber… không chỉ dựa vào số điện thoại hoặc danh bạ để gợi ý kết bạn, mà còn dựa vào dữ liệu hành vi, như người dùng từng tìm kiếm sản phẩm làm đẹp, xem video về chăm sóc da, hệ thống sẽ tự động đưa các nội dung “tương thích” vào mục đề xuất hoặc hiển thị nội dung với người dùng. Đó là các ứng dụng di động khai thác dữ liệu hàng ngày thành dữ liệu sạch.

Được đông đảo người dân sử dụng, hàng ngày, MoMo dùng dữ liệu để nắm bắt nhu cầu khách hàng trước khi nhu cầu đó diễn ra. Ví dụ, khách hàng vừa mở app thì MoMo đoán được khách hàng định làm gì và chuẩn bị tất cả những gì tốt nhất để trải nghiệm của khách hàng trở nên mượt mà.

Ông Thái Trí Hùng, Giám đốc Công nghệ MoMo, chia sẻ về kinh nghiệm áp dụng dữ liệu vào hoạt động vận hành: MoMo định danh khách hàng trực tuyến, giúp xác thực hàng chục triệu người dùng và dùng AI học sâu (deep learning) để nhận diện người dùng, chống lại các thủ thuật giả mạo. Từ dữ liệu, hệ thống khuyến nghị được phát triển trên các dịch vụ sản phẩm, kết hợp các mô hình AI để đưa ra gợi ý cho từng cá nhân, thời điểm cụ thể cũng như hình thành các sản phẩm trên ứng dụng.

Bên trong một Trung tâm dữ liệu của Viettel

Tùy mục đích và khả năng đầu tư mà doanh nghiệp, tổ chức xây dựng công nghệ khai thác dữ liệu, ứng dụng các nền tảng khai thác dữ liệu do các doanh nghiệp công nghệ lớn Việt Nam như FPT, VNPT, Viettel cung cấp. Có thể kể đến Viettel Data Platform (VDP) cung cấp bộ các công nghệ cho một hệ thống Big Data hiện đại như Hadoop, Spark, Kafka, NiFi, Kettle Pentaho… là nền tảng công nghệ về dữ liệu hoàn chỉnh, giúp doanh nghiệp dễ dàng triển khai một hệ thống Big Data nhanh chóng hướng đến phát triển các sản phẩm dựa trên dữ liệu.

“Để tạo ra giá trị từ dữ liệu, các doanh nghiệp cần xác định mục tiêu rõ ràng khi sử dụng dữ liệu. Khi có dữ liệu, việc phân tích tốt hơn sẽ tạo ra sản phẩm tốt hơn. Sản phẩm tốt hơn sẽ có thêm người dùng mới. Từ người dùng mới lại có thêm dữ liệu. Đó gọi là Bánh xe dữ liệu”, ông Thái Trí Hùng chia sẻ.

Xây dựng sàn giao dịch dữ liệu là một nhu cầu tất yếu

Việc Bộ Công an thành lập Trung tâm Cơ sở dữ liệu quốc gia và sau đó là sự ra đời của Hiệp hội Dữ liệu quốc gia với các hoạt động chiến lược, là bước đi quan trọng giúp tập trung hóa các dữ liệu rời rạc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc khai thác dữ liệu lớn, ứng dụng AI… Hướng đến xây dựng sàn giao dịch dữ liệu là một nhu cầu tất yếu.

Sàn giao dịch dữ liệu sẽ đóng vai trò cung cấp nguồn tài nguyên thiết yếu, giúp các doanh nghiệp, tổ chức có thể khai thác dữ liệu một cách hợp pháp và minh bạch để nghiên cứu, phát triển công nghệ mới. Khi sàn giao dịch dữ liệu đi vào hoạt động sẽ mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp và tổ chức trong việc phát triển AI, phân tích dữ liệu lớn, tự động hóa, cũng như nhiều lĩnh vực công nghệ khác…

Việc khai thác hiệu quả và bảo vệ được quyền lợi của người dân và lợi ích quốc gia đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các bên liên quan. Nhà nước có thể định hướng chính sách, nhưng việc triển khai cụ thể, nhất là khâu giám sát, vẫn cần các giải pháp công nghệ thực tiễn và khả thi. Bất cập lớn nhất có thể thấy ngay là hành lang pháp lý chưa theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ.

Các quy định về an ninh mạng và an toàn thông tin của Việt Nam đã ra đời cách đây cả chục năm, khi Luật An ninh mạng mới nhất từ năm 2018, còn Luật An toàn thông tin từ năm 2015. Trong khi đó, công nghệ đã thay đổi rất nhanh, nhất là với sự bùng nổ của AI, khiến nhiều quy định trở nên lỗi thời. Luật Dữ liệu của Việt Nam đã có hiệu lực (1-7-2025), tuy nhiên, để luật đi vào thực tế cần có các nghị định hướng dẫn chi tiết, nhất là thêm các quy chuẩn kỹ thuật, hợp đồng dữ liệu mẫu, cơ chế bảo hiểm dữ liệu.

Ông VŨ NGỌC SƠN

Trưởng Ban nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và hợp tác quốc tế

của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia

Chương trình Bình dân học vụ dữ liệu khai giảng lớp đào tạo đầu tiên

Ngày 13-8, tại xã Nghĩa Trụ, tỉnh Hưng Yên, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia khai giảng lớp bồi dưỡng “Ứng dụng AI và chuyển đổi số trong giảng dạy”. Đây là khóa đào tạo đầu tiên trong khuôn khổ chương trình Bình dân học vụ dữ liệu, một sáng kiến trọng điểm nhằm nâng cao nhận thức và năng lực sử dụng dữ liệu, công nghệ số cho mọi tầng lớp nhân dân do Hiệp hội Dữ liệu quốc gia đề xuất thực hiện.

Đối tượng tham gia lần này là thầy cô giáo đến từ các trường THCS thuộc xã Nghĩa Trụ. Thầy cô được trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy chiến lược để ứng dụng AI và chuyển đổi số vào công tác giảng dạy và quản lý, ứng dụng dữ liệu để thiết kế bài học trực quan, tận dụng các nền tảng số trong quản lý, đánh giá kết quả học tập.. hay phân tích dữ liệu học tập và xây dựng lộ trình chuyển đổi số.

Phát biểu tại lễ khai giảng, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia (Bộ Công an), nhấn mạnh: Chúng tôi kỳ vọng rằng, từ lớp học này sẽ nảy nở những hạt giống đổi mới. Thầy cô sẽ là những người hiểu công nghệ, biết vận dụng công nghệ để thay đổi chính công tác giảng dạy của mình, từ đó bước ra khỏi vùng an toàn, tiếp cận với cái mới để không bị bỏ lại phía sau trong thời đại số.

KIM THANH

Hướng đến nguồn dữ liệu bền vững

Dữ liệu đã trở thành tài nguyên góp phần thúc đẩy nền kinh tế, phát triển xã hội nên sự ra đời của Hiệp hội Dữ liệu quốc gia (NDA) đóng vai trò hết sức quan trọng. Thời gian qua, DNA triển khai các kịch bản ứng dụng dữ liệu trong lĩnh vực trọng điểm như công nghiệp, nông nghiệp, thương mại, logistics, tài chính ngân hàng, y tế sức khỏe, văn hóa du lịch, môi trường, đô thị… để hướng đến nguồn dữ liệu bền vững.

Một góc khu vực điều hành Trung tâm dữ liệu của Tập đoàn Công nghệ CMC tại TPHCM

Mới đây, tại phiên họp Ban chấp hành NDA, nhiều ý kiến liên quan đến khai thác dữ liệu được đưa ra. Theo ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ CMC, hiện có khoảng 50% dữ liệu quốc gia sẵn sàng cho việc khai thác, cho thấy nhu cầu cấp thiết phải nâng cao mức độ sẵn sàng của dữ liệu. Nhằm đảm bảo khả năng liên thông, dữ liệu phải chính xác, đầy đủ, sạch, sau đó liên thông thông suốt để tối ưu hóa giá trị sử dụng. Đề nghị NDA tận dụng nguồn lực của các thành viên để nâng cấp 116 bộ dữ liệu chuyên ngành, phù hợp với các ưu tiên quốc gia.

Bà Đặng Huỳnh Ức My, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thành Thành Công - Biên Hòa (TTC AgriS), cũng chia sẻ: Mục tiêu mà chúng tôi đề ra là chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp thủ công sang kinh tế nông nghiệp hiệu quả. Để làm được điều này, chúng tôi tái cơ cấu cơ sở dữ liệu để phục vụ việc truy xuất nguồn gốc nông sản Việt Nam khi tham gia thị trường quốc tế, đạt được những tiêu chuẩn cần thiết. Hiện chúng tôi còn gặp khó trong vấn đề này và đề xuất tiếp tục hợp tác với hiệp hội để phát triển dịch vụ dữ liệu, nâng cao tính cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên trường quốc tế.

NDA hiện có 750 hội viên, trong đó 225 hội viên là tổ chức, doanh nghiệp, 525 hội viên cá nhân. Trong đó, doanh nghiệp công nghệ chiếm ưu thế với 129 doanh nghiệp, 94 doanh nghiệp ứng dụng và 82 doanh nghiệp sở hữu khối lượng dữ liệu lớn, như VinGroup, Viettel, Vietjet, Vietcombank, VNG, VNPT, Masan Group, CMC… tập trung vào các lĩnh vực chiến lược, sẽ trở thành dữ liệu cốt lõi cung cấp các dịch vụ liên quan đến dữ liệu, hỗ trợ hoạch định chính sách, kiến tạo phát triển, xây dựng chính phủ số, xã hội số và kinh tế số, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

BÁ TÂN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/khai-thac-du-lieu-sach-thuc-day-doi-song-so-post808242.html