Khẳng định vai trò của năng lượng nguyên tử trong chiến lược phát triển quốc gia

Trong nhiệm kỳ 2020-2025, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong phát triển khoa học công nghệ nói chung và lĩnh vực năng lượng nguyên tử nói riêng tiếp tục được đẩy mạnh, là động lực quan trọng thúc đẩy hoạt động chuyên môn, tạo thời cơ cho Đảng bộ Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam hoàn thành tốt các mục tiêu đề ra.

Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tri thức… là thời cơ thuận lợi cho lĩnh vực năng lượng nguyên tử khẳng định vai trò trong hệ sinh thái công nghệ quốc gia.

Nghị quyết "soi đường"

Ông Trần Chí Thành, Bí thư Đảng ủy, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam nhấn mạnh: Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và các chính sách thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao và chuyển giao công nghệ là đòn bẩy quan trọng để Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam đẩy mạnh nghiên cứu, mở rộng phạm vi hoạt động, nâng cao ứng dụng, đóng góp thiết thực cho các ngành kinh tế - kỹ thuật trọng điểm, đặc biệt đối với việc nghiên cứu, làm chủ và phát triển các công nghệ chiến lược quốc gia.

Cũng theo ông Trần Chí Thành, thời gian qua các hoạt động ứng dụng triển khai và dịch vụ khoa học kỹ thuật của các đơn vị trực thuộc Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam được duy trì ổn định và tăng trưởng qua các năm.

Đặc biệt, doanh thu năm 2024 của toàn Viện tăng trưởng mạnh đạt 441,39 tỉ đồng; trong khi năm 2023 doanh thu chỉ đạt 359,7 tỉ đồng.

Các đơn vị đã phối hợp với doanh nghiệp để đẩy mạnh việc triển khai đưa kỹ thuật hạt nhân, công nghệ bức xạ đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế-xã hội, trong đó một số kết quả về sản xuất đồng vị phóng xạ, chế tạo vật liệu, kiểm tra, đánh giá trong công nghiệp đã được doanh nghiệp đón nhận.

Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam cho biết thêm, nhiệm kỳ 2025-2030 là giai đoạn bắt đầu triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Với chủ trương của Đảng và Nhà nước tiếp tục coi phát triển khoa học-công nghệ là quốc sách hàng đầu, trong đó điện hạt nhân là trụ cột chiến lược trong phát triển quốc gia, đóng vai trò then chốt trong bảo đảm an ninh năng lượng, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội và nâng cao tiềm lực khoa học và công nghệ quốc gia, cùng với Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), Nghị quyết số 193/2025/QH15, Nghị định 88/2025/NĐ-CP, Quyết định 245/QĐ-TTg về Quy hoạch phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử thời kỳ 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050 đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển khoa công nghệ, mở rộng ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế-xã hội.

Đặc biệt, chủ trương của Đảng và Chính phủ về việc tái khởi động Chương trình điện hạt nhân Việt Nam từ cuối năm 2024 tạo ra luồng không khí mới, phấn khởi cho ngành hạt nhân cũng như Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam phát triển

Vùng lõi dự án xây dựng Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 trước đây tại thôn Vĩnh Trường, xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam. (Ảnh: Công Thử /TTXVN)

Trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển hàng đầu Việt Nam

Chính phủ và đặc biệt là lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ quan tâm, định hướng, tạo điều kiện cả về nhân lực và nguồn lực cho Viện phát huy vai trò đầu mối quốc gia về năng lượng nguyên tử để nghiên cứu, làm chủ và triển khai các công nghệ chiến lược về điện hạt nhân, đất hiếm, tạo thuận lợi để triển khai các dự án như: Phòng thí nghiệm trọng điểm hướng tới làm chủ công nghệ lò phản ứng mô đun nhỏ SMR; Dự án làm chủ công nghệ chế biến đất hiếm, titan; Nghiên cứu thiết kế, chế tạo máy gia tốc chùm tia điện tử... thực hiện các nghiên cứu phục vụ chương trình điện hạt nhân; triển khai các Chương trình khoa học công nghệ cấp quốc gia; xây dựng đội ngũ cán bộ nghiên cứu chất lượng cao; đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng công nghệ bức xạ và kỹ thuật hạt nhân; xây dựng năng lực lâu dài về điện hạt nhân và thực hiện cơ chế tự chủ theo quy định của Chính phủ.

Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định, trong bối cảnh phát triển mới, Viện cần tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, đổi mới tư duy, nâng cao năng lực lãnh đạo, khẳng định vai trò là trung tâm nghiên cứu và phát triển hàng đầu Việt Nam và khu vực ASEAN về công nghệ hạt nhân và năng lượng nguyên tử. Đồng thời, tập trung làm chủ các công nghệ cốt lõi, công nghệ chiến lược nhất là trong nghiên cứu tạo giá trị gia tăng cao từ uranium, đất hiếm và các sản phẩm có tác động kinh tế-xã hội nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước.

Ông Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam nhấn mạnh các mục tiêu Viện cần đạt được đến năm 2030. Theo đó, Viện tập trung triển khai công nghệ chiến lược về điện hạt nhân, đất hiếm, phát huy vai trò trung tâm nghiên cứu và triển khai ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình; đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển công nghệ, chuyển giao kết quả nghiên cứu vào thực tiễn; từng bước làm chủ công nghệ lò phản ứng mô đun nhỏ SMR; triển khai các chương trình nghiên cứu làm chủ công nghệ chế biến đất hiếm, titan; thực hiện hiệu quả các chương trình, đề tài, dự án cấp quốc gia, cấp bộ, cấp cơ sở gắn với mục tiêu phát triển bền vững ngành năng lượng nguyên tử.

Đặc biệt, trong giai đoạn tới, Viện chú trọng đẩy mạnh các nghiên cứu ứng dụng trong y tế hạt nhân, công nghiệp, nông nghiệp, môi trường và an toàn bức xạ; phát triển hạ tầng kỹ thuật hiện đại, tiếp cận công nghệ tiên tiến, làm chủ công nghệ chuẩn bị điều kiện sẵn sàng tham gia trong chương trình điện hạt nhân.

Viện tập trung xây dựng kế hoạch đào tạo cán bộ chuyên môn đáp ứng yêu cầu Chiến lược ứng dụng năng lượng nguyên tử trong các lĩnh vực của nền kinh tế và chuẩn bị cho thực hiện các dự án trọng tâm của giai đoạn 2025-2030; triển khai tốt các hoạt động nghiên cứu khoa học và triển khai ứng dụng kỹ thuật hạt nhân, công nghệ bức xạ trong các lĩnh vực của nền kinh tế, phối hợp với doanh nghiệp đưa các kết quả khoa học và công nghệ của Viện vào ứng dụng trong thực tiễn./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/khang-dinh-vai-tro-cua-nang-luong-nguyen-tu-trong-chien-luoc-phat-trien-quoc-gia-post1046321.vnp