Khi nào vũ trụ tan biến? Khoa học đã có câu trả lời

(Dân trí) - Vụ Nổ Lớn ngược có thể là cái kết không thể tránh khỏi của vũ trụ. Điều quan trọng là bao giờ sự kiện này mới diễn ra?

Các nhà vật lý đã có thể dự đoán khi nào vũ trụ sẽ kết thúc (Ảnh minh họa: Getty).

Một nghiên cứu mới cho rằng vũ trụ có thể không giãn nở mãi mãi như lâu nay chúng ta vẫn nghĩ. Thay vào đó, trong vòng chưa đầy 20 tỷ năm nữa, toàn bộ không gian có thể ngừng giãn nở và bắt đầu co lại, kết thúc bằng một “Vụ Nổ Lớn ngược”, nơi mọi thứ sụp đổ về một điểm duy nhất.

Vũ trụ sẽ không mở rộng mãi mãi

Trong nhiều thập kỷ, các nhà khoa học tin rằng vũ trụ sẽ giãn nở vô tận do tác động của năng lượng tối, loại năng lượng bí ẩn được cho là chiếm tới 70% tổng năng lượng của vũ trụ.

Tuy nhiên, một nhóm nghiên cứu quốc tế gồm các nhà khoa học Tây Ban Nha, Trung Quốc và Mỹ vừa đưa ra mô hình mới cho thấy điều ngược lại có thể xảy ra.

Theo tính toán của nhóm nghiên  cứu, vũ trụ chỉ có tuổi thọ khoảng 33,3 tỷ năm. Tuy nhiên, do chúng ta đã tồn tại được 13,8 tỷ năm kể từ Vụ Nổ Lớn (Big Bang), điều đó có nghĩa là chỉ còn chưa đầy 20 tỷ năm trước khi mọi thứ co sụp trở lại trong một “Vụ Nổ Lớn ngược” (Big Crunch).

Sự kiện Vụ Nổ Lớn ngược (Big Crunch) được xem là cái kết khả thi nhất dành cho vũ trụ của chúng ta (Ảnh: Medium).

Để xác định con số này, các nhà vật lý đã dựa trên hằng số vũ trụ học λ (lambda), cũng là đại lượng mà Albert Einstein từng đưa ra để mô tả sự giãn nở của vũ trụ.

Theo đó, nếu λ mang lại giá trị dương, vũ trụ sẽ giãn nở mãi mãi; nhưng nếu λ âm, lực hấp dẫn sẽ thắng thế, kéo vũ trụ co lại. Dữ liệu quan sát gần đây cho thấy λ có thể là âm nhỏ, điều này đồng nghĩa với việc vũ trụ có thể đang tiến tới giai đoạn kết thúc.

Axion: Hạt bí ẩn có thể quyết định số phận vũ trụ

Mô hình mới của nhóm nghiên cứu không chỉ dừng ở hằng số λ mà còn xem xét thêm một loại hạt giả định, có tên axion.

Theo lý thuyết, axion là hạt cực nhẹ lan tỏa khắp không gian, hoạt động như một lực đẩy yếu giúp vũ trụ giãn nở trong hàng tỷ năm. Nhưng theo thời gian, năng lượng của axion sẽ suy yếu, khiến lực hấp dẫn trở lại chiếm ưu thế.

Lúc đó, vũ trụ sẽ ngừng giãn nở khi đạt kích thước lớn nhất (khoảng 1,7 lần hiện tại) rồi bắt đầu co lại. Quá trình này giống như chiếc xe leo dốc chậm lại khi mất đà, dừng ở đỉnh rồi lao nhanh xuống.

Trong giai đoạn “lao dốc”, vật chất ngày càng cô đặc, lực hấp dẫn mạnh dần, và cuối cùng mọi thứ sẽ bị kéo gọn về một điểm cực nhỏ, nóng và đặc, đánh dấu “Vụ Nổ Lớn ngược”.

Liệu con người có thể dựa vào các yếu tố tự nhiên để thay đổi vận mệnh vũ trụ? Câu trả lời còn ở phía trước (Ảnh: Prime).

Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng đây chưa phải là dự đoán chắc chắn, mà là một kịch bản khả dĩ nếu các quan sát về năng lượng tối đang thay đổi theo thời gian được xác nhận.

Trong tương lai, các kính thiên văn không gian như Euclid (ESA) và Nancy Grace Roman (NASA) sẽ giúp thu thập thêm dữ liệu để kiểm chứng giả thuyết này.

“Vũ trụ đã có một điểm khởi đầu: Vụ Nổ Lớn,” GS Henry Tye, một thành viên của nhóm nghiên cứu, chia sẻ. “Giờ đây, câu hỏi là: liệu nó cũng có một điểm kết thúc? Nếu đúng như mô hình cho thấy, thì Vụ Nổ Lớn ngược chính là cái kết không thể tránh khỏi của vũ trụ".

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/khi-nao-vu-tru-tan-bien-khoa-hoc-da-co-cau-tra-loi-20251009082541420.htm