Những tín ngưỡng, lễ hội, nghệ thuật trình diễn, hát dân ca, Hò khoan, truyện kể và thơ ca dân gian... đã tạo nên một bản sắc văn hóa đặc trưng, hòa quyện giữa quá khứ và hiện tại, khiến nơi đây trở thành điểm đến không thể bỏ qua của những ai yêu mến di sản văn hóa dân tộc.
Hò khoan đang đứng trước nguy cơ mai một
Nghệ thuật hát Hò khoan, một trong những tinh hoa của âm nhạc dân gian xứ Quảng, đang đứng trước nguy cơ mai một, khi không còn nhiều người mặn mà với loại hình này. Tiếng hát Hò khoan giờ đây chỉ vang lên trong những dịp lễ hội, như một cách để thế hệ đi trước nhớ về cội nguồn, về những năm tháng thanh xuân đầy ắp kỷ niệm. Nhưng điều đáng lo ngại là đội ngũ sáng tác ngày càng khan hiếm, khiến cho sức sống của Hò khoan không thể bứt phá, không thể theo kịp nhịp sống hiện đại.
Chị Nguyễn Thị Lệ, Chủ nhiệm CLB Bài chòi Sông Yên chia sẻ: “Hát Hò khoan hiện nay chủ yếu được bảo tồn qua việc phục dựng các lễ hội truyền thống. Tuy nhiên, người biểu diễn thì có, nhưng lại thiếu đội ngũ sáng tác. Dù chúng tôi đã có kế hoạch tổ chức hội thi sáng tác thơ ca, văn học nghệ thuật, nhưng số lượng người tham gia quá ít nên chưa thể triển khai”. Điều này cho thấy, sức sống của Hò khoan không chỉ đến từ những câu hát mộc mạc, mà còn phụ thuộc vào sự sáng tạo không ngừng nghỉ của những người làm nghệ thuật.
Ngày xưa, Hò khoan chính là “liều thuốc tinh thần” giúp người dân xua tan mệt mỏi sau những giờ lao động vất vả. Những câu đối đáp, giao duyên vừa là sự kết nối trong công việc, vừa là biểu hiện của tình yêu cuộc sống, sự đoàn kết và sự sáng tạo vô bờ bến của con người.
Giờ đây, việc duy trì Hò khoan theo đúng tinh thần xưa là điều không dễ dàng. Tuy nhiên, Hò khoan vẫn luôn là một phần quan trọng trong kho tàng âm nhạc dân gian của Đà Nẵng nói riêng và là một di sản văn hóa phi vật thể quý giá của người dân Việt Nam nói chung.
Hò khoan không chỉ đơn thuần là một làn điệu âm nhạc mà còn là yếu tố gắn kết cộng đồng, đặc biệt là với những người nông dân quanh năm vất vả. Nó là tiếng nói của tâm hồn, là sự thư giãn sau những giờ lao động cực nhọc, là sự thể hiện nét văn hóa ứng xử với thiên nhiên và xã hội. Những câu hát hồn nhiên, mộc mạc, mang đến niềm vui, hy vọng và khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Hò khoan còn là sự giao lưu, kết nối giữa mọi người, không phân biệt vai vế. Câu hát có thể bắt đầu từ một người, nhưng càng đông người tham gia càng tạo nên sự vui tươi, rộn ràng. Mỗi người đều có thể là người biểu diễn hoặc khán giả, tất cả hòa quyện trong những tiếng hát, “trò chơi” đối đáp đầy thú vị. Từ đó, người ta bày tỏ tình cảm, khát vọng và mong muốn về một cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc, mùa màng bội thu.
Trong thế giới hiện đại, Hò khoan là một món ăn tinh thần hấp dẫn, tuy nhiên, để bảo tồn và phát huy giá trị của nó, chúng ta cần phải tiếp tục nuôi dưỡng, tạo điều kiện để thế hệ trẻ tiếp bước và làm sống dậy những giá trị văn hóa truyền thống này.
Thách thức và nỗ lực duy trì di sản
Chị Trần Thị Duẩn, Bí thư chi bộ thôn Bồ Bản (huyện Hòa Vang) cho biết, hiện nay trên địa bàn thôn chỉ còn 3 người thành thạo hát Hò khoan, chủ yếu được tái hiện trong các dịp lễ hội, hội làng. Mặc dù một số người cao tuổi nắm rõ các làn điệu, nhưng câu hát không còn nhuần nhuyễn như trước. Thôn đã đề xuất kế hoạch bảo tồn hát Hò khoan trong đề án “Xây dựng làng văn hóa đặc trưng”, tuy nhiên, thực hiện kế hoạch này còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là về kinh phí và các vấn đề liên quan đến sáp nhập.
“Hiện tại, chúng tôi đã có 2 kịch bản và tác phẩm sẵn sàng để biểu diễn trong Lễ hội đình làng Bồ Bản. Mặc dù xã cũng đã thành lập Câu lạc bộ Bài chòi, nhưng để duy trì hoạt động, chúng tôi cần rất nhiều điều kiện về kinh phí và nhân lực”, chị Duẩn trăn trở.
Ông Đỗ Thanh Tân, nguyên Trưởng phòng VHTT huyện Hòa Vang, người có nhiều năm công tác và am hiểu về văn hóa, nghệ thuật địa phương cho biết, việc bảo tồn và gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là các loại hình nghệ thuật như Bài chòi và Hò khoan, là nhiệm vụ rất quan trọng. Trước đây, phòng VHTT đã đề xuất Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật thành phố hỗ trợ sáng tác những tác phẩm mới, từ văn học, nghệ thuật đến hội họa và sân khấu.
“Các tác phẩm cần lấy chất liệu từ cuộc sống xã hội ở Hòa Vang để cổ vũ quá trình xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, đồng thời cũng cần có những tác phẩm phê phán các thói hư tật xấu, tư tưởng tiểu nông trì trệ hoặc hủ tục mới, để giúp cộng đồng dân cư hội nhập tốt với quá trình đô thị hóa. Điều quan trọng là phải đảm bảo bà con có thể hội nhập với cuộc sống đô thị, nhưng vẫn giữ được những giá trị cốt lõi của văn hóa truyền thống, giữ gìn mối quan hệ gia đình, dòng tộc, xóm làng, sống có nghĩa có tình”, ông Tân nhấn mạnh.
Với những giá trị văn hóa sâu sắc, Hò khoan là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân Hòa Vang, đồng thời là minh chứng sống động cho sự sáng tạo đa dạng của con người xứ Quảng. Tuy nhiên, sự mai một của loại hình nghệ thuật này đang là nỗi lo lớn cho cộng đồng.
Việc bảo tồn Hò khoan không thể dừng lại ở việc tái hiện trong các dịp lễ hội, mà cần phải có một chiến lược dài hơi, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các cấp chính quyền và cộng đồng. Cùng với đó, sự tham gia của thế hệ trẻ, những người có khả năng sáng tạo và làm mới, chính là chìa khóa để Hò khoan tiếp tục phát triển và sống mãi với thời gian.
Hòa Vang, với những nỗ lực không ngừng nghỉ, chắc chắn sẽ tìm ra con đường để giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống vô giá này.
Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/khuc-ca-cua-ket-noi-va-sang-tao-146502.html
Bình luận (0)