Lưu giữ văn hóa truyền thống trong sản phẩm OCOP

BBK - Phát triển kinh tế gắn với bản sắc văn hóa địa phương vì vậy Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) không chỉ là động lực thúc đẩy kinh tế nông thôn mà còn là giải pháp quan trọng để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc thiểu số, tạo nên sức mạnh cạnh tranh cho sản phẩm địa phương.

Là người con dân tộc Dao, chị Lý Thị Quyên, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Thiên An, xã Vi Hương (Bạch Thông) luôn trăn trở làm sao để những giá trị văn hóa của dân tộc mình không bị mai một theo thời gian. Chị đã vận động người dân trong thôn cùng phát triển sản phẩm mang đậm dấu ấn văn hóa địa phương như: Các bài thuốc dân gian, các sản phẩm từ vải thổ cẩm. Để mở rộng quy mô, tăng năng suất, sản lượng HTX Thiên An đầu tư, ứng dụng khoa học kỹ thuật, cải tiến mẫu mã để sản phẩm thân thiện hơn với người tiêu dùng hiện đại mà vẫn giữ nguyên bản sắc truyền thống.

Hiện, HTX Thiên An đã có 08 sản phẩm được công nhận OCOP, tiêu biểu như: Túi thổ cẩm Thiên An, khăn trải bàn thổ cẩm Thiên An, bộ lót ấm chén thổ cẩm Thiên An… tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho bà con và góp phần lan tỏa giá trị văn hóa lan tỏa đến cộng đồng.

Thêu thổ cẩm - nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Dao được HTX Thiên An gìn giữ và phát triển.

Chị Lý Thị Quyên, Giám đốc HTX Thiên An chia sẻ: Chúng tôi xem văn hóa là linh hồn của sản phẩm. Vì vậy, HTX mong muốn có thể gìn giữ và phát triển giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Dao. Mỗi sản phẩm là một phần ký ức, một phần hồn cốt của người Dao được chúng tôi lưu giữ. Mấy năm trở lại đây, các sản phẩm mang đậm văn hóa dân tộc Dao của HTX được thị trường ưa chuộng. Để tạo thêm nhiều việc làm cho người dân địa phương, thông qua sự hỗ trợ của nhiều nguồn lực, HTX đã tham gia truyền dạy và bao tiêu sản phẩm.

Chị Lý Thị Quyên, Giám đốc HTX Thiên An giới thiệu các sản phẩm với du khách.

Kế thừa nghề truyền thống tại địa phương, HTX Tài Hoan, xã Côn Minh (Na Rì) đã đầu tư máy móc để sản xuất sản phẩm miến dong truyền thống, phục vụ khách hàng trong nước và xuất khẩu. Năm 2021, sản phẩm miến dong của HTX được công nhận sản phẩm OCOP 5 sao, càng khẳng định thương hiệu và mở ra nhiều thị trường tiêu thụ. Hiện, HTX đã xây dựng vùng nguyên liệu hơn 70ha ở tại huyện Na Rì và thu mua thêm tại một số huyện như Pác Nặm, Ba Bể. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, HTX đầu tư khu nhà xưởng rộng 6.000m² với hệ thống dây chuyền sản xuất hiện đại. Sau khi đi vào hoạt động, xưởng có thể sản xuất khoảng 500 tấn miến/năm, bao tiêu nguyên liệu đầu vào cho hơn 1.000 hộ dân, HTX tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 20 lao động địa phương.

Sản phẩm miến dong của HTX Tài Hoan được tiêu thụ trong và ngoài nước.

Bà Nguyễn Thị Hoan, Giám đốc HTX Tài Hoan chia sẻ: Xác định sứ mệnh của HTX là giữ gìn và phát huy nghề truyền thống, dù ứng dụng công nghệ tiên tiến để đa dạng sản phẩm nhưng cách sử dụng nguyên liệu, các bước sản xuất vẫn được HTX giữ theo cách truyền thống, sử dụng 100% tinh bột dong riềng nguyên chất được trồng tại địa phương. Nhờ kế thừa nghề cha ông mà thế hệ sau có nghề để làm, có thu nhập đảm bảo cuộc sống.

HTX Tài Hoan đầu tư công nghệ, tăng năng suất, giảm chi phí nhân công.

Bắc Kạn là địa phương có nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống. Mỗi dân tộc đều có bản sắc văn hóa riêng. Vì vậy các địa phương trong tỉnh đã tập trung phát triển các sản phẩm đặc sản, lợi thế, sản phẩm nghề, làng nghề truyền thống gắn với khai thác nguồn nguyên liệu địa phương, văn hóa, tri thức bản địa và gắn với các sản phẩm du lịch. Toàn tỉnh hiện có 245 sản phẩm được chứng nhận OCOP từ 3 sao đến 5 sao. Mỗi sản phẩm OCOP đều tích hợp nhiều giá trị: Từ nguyên liệu địa phương sạch, quy trình sản xuất truyền thống, đến yếu tố văn hóa, câu chuyện sản phẩm và phương pháp chế biến độc đáo. Nhờ đó, tạo nên bản sắc riêng biệt cho từng sản phẩm, tăng khả năng nhận diện thương hiệu, sức cạnh tranh trên thị trường và chứa đựng, gìn giữ những giá trị nhân văn sâu sắc.

Bà Vi Thị Thúy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, phụ trách Chương trình OCOP của tỉnh Bắc Kạn cho biết: Để tiếp tục phát huy hiệu quả Chương trình OCOP gắn với gìn giữ giá trị văn hóa, tỉnh Bắc Kạn đã và đang triển khai nhiều chính sách hỗ trợ phát triển sản phẩm đặc sản, làng nghề truyền thống gắn với du lịch cộng đồng; đẩy mạnh đào tạo, tập huấn kỹ năng sản xuất, thiết kế cải tiến bao bì, nhãn mác, quảng bá thương hiệu để các sản phẩm OCOP là “sứ giả văn hóa” của địa phương. Bên cạnh đó, việc kết hợp sản phẩm OCOP với phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng đang mở ra hướng đi mới cho việc quảng bá văn hóa địa phương. Du khách đến Bắc Kạn không chỉ được thưởng thức sản vật địa phương mà còn có cơ hội trải nghiệm quy trình sản xuất, tìm hiểu văn hóa dân tộc, góp phần thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm nông sản, OCOP của tỉnh gắn với du lịch bền vững.

Việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa trong sản phẩm OCOP không chỉ có ý nghĩa bảo tồn di sản dân tộc, giúp nâng cao thu nhập cho người dân mà còn góp phần “giữ chân” lớp trẻ ở lại vùng nông thôn, miền núi để lập nghiệp./.

Hà Nhung

Nguồn: https://baobackan.vn/luu-giu-van-hoa-truyen-thong-trong-san-pham-ocop-post71061.html