Miễn viện phí: Mong mỏi xóa gánh nặng tiền tạm ứng và khoảng trống bảo hiểm

(Dân trí) - Tại các bệnh viện tuyến trung ương, hàng chục nghìn người bệnh từ khắp nơi đổ về với một mẫu số chung: loay hoay với thủ tục và nặng gánh viện phí.

Mới đầu giờ sáng, khu vực làm thủ tục Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức ken đặc người.

Ông T., 58 tuổi, Hải Dương tay ôm chặt xấp giấy tờ đã có phần nhàu nát và thẻ bảo hiểm y tế, ánh mắt lộ rõ vẻ sốt ruột.

Cháu gái ông được chuyển tuyến từ Hải Dương lên Hà Nội để điều trị. “Có bảo hiểm nhưng vẫn phải đóng tạm ứng gần chục triệu đồng. Mấy hôm nay, tôi phải chạy vạy ở quê để kịp xoay tiền viện phí”, ông T. thở dài.

Cách đó không xa, chị L., 42 tuổi, sống ở Thái Bình vừa bế con nhỏ, vừa loay hoay tìm thẻ bảo hiểm thất lạc trong chiếc túi cũ sờn.

Người nhà bệnh nhân tại một bệnh viện tuyến cuối (Ảnh: Nguyễn Hải).

Từ những vùng quê xa xôi, họ cùng hàng nghìn người khác đổ về các bệnh viện tuyến trung ương với một mẫu số chung: loay hoay với thủ tục và nặng gánh viện phí.

Chỉ sau một thời gian ngắn khi Bộ Chính trị quyết định thực hiện miễn toàn bộ học phí cho học sinh công lập từ mầm non đến hết trung học phổ thông trên phạm vi cả nước, thì người dân lại được đón nhận một chủ trương mang tính chất lịch sử khi Tổng Bí thư Tô Lâm đề cập đến việc tiến tới miễn viện phí cho toàn dân.

Đây thực sự là một cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đối với việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và khi chủ trương này được hiện thực hóa, đó sẽ là một quyết định có ý nghĩa lớn lao nhằm đảm bảo sự tiếp cận với các dịch vụ y tế thiết yếu cho tất cả người dân.

Thực hiện mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân, đến nay hơn 93% dân số đã có BHYT. Bảo hiểm y tế đã và đang giúp san sẻ đáng kể gánh nặng tài chính do bệnh tật gây ra đối với người thụ hưởng.

Tuy nhiên, vẫn còn đó những áp lực tài chính không hề nhỏ với những gia đình có người mắc bạo bệnh. Từ chính chia sẻ của những người trong cuộc, có thể cảm nhận rõ ý nghĩa của chủ trương miễn viện phí cho toàn dân.

Vừa lo cấp cứu người nhà, vừa xoay xở tiền tạm ứng

Vừa đưa con trai bị ngã xe vào khoa Cấp cứu tại một bệnh viện tuyến cuối và xử lý xong thủ tục bước đầu, anh L.V.H., 45 tuổi vội rút máy điện thoại gọi cho vợ giục việc xoay tiền viện phí ở nhà.

“Nhà làm ruộng, có đâu ra sẵn tiền. Cháu bị khá nặng, dù có bảo hiểm nhưng trước mắt dự trù cũng phải đóng tạm ứng thêm số tiền không nhỏ. Vợ tôi đang tất tả chạy đi gom góp khắp họ hàng ở quê để chuyển lên”, anh trăn trở.

Vừa đưa người nhà nhập viện, vừa xoay xở viện phí tạo gánh nặng kép (Ảnh minh họa: Đoàn Thủy).

Tại Bệnh viện Bạch Mai, anh D., sống ở Mỹ Đình (Hà Nội) đưa bố 83 tuổi đi mổ vì phì đại tuyến tiền liệt. Ông cụ vừa được chỉ định nhập viện sau nhiều lần thăm khám và theo dõi.

“Vừa nhập viện đã phải đóng 20 triệu đồng. Mỗi ngày nằm viện là một khoản chi không nhỏ.

Khám xong chưa có kết quả thì lại phải đưa cụ về, đợi khi nào có kết quả mới được lên làm thủ tục nhập viện chính thức. May nhà ở Hà Nội, đi lại còn xoay xở được, chứ những người ở tỉnh, mỗi chuyến đi là thêm tiền xe, ăn ở, rồi mất ngày công”, anh D. chia sẻ.

Tiền tạm ứng vừa qua cũng trở thành tâm điểm tranh cãi trong vụ việc “nộp đủ tiền mới cấp cứu” xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa Nam Định.

Theo quy định hiện hành, trước khi chính thức nhập viện, ngay cả có bảo hiểm y tế, bệnh nhân phải tạm ứng một khoản viện phí dự trù cho đợt điều trị. Khoản tạm ứng này nhằm đảm bảo chi phí vận hành ban đầu cho bệnh viện, đồng thời phòng ngừa trường hợp bệnh nhân bỏ điều trị hoặc không thanh toán được sau khi ra viện.

Theo quy định hiện hành, trước khi chính thức nhập viện, ngay cả có bảo hiểm y tế, bệnh nhân phải tạm ứng một khoản viện phí dự trù cho đợt điều trị (Ảnh minh họa: CTV).

Tuy nhiên, với những ca bệnh nặng, số tiền tạm ứng có thể dao động từ vài triệu đến vài chục triệu đồng – một con số không nhỏ với nhiều gia đình thu nhập thấp.

Trong lúc gấp rút đưa người thân vào viện, việc phải đồng thời xoay xở tiền tạm ứng trở thành gánh nặng kép.

Theo ghi nhận thực tế của phóng viên báo Dân trí, nhiều thân nhân người bệnh nhận định, chủ trương miễn viện phí toàn dân nếu giải quyết được vấn đề tiền tạm ứng sẽ giúp san sẻ gánh nặng rất lớn.

Gánh nặng từ khoảng trống của bảo hiểm

Không chỉ dừng lại ở khoản tạm ứng ban đầu, hành trình chữa bệnh còn kéo theo những chi phí nằm ngoài danh mục chi trả của bảo hiểm y tế, đều đặn bào mòn ví tiền của bệnh nhân và gia đình.

Những khoản chi phí nằm ngoài danh mục chi trả của bảo hiểm cũng tạo gánh nặng cho người bệnh (Ảnh minh họa: CTV).

Ngồi bệt trên ghế đá trong khuôn viên Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, ông N.V.T. (53 tuổi, Kim Sơn, Ninh Bình) lặng lẽ chờ kết quả tái khám u tuyến yên. Ông từng phẫu thuật căn bệnh này cách đây vài năm, nhưng nay khối u tái phát, buộc phải nhập viện điều trị lần nữa.

“Mỗi lần mổ là hơn trăm triệu. Có bảo hiểm y tế nhưng cũng chỉ hỗ trợ phần nào”, ông T. thở dài, “Đi viện là phải có con cái đi cùng, mà chúng nó đều đi làm. Từ hôm qua đến giờ con trai tôi phải nghỉ làm hai hôm liền để đưa tôi khám”.

Tại Bệnh viện K – cơ sở Quán Sứ, bà L., 53 tuổi, từ Tuyên Quang, đang đợi xe đến đón sau một ngày xạ trị ung thư tuyến vú giai đoạn 3. Cứ 21 ngày một lần, bà lại xuống Hà Nội điều trị, hành trình lặp lại đều đặn trong suốt nhiều tháng qua.

Những bệnh nhân nặng cõng theo viện phí nặng nề với cả gia đình (Ảnh minh họa: Mạnh Quân).

“Cứ 10 lần đi lại là mất chừng 6 triệu tiền xe rồi, chưa kể ăn uống, viện phí”, bà L. kể.

Ban đầu bà L. điều trị tại bệnh viện tỉnh, nhưng khi biết bệnh nặng, gia đình quyết định xin lên tuyến Trung ương. Tuy nhiên, thủ tục không hề đơn giản.

“Nếu không có giấy thì coi như trái tuyến, bảo hiểm chỉ hỗ trợ một phần nhỏ. Có giấy thì còn được hỗ trợ 50%, như mỗi lần xạ trị 30 triệu đồng, giờ chỉ phải trả 15 triệu đồng nhưng để xin được giấy tờ cũng rất rườm rà”, bà L. tâm sự.

Làm nông ở quê, tiền bạc chủ yếu tích cóp và vay mượn để chữa bệnh. Bà L. chia sẻ: “Nếu sau này được miễn viện phí thật thì đúng là sự quan tâm lớn của Nhà nước với người dân. Tôi mong muốn đi cùng với miễn viện phí là cắt giảm các thủ tục ở bệnh viện, để người cao tuổi như chúng tôi có thể dễ dàng xoay xở”.

Giữa trưa tại Bệnh viện Bạch Mai, K., học lớp 11 ở Hải Phòng, ngồi một mình trên ghế đá, đợi mẹ làm thủ tục nhập viện cho bố mắc viêm gan B mạn tính. Em cho biết bố em đã nằm viện từ trước Tết, điều trị nhiều tháng liền nhưng bệnh chưa thuyên giảm.

“Bố em được gia đình đưa đi chữa từ lúc phát hiện đến giờ chắc cũng mất hơn trăm triệu rồi mà vẫn không khỏi hẳn. Bố em yếu, không đi làm được nữa.

Bị bệnh khổ lắm. Mỗi ngày tiền phòng, tiền dịch vụ tính ra cả chục triệu. Bố em phải chuyển viện mấy lần, mỗi lần lại phải làm lại thủ tục giấy tờ”, K. chia sẻ.

Cậu bày tỏ thêm: “Chỉ mong sao sắp tới được miễn viện phí hoặc ít nhất là tăng chi trả của bảo hiểm y tế đã là phấn khởi lắm”.

Vì sao người dân vẫn phải chi nhiều dù đã có thẻ BHYT? Nguyên nhân rất rõ: phạm vi chi trả chưa thể bao phủ một số thuốc biệt dược, vật tư, dịch vụ kỹ thuật cao, giường bệnh theo yêu cầu; quy định đồng chi trả.

Hệ thống y tế công lập thiếu thuốc, thiếu vật tư ở một số thời điểm, chất lượng khám chữa bệnh chưa đồng đều dẫn đến việc người dân chấp nhận "trái tuyến", bỏ tiền "mua sự yên tâm".

Và với khoảng 6 triệu người vẫn chưa có thẻ BHYT, áp lực viện phí thậm chí còn nặng nề hơn rất nhiều.

Tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, anh Q., 30 tuổi, quê Quảng Ninh, đang túc trực chăm sóc chú ruột – một người thợ xây gặp tai nạn lao động nghiêm trọng khi đang làm việc tại Hà Nội.

Trong lúc di chuyển bằng thang chở hàng giữa các tầng, thang bất ngờ mất điện, chú anh rơi từ tầng 4 xuống đất, bị chấn thương nặng. Nhập viện trưa 27/5, đến 21h cùng ngày bệnh nhân được phẫu thuật. Bác sĩ cho biết khả năng liệt là rất cao, cần theo dõi thêm sau mổ.

“Chú tôi vừa hết hạn bảo hiểm y tế, đúng lúc chưa kịp gia hạn thì lại gặp nạn, thành ra giờ toàn bộ chi phí phải tự chi trả. Ca mổ hết 70 triệu, mỗi ngày nằm viện lại mất thêm vài triệu nữa”, anh chia sẻ.

Không kịp chuẩn bị gì trước biến cố, gia đình anh giờ phải xoay xở từng ngày.

Cảm nhận rõ sức nặng của viện phí, anh Q. bày tỏ niềm tin vào chủ trương miễn viện phí toàn dân: “Tôi rất kỳ vọng vào chủ trương này. Tổng Bí thư đã nói là sẽ làm. Chính sách này nếu quyết tâm chắc chắn dân sẽ được hưởng”.

Người đàn ông cũng bày tỏ, việc chính sách được triển khai đồng bộ, minh bạch là điều quan trọng nhất.

Bộ Y tế cho biết đang nghiên cứu sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế để hiện thực hóa hai mục tiêu trọng tâm: tổ chức khám sức khỏe định kỳ ít nhất một lần mỗi năm cho toàn dân và tiến tới miễn viện phí trong phạm vi cả nước.

Đây là một bước đi đầy thách thức nhưng phù hợp với xu thế quốc tế. 

Hiện nay, trên thế giới chỉ có khoảng 15 đến 25 quốc gia, chủ yếu ở Bắc Âu, đang thực hiện chính sách y tế miễn phí toàn diện. Trong khi đó, theo các tổ chức quốc tế, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam (điều chỉnh theo sức mua tương đương) vẫn nằm trong nhóm trung bình thấp, xếp hạng từ 85 đến 95 toàn cầu.

Chỉ riêng việc tổ chức khám sức khỏe miễn phí hằng năm cho gần 100 triệu người dân đã đòi hỏi nguồn ngân sách khoảng 25.000 tỷ đồng mỗi năm, tương đương gần 1 tỷ USD.

Nguồn: https://dantri.com.vn/suc-khoe/mien-vien-phi-mong-moi-xoa-ganh-nang-tien-tam-ung-va-khoang-trong-bao-hiem-20250602141514972.htm