Một công trình nghiên cứu mới về chiến tranh nhân dân chống Mỹ ở Nam bộ

Chiến tranh nhân dân chống đế quốc Mỹ xâm lược ở Nam bộ là cuốn sách tiếp theo cuốn Chiến tranh nhân dân chống thực dân Pháp xâm lược ở miền Đông Nam bộ mà tác giả Hồ Sơn Đài đã viết trước đây. Qua cuốn sách này, tác giả giới thiệu đến bạn đọc một bức tranh với những sắc thái riêng về cuộc chiến tranh nhân dân chống đế quốc Mỹ ở chiến trường Nam bộ.

Bám theo dòng chảy chung của cuộc kháng chiến, cuốn sách Chiến tranh nhân dân chống đế quốc Mỹ xâm lược ở Nam bộ luận giải những điểm nhấn của chiến trường phía Nam Tổ quốc từ các nguồn tham chiếu khác nhau. Chiến tranh nhân dân là di sản quân sự vĩ đại của dân tộc VN được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử đấu tranh bảo vệ Tổ quốc. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954 - 1975), chiến tranh nhân dân đã phát triển lên một tầm cao mới, trở thành một trong những yếu tố quyết định thắng lợi của cách mạng VN. Tác giả đi sâu phân tích quá trình vận dụng, phát triển chiến tranh nhân dân tại Nam bộ, chiến trường ác liệt và có vai trò quan trọng trong toàn bộ cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta.

Một công trình nghiên cứu mới về chiến tranh nhân dân chống Mỹ ở Nam bộ - Ảnh 1. — Bìa cuốn sách *Chiến tranh nhân dân chống đế quốc Mỹ xâm lược ở Nam bộ* của Đại tá, PGS.TS Hồ Sơn Đài (NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2025)

Cuốn sách gồm 6 chương. Chương I - Mở đầu cuộc chiến: tác giả tập trung phân tích bối cảnh chiến trường Nam bộ, bao gồm địa lý, quân sự, sự bố trí lực lượng của cả 2 phía, quá trình tập kết, chuyển quân, những bước đi đầu tiên trong việc tái lập lực lượng vũ trang cách mạng tại Nam bộ, sự chuyển biến từ đấu tranh chính trị sang đấu tranh vũ trang sau hiệp định Genève. Chương 2 - Đồng khởi: Phân tích phương thức "Hai chân ba mũi", vai trò của nhân dân trong việc tạo thế và lực cho phong trào đấu tranh vũ trang, cũng như ý nghĩa của cuộc Đồng khởi đối với sự phát triển của chiến tranh nhân dân tại Nam bộ. Trong Chương 3 - "Hai chân ba mũi", tác giả trình bày những biện pháp đối phó với chiến lược "Chiến tranh đặc biệt" của Mỹ, từ việc mở rộng đường Hồ Chí Minh để chi viện cho miền Nam, xây dựng lực lượng Quân Giải phóng, cho đến việc làm phá sản quốc sách "ấp chiến lược" của địch.

Chương 4 - "Nắm thắt lưng địch mà đánh" phân tích sự hình thành của các đơn vị chủ lực miền, các cuộc phản công và các "vành đai diệt Mỹ" trong cuộc đối đầu trực diện với quân đội Mỹ, đặc biệt đi sâu vào cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, một trong những cao trào của chiến tranh nhân dân khiến Mỹ phải thay đổi chiến lược chiến tranh tại VN. Trong Chương 5 - Đông Dương là một chiến trường, tác giả phân tích sự phối hợp giữa các lực lượng cách mạng VN, Lào, Campuchia trong việc chống lại âm mưu mở rộng chiến tranh của Mỹ. Các chiến thắng như Đường 9 - Nam Lào (1971), Cánh đồng Chum - Xiêng Khoảng (1972)… không chỉ làm thất bại các kế hoạch của Mỹ mà còn tạo thế và lực vững chắc cho cuộc tổng tiến công sau này. Chiến tranh nhân dân tại Nam bộ trong bối cảnh đó trở thành một phần không thể tách rời của chiến lược toàn Đông Dương, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của cách mạng 3 nước.

Chương 6 - Từ Paris đến Sài Gòn tập trung trình bày về giai đoạn 1973 - 1975, khi Mỹ rút quân, quân đội Sài Gòn cố gắng thực hiện các kế hoạch bình định nhưng đều thất bại trước thế trận chiến tranh nhân dân, đặc biệt làm rõ sự kết hợp giữa các đòn tiến công quân sự và các phong trào nổi dậy của quần chúng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975, dẫn đến thắng lợi cuối cùng với Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Trong cuốn Giải phẫu một cuộc chiến tranh xuất bản lần đầu năm 1985 tại New York, giáo sư sử học Mỹ Gabriel Kolko viết: "Ít ai có thể tưởng tượng rằng chiến tranh VN có thể trở thành một trong những chấn thương nội bộ lớn nhất và dài nhất trong lịch sử nước Mỹ… Chiến tranh VN là một sự kiện chính trị được tranh luận nhiều nhất trong đời sống trưởng thành của mỗi một người Mỹ từ tuổi 35 trở lên". Một trong những nội dung của cuộc tranh luận ấy là vì sao VN có thể thắng trong cuộc chiến tranh thực hiện bằng một lực lượng, gồm cả lực lượng "không chính quy" để chống lại "kho vũ khí khổng lồ" của Mỹ. Cuộc chiến tranh nhân dân ở Nam bộ như tác giả đã khái quát trong cuốn sách là một ví dụ điển hình.

Được biên soạn dựa trên nguồn tư liệu phong phú, với lập luận sắc bén và cách trình bày khoa học, cuốn sách Chiến tranh nhân dân chống đế quốc Mỹ xâm lược ở Nam bộ của Đại tá, PGS.TS Hồ Sơn Đài là một tài liệu hữu ích dành cho các nhà nghiên cứu lịch sử cũng như những ai quan tâm đến lịch sử dân tộc, đặc biệt là lịch sử chiến tranh nhân dân chống xâm lược.

Nguồn: https://thanhnien.vn/mot-cong-trinh-nghien-cuu-moi-ve-chien-tranh-nhan-dan-chong-my-o-nam-bo-185250830162905053.htm