Mỹ: Núi lửa dưới biển có dấu hiệu sắp phun trào

núi lửa - Ảnh 1. — Vi sinh vật biển phát triển mạnh quanh các miệng phun thủy nhiệt của Axial Seamount - Ảnh: UW/NSF-OOI/WHOI, V18

Núi lửa Axial Seamount nằm cách mặt nước biển gần 1,4km và nằm trên Juan de Fuca Ridge - một khu vực nơi hai mảng kiến tạo lớn là mảng Thái Bình Dương và mảng Juan de Fuca đang tách ra, với nhiều miệng phun thủy nhiệt.

"Núi lửa có thể phun cuối năm nay, hoặc ngay ngày mai"

Theo các nhà nghiên cứu đang theo dõi hoạt động núi lửa Axial Seamount, tần suất động đất gần đây đã tăng đáng kể khi khu vực quanh núi lửa phồng lên với ngày càng nhiều magma - dấu hiệu cho thấy sự phun trào sắp xảy ra, theo Đài CNN ngày 8-5.

"Hiện tại có khoảng vài trăm trận động đất mỗi ngày, nhưng vẫn còn ít hơn nhiều so với những gì chúng ta đã chứng kiến trong vụ phun trào trước đó.

Tôi cho rằng nó có thể phun trào vào cuối năm 2025 hoặc đầu 2026, song cũng có thể là ngày mai bởi vì nó hoàn toàn không thể dự đoán được", ông William Wilcock, giáo sư tại khoa hải dương học Đại học Washington, cho biết.

Tuy nhiên ba lần phun trào gần nhất của Axial Seamount, xảy ra vào năm 1998, 2011 và 2015, đều xảy ra trong khoảng thời gian giữa tháng 1 và tháng 4, thời điểm Trái đất di chuyển ra xa Mặt trời.

núi lửa - Ảnh 2. — Giun ống phát triển trên một tảng đá kỳ lạ tại Axial Seamount - Ảnh: UW/NSF-OOI

Điều gì xảy ra suốt đợt phun trào?

Trong suốt đợt phun trào gần nhất của Axial Seamount, xảy ra vào tháng 4-2015, nhóm nghiên cứu đã quan sát được khoảng 10.000 trận động đất nhỏ trong chu kỳ 24 giờ và magma trào khỏi miệng núi lửa trong một tháng, trải dài khoảng 40km dưới đáy biển. Do đó ông Wilcock dự đoán tình hình sẽ tương tự với đợt phun trào lần này.

Những lần phun trào trước đây của núi lửa Axial Seamount đều thiêu sạch các loài động thực vật nhỏ sống trong các miệng phun thủy nhiệt. Tuy nhiên chỉ ba tháng sau, hệ sinh thái của chúng đã trở lại và phát triển mạnh nhờ các loại khí giàu khoáng chất thoát ra từ các miệng phun này.

Trong khi đó, các sinh vật biển sống gần miệng núi lửa như cá, cá voi và bạch tuộc có thể cảm thấy sức nóng tỏa ra và tiếng ầm ầm do động đất nhưng không bị tổn hại gì. Con người trên đất liền có lẽ sẽ không nhận thấy vụ phun trào.

Có thể quan sát các đợt phun trào

May mắn là núi lửa Axial Seamount thường không phun trào dữ dội nên rất phù hợp để các nhà khoa học quan sát. Bà Debbie Kelley - giám đốc Regional Cabled Array - cho biết lần tới khi núi lửa phun trào, họ thậm chí có kế hoạch phát sóng trực tiếp (livestream) sự kiện này.

Việc quan sát một núi lửa dưới biển phun trào không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Các nhà khoa học chỉ mới trực tiếp chứng kiến một vụ phun trào như vậy lần đầu vào ngày 29-4 tại núi lửa Tica, cách phía tây Costa Rica khoảng 2,092km.