Người tiền sử đã chia sẻ kỹ thuật tạo tác công cụ với nhau?

Trong một hang động thuộc khu phức hệ kỹ thuật Robberg, nhìn ra đại dương ở miền duyên hải phía nam Nam Phi, các nhà khảo cổ đã phát hiện hàng ngàn công cụ bằng đá. Chúng được tạo tác bởi người cổ đại từ khoảng 24.000 năm tới 12.000 năm trước, khi Trái đất tiến tới hồi kết của kỷ băng hà lớn cuối cùng. Lúc đó mực nước biển thấp hơn do phần lớn nước trên Trái đất được giữ trong các sông băng và chỏm băng, và khu vực ngày nay là miền duyên hải Nam Phi nằm sâu trong đất liền vài dặm.

Thay vì nằm trên vách đá cao chót vót sát biển như ngày nay, các hang động Robberg xưa kia vốn nằm gần những đồng bằng rộng và thoáng đãng, với những loài động vật lớn như linh dương mà để săn được chúng, con người đã phát minh ra những công cụ và vũ khí mới. Và khi xem xét những chi tiết nhỏ trên cạnh bị mẻ của các lưỡi đá và mảnh đá, các nhà khảo cổ học đã hiểu những công cụ này được chế tạo thế nào.

 

Các mảnh đá lõi để chế tác công cụ đá tiền sử. Nguồn: Sara Watson

Sara Watson - nhà khoa học hậu tiến sĩ tại Trung tâm Nghiên cứu Tích hợp Negaunee thuộc Bảo tàng Field (Mỹ), tác giả chính của nghiên cứu - cho biết, cô đặc biệt quan tâm đến những mảnh đá lớn mà từ đó công cụ được đẽo gọt, gọi là đá lõi, bởi chúng tiết lộ những phương pháp cụ thể và thứ tự thao tác con người đã thực hiện để tạo ra công cụ.

Kết quả, cô và các cộng sự phát hiện, phương pháp để phá đá lõi thành những lưỡi đá nhỏ được tìm thấy trong các hang động Robberg cũng xuất hiện ở những nơi cách đó hàng trăm dặm, bao gồm Namibia và Lesotho. Theo Watson, cùng một kiểu thu nhỏ đá lõi để cho ra cùng một loại công cụ được lặp đi lặp lại nhiều lần cho thấy người xưa đã chủ ý chỉ bảo kỹ thuật cho nhau chứ không chỉ là sự tương đồng ngẫu nhiên.

Những kỹ thuật như vậy cũng gợi ý rằng con người ở thời Đồ đá cũ có thể đã đạt đến trình độ tinh khéo hơn chúng ta nghĩ trước đây. Và việc những công cụ có vẻ giống nhau xuất hiện tại những địa điểm xa nhau chứng tỏ rằng từ thời đó, những người cùng nhóm có thể đã biết chỉ bảo kỹ năng cho nhau hoặc tiếp thu kiến thức từ bên ngoài.

Nghiên cứu đã được đăng trên Tạp chí Khảo cổ học Thời kỳ Đồ đá cũ.

DOI: 10.1007/s41982-025-00214-5

Anh Thơ

Nguồn: https://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3099/75380/nguoi-tien-su-dja-chia-se-ky-thuat-tao-tac-cong-cu-voi-nhau.html