Nhà viết kịch Vương Lan - lặng lẽ mở đường ở những đề tài lớn

Với những tác phẩm như “Bão biển”, “Đêm cửa biển”, “Tuyến phía Nam”, “Ngoài giới hạn”, “Gió đèo Nai”… còn nguyên giá trị thời sự cho đến nay, nhà viết kịch Vương Lan được đánh giá là có nhiều cống hiến có giá trị cho nền sân khấu cách mạng Việt Nam, là người tiên phong đi vào đề tài công nhân, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa…

Sáng 30-5, tại Hà Nội, Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Viện Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc tổ chức hội thảo khoa học “Nhà viết kịch Vương Lan: Người mở đường lặng lẽ” với sự tham gia của đông đảo văn nghệ sĩ, đặc biệt trong lĩnh vực sân khấu.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Thụy Du

Phát biểu khai mạc hội thảo, NSND Trịnh Thuý Mùi, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam khẳng định, nhà viết kịch Vương Lan là hội viên ưu tú tiền bối của Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, là tác giả hàng đầu của sân khấu Việt Nam trong giai đoạn từ cuối những năm 1950-1974.

Trong hơn 16 năm lao động sáng tạo, nhà viết kịch Vương Lan đã có hơn 10 vở kịch. Các tác phẩm của ông được các Đoàn Kịch nói Nhân dân trung ương, Đoàn kịch nói Nam Bộ, Đoàn kịch nói Hải Phòng, Đoàn kịch nói Quảng Ninh và nhiều đoàn kịch chuyên nghiệp lớn cũng như các đơn vị nghệ thuật quần chúng khác ở miền Bắc khi đó dàn dựng phục vụ nhân dân và được hoan nghênh nhiệt liệt. Ông là tác giả sân khấu tiên phong đi vào đề tài công nhân, xây dựng con người mới Việt Nam xã hội chủ nghĩa và có những thành công lớn. Ông cũng là nhà viết kịch tiên phong đi vào đề tài hòa hợp dân tộc.

NSND Trịnh Thúy Mùi, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam phát biểu. Ảnh: L.Thư

“Ông đi xa đã 51 năm nhưng những các vở kịch của ông như “Bão biển”, “Đêm cửa biển”, “Người thân mến”, “Tuyến phía Nam”, “Chuyến phà đêm”, “Gió đèo Nai”, “Tay trong tay”, “Ngoài giới hạn” như vừa mới viết ra, đầy chất thời sự hiện đại. Các đơn vị nghệ thuật nhất là loại hình kịch nói hiện nay đều có thể nghiên cứu, phục dựng để phục vụ cho cuộc sống đương đại ngày hôm nay”, NSND Trịnh Thúy Mùi bày tỏ.

Làm sáng rõ rằng nhà viết kịch Vương Lan là người mở đường lặng lẽ, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc, Tổng Biên tập Tạp chí Văn hiến Việt Nam Nguyễn Thế Khoa cho biết, Vương Lan là tác giả sân khấu đầu tiên đi vào đề tài công nhân, gắn bó sâu sắc với vùng mỏ Quảng Ninh, đất cảng Hải Phòng và tuyến đường vận tải Bắc Nam của hậu phương lớn chi viện cho tiền tuyến lớn trong kháng chiến chống Mỹ. Tuy không có tuyên ngôn đao to búa lớn, chỉ âm thầm lao động sáng tạo, nhưng ở đề tài này, có thể nói Vương Lan là một tác giả sân khấu lớn, một người mở đường lặng lẽ, có tác động khích lệ mạnh mẽ và chỉ ra bí quyết thành công cho các tác giả sân khấu thế hệ sau đến với đề tài lớn rất cần thiết nhưng cũng rất khó thành công này.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ về nhà viết kịch Vương Lan. Ảnh: Thụy Du

Nhà báo Nguyễn Thế Khoa còn chỉ ra một điều rất kỳ lạ là, ngay trong khi cùng nhân dân Thủ đô Hà Nội chịu đựng những trận bom B52 ác liệt của đế quốc Mỹ, Vương Lan đã ngồi viết vở kịch “Tay trong tay” hay “Cho những ngày mai” về những người Việt Nam ở hai phía sẽ hóa giải hận thù, hòa hợp với nhau, cùng tìm một tương lai chung.

Tại hội thảo, nhiều nhà nghiên cứu, tác giả sân khấu, nhà văn, nhà thơ đã phân tích về những đóng góp lớn của nhà viết kịch Vương Lan đối với văn học, sân khấu. NSND Lê Chức nhận định, nhà viết kịch Vương Lan là một con người đáng kính, mở đường cho văn học, nghệ thuật dành cho giai cấp công nhân, cụ thể là người công nhân đất mỏ. Ông cùng với một thế hệ nghệ sĩ đã tạo nên thời hoàng kim của sân khấu Việt Nam. Sự lặng lẽ của nhà viết kịch Vương Lan là sự lặng lẽ của những tâm hồn lớn, nghệ sĩ lớn để chúng ta hôm nay bừng tỉnh.

Một số tư liệu, hiện vật về nhà viết kịch Vương Lan. Ảnh: Thụy Du

PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái cho rằng, nhà viết kịch Vương Lan đã thành công trong cả văn chương kịch lẫn ngôn ngữ đạo diễn và diễn xuất kịch. Khi tổ chức xung đột, ông hết sức chú ý đến điều kiện thực tế và đưa ra chỉ dẫn cụ thể bối cảnh không gian, thời gian cho các đạo diễn.

NSND Lê Tiến Thọ, nhà văn Ngô Thảo, nhà thơ Trần Đăng Khoa, nhà viết kịch Lê Quý Hiền đồng quan điểm rằng, Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, các cơ quan, đơn vị và gia đình cần tập hợp tác phẩm, tài liệu để làm hồ sơ đề xuất Nhà nước tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật cho những cống hiến của nhà viết kịch Vương Lan.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/nha-viet-kich-vuong-lan-lang-le-mo-duong-o-nhung-de-tai-lon-704013.html