Nhiều ý kiến đóng góp vào Dự thảo Luật KH,CN&ĐMST

Cần quy định rõ nguồn lực tài chính cho phát triển KHCN

Ngày 6/6, tại Hà Nội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp tổ chức Hội thảo góp ý cho Dự thảo Luật KH,CN&ĐMST. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn và Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy đồng chủ trì Hội thảo.

Tại Hội thảo, một trong những vấn đề được các đại biểu quan tâm là tên gọi của Dự thảo Luật. Theo TS. Phạm Văn Tân, nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam: “ĐMST vốn đã nằm trong nội hàm của khái niệm KH&CN. Do đó, việc thêm cụm từ này vào tên Luật là không thật sự cần thiết, nếu nội dung của Luật đã điều chỉnh đầy đủ và rõ ràng các chính sách thúc đẩy ĐMST. Ngoài ra, nếu thêm “Đổi mới sáng tạo” thì có cần bổ sung thêm “Chuyển đổi số” theo đúng tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW hay không? Sự bứt phá không phải ở cái tên, tiêu đề mà ở nội hàm chính sách trong văn bản”.

Về nội dung chuyển đổi số, Dự thảo Luật chỉ đề cập tại Điều 18, gắn với hoạt động KH,CN&ĐMST. Theo TS. Phạm Văn Tân: “Đây là cách tiếp cận chưa đầy đủ. Chuyển đổi số không chỉ giới hạn trong lĩnh vực KH&CN, mà là yêu cầu chung của toàn xã hội”. Đồng thời ông đề nghị cần mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật hoặc có quy định rõ ràng hơn về vị trí của chuyển đổi số trong hệ thống pháp luật hiện hành.

TS. Phạm Văn Tân - nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, phát biểu góp ý Dự thảo Luật KH,CN&ĐMST (Ảnh: MOST)

Hơn nữa, theo ông, việc chỉ tập trung thúc đẩy ĐMST trong doanh nghiệp và nền kinh tế là chưa đủ. “ĐMST không chỉ diễn ra trong khu vực sản xuất - kinh doanh, mà còn trong cả quản lý nhà nước, văn hóa, xã hội… Do đó, Luật cần bao quát rộng hơn để phản ánh đúng tính chất toàn diện của hoạt động ĐMST trong nền kinh tế tri thức”, TS Phạm Văn Tân nhấn mạnh. Về vấn đề tài chính, ông cho rằng, Luật cần quy định rõ việc phân bổ tối thiểu 2% GDP hằng năm cho KHCN&ĐMST. Thay vì chỉ dừng ở con số 2% tổng chi ngân sách nhà nước như hiện tại.

Theo TS. Phạm Văn Tân, không có nguồn lực tài chính đủ mạnh thì KHCN sẽ không thể trở thành trụ cột phát triển. Thế nên, ông bày tỏ lo ngại, hiện nay mức chi thực tế mới chỉ đạt khoảng 1%. Ngoài ra, ông cũng kiến nghị quy định rõ cơ quan có thẩm quyền cho phép thử nghiệm công nghệ, bổ sung các nội dung về phát triển nhân lực, đặc biệt là lực lượng làm công tác quản lý khoa học và nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực KH,CN&ĐMST.

Bảo đảm tính hợp hiến và rõ ràng trong quy phạm pháp luật

Cùng quan điểm, ông Đặng Đình Luyến - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng: “Việc sớm ban hành Luật KH,CN&ĐMST là cần thiết nhưng cần rà soát kỹ để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp và khả thi trong thực tiễn. Ông đề cập trước hết đến Điều 2 của Dự thảo về đối tượng áp dụng, trong đó cụm từ “có liên quan đến hoạt động KH,CN&ĐMST” chưa được định nghĩa rõ ràng, đặc biệt với tổ chức, cá nhân ngoài lãnh thổ Việt Nam.

Một vấn đề pháp lý quan trọng khác theo ông Đinh Văn Luyện là tính thứ tự áp dụng giữa các văn bản pháp luật. Dự thảo Luật đang quy định trong Điều 4 rằng, khi có quy định khác với các luật khác, thì Luật này sẽ được ưu tiên áp dụng. Tuy nhiên, ông Đặng Đình Luyến nhấn mạnh, quy định này không phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025. Trong trường hợp xung đột giữa các văn bản cùng cấp, văn bản ban hành sau mới được ưu tiên.

Bên cạnh đó, vấn đề thử nghiệm công nghệ mới và xử lý khác biệt so với luật hiện hành cũng nhận được nhiều ý kiến. Ông Đặng Đình Luyến cho rằng, quy định cho phép thực hiện các hoạt động “khác với pháp luật hiện hành” có thể mâu thuẫn với Hiến pháp. “Không thể cho phép hành vi trái luật chỉ với lý do thử nghiệm” và ông kiến nghị cân nhắc lại quy định tại Khoản 6 Điều 22 về việc Chính phủ quy định chi tiết xử lý khác biệt với luật. Vì theo ông, điều này không có cơ sở pháp lý vững chắc.

Một nội dung quan trọng khác được ông Đặng Đình Luyến chỉ ra, đó là nguyên tắc hội nhập và hợp tác quốc tế trong KH,CN&ĐMST: “Dự thảo cần bám sát quy định tại Điều 12 Hiến pháp 2013, đảm bảo nguyên tắc “tôn trọng độc lập, chủ, quyền, không can thiệp nội bộ” và “tiếp thu có chọn lọc” các thành tựu quốc tế”.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy trả lời, làm rõ một số nội dung đại biểu quan tâm về Dự thảo Luật KH,CN&ĐMST (Ảnh: MOST)

Toàn cảnh hội thảo (Ảnh: MOST)

Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy đã trả lời, làm rõ một số nội dung đại biểu quan tâm về Dự thảo Luật KH,CN&ĐMST...

Hội thảo nhận được 15 ý kiến tâm huyết của các chuyên gia. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Phương Tuấn nêu rõ, những ý kiến đóng góp của các đại biểu, chuyên gia sẽ được Ủy ban phối hợp với Bộ KH&CN và các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.

Nguyệt Thương

Nguồn: https://baophapluat.vn/nhieu-y-kien-dong-gop-vao-du-thao-luat-khcndmst-post551054.html