Những quy định bị… lờn: Cấm hút thuốc lá nơi công cộng - Chỗ nghiêm, chỗ lỏng lẻo

Gần 13 năm sau khi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới trên 15 tuổi tại Việt Nam đã giảm xuống dưới 39%. Theo báo cáo của Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc lá tại các địa điểm công cộng sau hơn 12 năm vẫn còn cao. Người hút thuốc lá không chỉ gây nguy hại cho bản thân mà cả những người xung quanh.

Không giảm được bao nhiêu

Thượng tá, bác sĩ Nguyễn Xuân Thành, Bệnh viện Quân y 175, chia sẻ, kết quả từ Cơ quan Nghiên cứu Ung thư quốc tế (IARC), trong khói thuốc lá có khoảng gần 7.000 hợp chất hóa học, trong đó có ít nhất 69 hóa chất gây ung thư gồm 11 chất hóa học xếp vào nhóm 1 (là nhóm các chất đã được chứng minh chắc chắn gây ung thư ở người). Những người hút thuốc có nguy cơ bị ung thư phổi cao gấp 25 lần so với người không hút thuốc.

Hút thuốc lá không chỉ gây ra ung thư phổi mà còn dẫn đến vô số các loại ung thư như: mũi, miệng, thanh quản, khí quản, thực quản, dạ dày, tụy, thận, bàng quang, cổ tử cung, tủy xương và máu. Ngoài ra, người hút thuốc lá dễ bị mắc bệnh lý tim mạch, răng miệng, mù lòa, liệt dương…

Không riêng người hút thuốc lá mà những người xung quanh hít phải khói thuốc lá, hút thuốc bị động cũng bị ảnh hưởng. Năm 2012, Nhà nước đã ban hành Luật phòng chống tác hại của thuốc lá, nhằm hạn chế người hút thuốc lá, thế nhưng số bệnh nhân đến khám chữa bệnh có nguyên nhân từ hút thuốc lá cũng không giảm được bao nhiêu.

Nhiều người vẫn vô tư hút thuốc lá nơi đã có khuyến cáo không được hút

Ghi nhận tại một số điểm tập trung đông người, cấm hút thuốc lá trên địa bàn thành phố như: Bệnh viện Gia Định (quận Bình Thạnh), Bệnh viện Bình Dân (quận 3), Bệnh viện Quân y 175 và phòng chờ ga Sài Gòn (quận 3), Bến xe Miền Đông (TP Thủ Đức), nhiều người nghiêm chỉnh chấp hành luật. Quan sát của chúng tôi cho thấy, một hành khách ngồi ở phòng chờ Bến xe Miền Đông lấy gói thuốc từ trong túi quần ra, nhìn quanh, rồi đút bao thuốc vào túi, bước ra ngoài đi tìm chỗ hút thuốc.

Những người hút thuốc lá tại cơ sở y tế, trường học, công sở đã giảm nhiều, nhưng lại tập trung ở các quán ăn, nhà hàng, nơi tập trung đông người. Ghi nhận tại nhà hàng B.S (phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức), nhiều thực khách ăn uống, trên môi phì phèo thuốc lá. Khói thuốc bay lên bao trùm xung quanh. Những khách nữ ở bàn xung quanh phải đổi chỗ ngồi để tránh xa làn khói. Vòng quanh qua các nhà hàng lớn trên đường số 10 cùng phường như G.C, C.Đ…, rất nhiều thực khách thản nhiên hút thuốc giữa chốn đông người.

Nhân viên nhà hàng T.K trên đường Hồng Hà (quận Phú Nhuận) cho biết, nhà hàng có quy định chỗ hút thuốc lá và đặt bình chứa tàn thuốc theo quy định. Lúc mới vào nhà hàng, thực khách nghe theo lời hướng dẫn, ra khỏi phòng để hút thuốc. Tuy nhiên, khi đã uống dăm bảy chai bia, khách lại mang thuốc ra đốt. Lúc đó, nhân viên có nói thực khách cũng không nghe, nhà hàng lại có ý chiều khách nên cả phòng um mùi thuốc lá.

Tăng mức phạt

Hút thuốc lá không chỉ nguy hại cho sức khỏe cộng đồng mà còn gây lãng phí, ảnh hưởng chi tiêu đến mỗi gia đình. Nhiều người hút thuốc lá biết rất rõ nguy cơ ảnh hưởng của khói thuốc đến bản thân và cộng đồng.

Để hạn chế người hút thuốc lá, người hút thuốc thụ động, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để ngăn ngừa như Luật phòng chống tác hại của thuốc lá, Nghị định số 117/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, Thông tư số 11/2023-BYT quy định việc thực hiện địa điểm cấm hút thuốc lá và xét tặng giải thưởng môi trường không thuốc lá. Quy định nhiều nhưng số lượng người hút thuốc lá giảm không nhiều, chỉ là dịch chuyển địa điểm hút thuốc.

Nhiều người vẫn vô tư hút thuốc lá nơi công cộng

Theo TS Trần Quý, Viện trưởng Viện phát triển Kinh tế số Việt Nam, nguyên nhân nhiều người hút thuốc lá, người nghiện khó cai là do giá thuốc lá ở nước ta rẻ, mua bán dễ dàng. Hiện nay, giá mỗi gói thuốc trung bình 10-20 ngàn đồng nên ai cũng có thể mua được.

Trong khi đó, tại Singapore, giá thuốc lá cao gấp 10 lần nước ta, còn ở Hoa Kỳ giá một gói thuốc lá khoảng trên dưới 10USD. Giá thuốc lá cao, điều kiện mua khó khăn sẽ góp phần hạn chế người dân hút thuốc lá.

Theo luật gia Nguyễn Văn Khôi, Trung tâm tư vấn pháp luật Việt Nam, Hội Luật gia Trung ương, Luật phòng chống tác hại của thuốc lá đã có hiệu lực gần 13 năm, nhưng do mức phạt đối với người hút thuốc lá nơi công cộng còn quá thấp và giá thuốc lá rẻ, dễ mua nên số lượng người hút thuốc vẫn đông. Để người dân không hút thuốc lá nơi công cộng, nhà nước cần có một “nghị định 168” trong lĩnh vực y tế, môi trường, tăng mạnh giá thuốc lá và mức phạt.

Theo Điều 25 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về địa điểm cấm hút thuốc lá, phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng đối với người hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm.

Trong khi phạt nặng, từ 3 triệu đồng đến 5 triệu đồng đối với hành vi không có chữ hoặc biểu tượng “cấm hút thuốc lá” tại địa điểm cấm hút thuốc lá, phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng đối với một trong các hành vi (tại nơi dành riêng cho người hút thuốc lá) không có phòng và hệ thống thông khí tách biệt với khu vực không hút thuốc lá, không có dụng cụ chứa mẫu, tàn thuốc lá…

TRẦN YÊN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/nhung-quy-dinh-bi-lon-cam-hut-thuoc-la-noi-cong-cong-cho-nghiem-cho-long-leo-post798165.html