Phát hiện gạch hình mặt người trong lòng đất gần 1.000 năm

Bảo tàng tỉnh Gia Lai phối hợp các cơ quan chuyên môn và chuyên gia khảo cổ Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), đã công bố kết quả khai quật khảo cổ phế tích tháp Phú Ân (thôn Phú Hưng, xã Bình Hiệp).

Các chuyên gia đánh giá đây là một trong những dấu tích kiến trúc Champa cổ quan trọng, nằm trong hệ thống đền tháp Champa trên đất Bình Định cũ, nay là tỉnh Gia Lai.

Phát hiện gạch hình mặt người trong lòng đất gần 1.000 năm - 1 — Viên gạch tạc hình mặt người được phát hiện trong quá trình khai quật khảo cổ học tại phế tích tháp Phú Ân (Ảnh: Bảo tàng Gia Lai).

Kết quả ban đầu khai quật tại 3 hố và mở rộng khu vực nghiên cứu 300m2 ở phế tích tháp Phú Ân đã xuất lộ 6 di tích chính như nền gạch tháp, các dải tường gạch và nền móng kiến trúc nhà dài, chân tảng.

Đợt khảo cổ còn phát hiện 17.650 hiện vật như đất nung, gạch, ngói mũi lá, ngói sừng bò, đồ gốm gia dụng (gốm đất, gốm sành, gốm sứ), đồng tiền thời Tống… Tiêu biểu nhất là viên gạch được tạc tạo hình một phần gương mặt người, cho thấy giá trị đặc biệt về mặt nghệ thuật và biểu tượng.

Theo các chuyên gia, phế tích tháp Phú Ân trải qua nhiều thời kỳ, trong đó hoạt động canh tác, sản xuất nông nghiệp, khai thác gạch của con người cũng khiến công trình bị tàn phá nặng.

Phát hiện gạch hình mặt người trong lòng đất gần 1.000 năm - 2 — Các chuyên gia khảo cổ nhận định, tháp Phú Ân là một quần thể kiến trúc tôn giáo Champa xưa tại miền Trung (Ảnh: Bảo tàng Gia Lai).

Các chuyên gia đánh giá, phạm vi khai quật khảo cổ đợt 1 còn hạn chế chỉ 300m2 nên chưa làm sáng tỏ các thông tin, giá trị di tích. Dù vậy, kết quả ban đầu hé lộ nhiều thông tin cho thấy Phú Ân từng là quần thể kiến trúc tháp Champa quy mô lớn, xây dựng thế kỷ X-XII, mang dấu ấn giao thoa nhiều nền văn hóa.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Hữu Mạnh, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, kết quả khai quật cho thấy, phế tích tháp Phú Ân từng là quần thể kiến trúc tôn giáo có vai trò quan trọng của vương quốc Champa xưa.

Tiến sĩ Nguyễn Hữu Mạnh nhận định, phế tích tháp Phú Ân được sử dụng vào khoảng thế kỷ XI-XII, đây là giai đoạn Champa phát triển mạnh ở miền Trung.

Tại buổi công bố, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Mạnh cũng kiến nghị Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai, cần khoanh vùng bảo vệ khu vực khai quật, tiếp tục nghiên cứu, mở các đợt khảo cổ để làm sáng tỏ giá trị di tích.

Tháp Phú Ân cần được bổ sung vào danh mục kiểm kê và tiến tới xếp hạng di tích cấp tỉnh, làm cơ sở quy hoạch bảo tồn tổng thể hệ thống tháp Champa trên địa bàn; tích hợp, số hóa dữ liệu liên quan nhằm phục vụ lưu trữ, nghiên cứu và hoạt động du lịch, giáo dục công chúng, giới trẻ…

Phát hiện gạch hình mặt người trong lòng đất gần 1.000 năm - 3 — Nhiều hiện vật giá trị khẳng định tháp Phú Ân là công trình kiến trúc tôn giáo của người Champa xưa (Ảnh: Bảo tàng Gia Lai).

Ông Huỳnh Văn Lợi, Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai, đề nghị bảo tàng tỉnh thực hiện khoanh vùng, bảo vệ hiện trường, nhất là mùa mưa phải đảm bảo thoát nước, tránh gây mất an toàn.

Ngoài ra, ông yêu cầu Bảo tàng tỉnh Gia Lai cần phối hợp xây dựng bản đồ quy hoạch khảo cổ tất cả các di tích tháp Chăm, có thể đề xuất đưa vào thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; hoặc tách riêng để trình UBND tỉnh xin kinh phí thực hiện.

Nguồn: https://dantri.com.vn/du-lich/phat-hien-gach-hinh-mat-nguoi-trong-long-dat-gan-1000-nam-20250928084752975.htm