Phổ cập và xóa mù chữ trong bối cảnh mới: Trọng tâm là nâng cao chất lượng

Mục tiêu và giải pháp mới được cơ sở giáo dục, địa phương đặt ra, đặc biệt trong bối cảnh có những thay đổi khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.

Củng cố và nâng tầm

Ông Châu Văn Hải - Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội (Đốc Binh Kiều, Đồng Tháp) cho biết, hiện nay, Ban Chỉ đạo xóa mù chữ của xã (mới) đã được củng cố. Kế hoạch triển khai công tác phổ cập giáo dục, giáo dục bắt buộc, xóa mù chữ cho người lớn và đẩy mạnh phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông đến năm 2030 trên địa bàn xã; Kế hoạch thực hiện công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ năm 2025 cũng được xây dựng.

“Mục tiêu và giải pháp cụ thể trong năm 2025, cũng như giai đoạn từ 2025 đến 2030 trong công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ đã được xã đặt ra. Riêng năm 2025, xã có kế hoạch hoàn thành tự kiểm tra công nhận kết quả phổ cập giáo dục, xóa mù chữ vào cuối tháng 9; báo cáo số liệu phổ cập giáo dục, xóa mù chữ cấp xã trước 15/10 và đề nghị cấp tỉnh kiểm tra công nhận kết quả phổ cập giáo dục, xóa mù chữ trước 30/10”, ông Châu Văn Hải chia sẻ.

Một trong các nhiệm vụ, giải pháp trong năm 2025 được xã Đốc Binh Kiều chú trọng là tiếp tục củng cố, kiện toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo xã, phân công rõ vai trò, trách nhiệm đối với từng thành viên Ban Chỉ đạo. Tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc triển khai kế hoạch phổ cập giáo dục, xóa mù chữ và công tác phối hợp giữa ngành Giáo dục với các ngành có liên quan, các tổ chức chính trị - xã hội trong công tác này.

Đối với Ban Chỉ đạo phổ cập giáo dục, xóa mù chữ xã, đẩy mạnh công tác tự kiểm tra, đánh giá các tiêu chuẩn phổ cập giáo dục ở cơ sở; báo cáo thường kỳ quá trình thực hiện, kết quả phổ cập giáo dục các bậc học về Ban Chỉ đạo phổ cập giáo dục cấp xã.

Đồng thời, tổng hợp số liệu báo cáo công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ đảm bảo độ chính xác cao và hoàn thiện hồ sơ đề nghị về Ban Chỉ đạo tỉnh công nhận duy trì đạt chuẩn phổ cập giáo dục, xóa mù chữ. Công tác bổ sung các điều kiện thực hiện nhiệm vụ phổ cập giáo dục, xóa mù chữ, như về đội ngũ, cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí... Đồng thời, nâng cao tiêu chuẩn phổ cập giáo dục, xóa mù chữ…

Ông Bạch Đăng Khoa - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh cho biết, phổ cập giáo dục, xóa mù chữ, phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông được ngành Giáo dục xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong mỗi năm học, được cụ thể hóa trong kế hoạch chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ năm học của sở GD&ĐT...

Tỉnh Bắc Giang đã được Bộ GD&ĐT công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS mức độ 3 tháng 12/2022, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3 tháng 12/2016, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi tháng 12/2013, xóa mù chữ mức độ 2 tháng 12/2022. Tính đến tháng 10/2024, đối chiếu với các tiêu chuẩn, tỉnh Bắc Giang duy trì đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi; phổ cập giáo dục tiểu học và THCS đạt mức độ 3; xóa mù chữ đạt mức độ 2.

Năm 2025, Bắc Giang đặt mục tiêu tiếp tục củng cố, duy trì vững chắc và nâng cao chất lượng các tiêu chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học, phổ cập giáo dục THCS; giữ vững là tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, xóa mù mức độ 2, phổ cập giáo dục THCS đạt mức độ 3.

Duy trì 192/192 đơn vị cấp xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục THCS mức độ 3, xóa mù chữ mức độ 2. Tiếp tục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các đoàn thể và toàn xã hội đối với công tác phổ cập giáo dục, giáo dục bắt buộc, xóa mù chữ cho người lớn và đẩy mạnh phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông...

Điều chỉnh cho phù hợp

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác phổ cập giáo dục và xóa mù chữ gặp một số khó khăn phát sinh trong thời gian đầu sáp nhập, triển khai chính quyền địa phương hai cấp.

Sở GD&ĐT Phú Thọ nêu khó khăn khi hệ thống văn bản hướng dẫn về công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ hiện chưa được điều chỉnh phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Phần mềm thống kê phổ cập giáo dục, xóa mù chữ của Bộ GD&ĐT vẫn vận hành theo mô hình 3 cấp, gây khó khăn trong cập nhật, thống kê và công nhận đạt chuẩn; thời gian truy cập phần mềm ngắn (20 ngày) cũng ảnh hưởng đến tiến độ báo cáo.

Bên cạnh đó, nhận thức chưa đồng đều, điều kiện kinh tế khó khăn và tập quán địa phương khiến việc huy động người dân, đặc biệt đồng bào dân tộc thiểu số, tham gia lớp xóa mù chữ còn hạn chế. Ngoài ra, kinh phí chi thường xuyên cho công tác điều tra, thống kê, tập huấn phổ cập giáo dục, xóa mù chữ hiện còn khó khăn.

Theo ông Bạch Đăng Khoa - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh, việc sáp nhập tỉnh, xã được thực hiện từ 1/7/2025, đến nay chỉ còn vài tháng là kết thúc năm; trong khi cần thực hiện nhiều nội dung như kiện toàn Ban Chỉ đạo các cấp, cập nhật lại hồ sơ, số liệu dân cư theo địa giới mới, tổ chức rà soát, đánh giá lại mức độ đạt chuẩn của các địa phương sau điều chỉnh.

Sau sáp nhập, nhiều xã không còn cán bộ chuyên trách làm công tác phổ cập giáo dục và xóa mù chữ; phần lớn giao cho cán bộ kiêm nhiệm, thiếu chuyên môn. Do đó, khó đảm bảo yêu cầu nhiệm vụ, đặc biệt là công tác cập nhật hồ sơ, điều tra phổ cập, tổ chức lớp học xóa mù chữ và lập báo cáo theo đúng quy định.

Bên cạnh đó, việc thay đổi địa giới hành chính làm xáo trộn hệ thống dữ liệu dân cư, độ tuổi, trình độ học vấn; gây khó khăn trong công tác xác định đối tượng, cập nhật phần mềm phổ cập giáo dục - xóa mù chữ.

Từ thực tiễn, ông Bạch Đăng Khoa đề nghị cho phép lùi thời điểm đánh giá, công nhận lại phổ cập giáo dục và xóa mù chữ năm 2025 tại cấp xã sau sáp nhập sang đầu năm 2026 (khoảng tháng 3/2026) để địa phương có thời gian chuẩn bị hồ sơ, kiện toàn nhân sự và cập nhật dữ liệu theo địa bàn mới.

Sở GD&ĐT Phú Thọ kiến nghị rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiện hành, thay thế các quy định cũ áp dụng theo mô hình 3 cấp.

Cấp bổ sung kinh phí và nâng cấp phần mềm phổ cập giáo dục, xóa mù chữ để thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm như: Điều tra, thống kê dữ liệu phổ cập giáo dục, xóa mù chữ chính xác, kịp thời; tổ chức tập huấn, kiểm tra, đánh giá định kỳ và triển khai các nhiệm vụ chuyển đổi số trong quản trị giáo dục.

Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/pho-cap-va-xoa-mu-chu-trong-boi-canh-moi-trong-tam-la-nang-cao-chat-luong-post746342.html