Sân chim Vàm Hồ và vùng lân cận: Khu di sản thiên nhiên mang lại nhiều lợi ích thiết thực

BDK - Khu vực đề xuất Di sản thiên nhiên Sân chim Vàm Hồ và vùng lân cận thuộc địa phận các xã Mỹ Hòa, Tân Xuân, Bảo Thạnh, Bảo Thuận, Tân Thủy, thị trấn Tiệm Tôm (Ba Tri) và xã Thạnh Trị, Đại Hòa Lộc, Thạnh Phước, Thới Thuận (Bình Đại). Khu Di sản này được đề xuất hai vùng: Vùng lõi, với diện tích 4.452,53ha gồm: Diện tích rừng (Sân chim Vàm Hồ, Cồn Lợi, rừng phòng hộ ven/cửa sông Ba Lai) 2.932,27ha. Diện tích bãi bồi cửa sông 1.520,26ha. Vùng đệm, gồm: các khu vực thuộc bán kính 1km tính từ vùng lõi với diện tích 11.695,74ha. Tổng diện tích khu vực đề xuất Di sản thiên nhiên 16.148,27ha.

Phát triển du lịch Sân chim Vàm Hồ (Ba Tri). ảnh: Trần Xiện

Hệ sinh thái tự nhiên quan trọng

TS. Lê Thị Thùy Dương - Giảng viên Khoa Sinh học - Công nghệ sinh học, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh chủ nhiệm dự án “Đánh giá, đề xuất di sản thiên nhiên cho Sân chim Vàm Hồ và Khu vực lân cận” cho biết: Sông Ba Lai đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bến Tre. Khu vực cửa sông Ba Lai có các hệ sinh thái đấ́t ngập nước quan trọng; là môi trường sinh sống tự nhiên của nhiều loài thủy sản có giá trị. Rừng ngập mặn cửa sông và ven biển giúp giảm tác động của sóng, dòng chảy và quá trình xói mòn bờ sông và bờ biển nhờ vào hệ rễ đặc biệt của các loài thực vật.

Sân chim Vàm Hồ thuộc xã Mỹ Hòa, huyện Ba Tri có diện tích khoảng 60ha nhưng là nơi trú ngụ của nhiều loài chim nước. Không chỉ vậy, sân chim Vàm Hồ và khu vực lân cận còn tích lũy carbon, giúp lọc các chất ô nhiễm, bùn lắng và bảo vệ nguồn nước ngọt của vùng. Trước đây, khu vực này có nước lợ. Tuy nhiên, sau khi cống đập Ba Lai hình thành, đã được ngọt hoá hoàn toàn, thu hút các loài chim ưa sống ở sinh cảnh đấ́t ngập nước ngọt lẫn các loài chim ưa sống ở sinh cảnh đất ngập nước lợ cùng một số loài chim ngập nước mặn.

Qua các dữ liệu khảo sát và tổng hợp hơn 20 năm của các nhà khoa học, vùng bãi bồi thuộc xã Thới Thuận (Bình Đại) và An Thủy (nay là thị trấn Tiệm Tôm - Ba Tri) có nhiều loài chim sinh sống. Vùng bãi bồi ven biển huyện Thạnh Phú cũng thu hút một số lượng chim đến sinh sống nhưng ít hơn vì diện tích nơi đây nhỏ hẹp hơn. Bến Tre là tỉnh được xếp trong nhóm cực kỳ nguy cấp do biến đổi khí hậu. Việc xây dựng một vành đai phòng hộ xanh bằng việc bảo vệ nguyên vẹn các cánh rừng ngập mặn của Thạnh Phú, Ba Tri và Bình Đại là cần thiết cho sự ổn định xã hội trong tương lai.

Khu di sản thiên nhiên

Theo TS. Lê Thị Thùy Dương, thông qua các phương pháp nghiên cứu; đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và hiện trạng hệ sinh thái, đa dạng sinh học khu vực đề xuất di sản thiên nhiên; đánh giá việc đáp ứng các tiêu chí xác lập di sản thiên nhiên, xác lập ranh giới, phân vùng di sản thiên nhiên; tham vấn cộng đồng, nhóm thực hiện dự án “Đánh giá, đề xuất di sản thiên nhiên cho Sân chim Vàm Hồ và khu vực lân cận” đã đưa ra định hướng quản lý, bảo vệ môi trường khu di sản thiên nhiên.

Theo TS. Lê Thị Thùy Dương, dự án đã xác định mục tiêu khá rõ ràng, nhằm bảo tồn các cánh rừng ngập mặ̣n và các bãi bồi ven biển ở Bến Tre, góp phần giảm thiểu tác hại của biến đổi khí hậu và nước biển dâng, bảo vệ nguyên vẹn chức năng sinh thái và phát triển nguồn tài nguyên đa dạng sinh học ven biển của tỉnh; bảo vệ sự ổn định về sản lượng đánh bắt thủy sản, góp phần cải thiện cuộc sống của người dân và phát triển kinh tế bền vững.

Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Ngoan cho biết: Sau khi hình thành, Khu di sản thiên nhiên sẽ mang lại nhiều lợi ích cho tỉnh và cộng đồng khu vực di sản, gồm: Quảng bá hình ảnh địa phương, phát triển du lịch sinh thái. Thu hút hợp tác quốc tế về bảo vệ môi trường tự nhiên; bảo vệ môi trường sống cho các loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ (nghêu, sò huyết) và các loài thủy sản bản địa có giá trị kinh tế khác của tỉnh. Về môi trường, góp phần cho công tác bảo tồn đa dạng sinh học của tỉnh giữ gìn môi trường sống tự nhiên, nơi sinh sống các loài bản địa có giá trị và các loài chim di cư quý hiếm trên thế giới .

Nhằm phục hồi nguồn lợi cũng như hệ sinh thái đấ́t ngập nước tỉnh, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 2510/UBND-KT về việc thực hiện dự án “Đánh giá, đề xuất Di sản thiên nhiên cho Sân chim Vàm Hồ và khu vực lân cận”. Dự án này nằm trong chủ trương của Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) về việc hỗ trợ tỉnh thành lập ít nhất 2 khu bảo tồn thuộc cửa sông Ba Lai và cửa sông Hàm Luông, theo tiêu chí a, b và c của Nghị định số 66/2019/NĐ-CP về bảo tồn các hệ sinh thái đấ́t ngập nước quan trọng, cung cấp môi trường sinh sống tự nhiên cho nhiều loài thủy sản có giá trị.

Trần Quốc

Nguồn: https://baodongkhoi.vn/san-chim-vam-ho-va-vung-lan-can-khu-di-san-thien-nhien-mang-lai-nhieu-loi-ich-thiet-thuc-06062025-a147750.html