Sinh kế từ lũ

Viện Biến đổi khí hậu - Trường Đại học An Giang phối hợp WWF Việt Nam tổ chức tham quan các mô hình sinh kế dựa vào lũ tại xã An Cư. Ảnh: THANH TIẾN

Mục tiêu cụ thể

Là tỉnh đầu nguồn đồng bằng sông Cửu Long, An Giang có mức độ tác động của nước lũ hằng năm khá rõ rệt nên các mô hình sinh kế dựa vào mùa lũ của WWF Việt Nam rất phù hợp để áp dụng thực tế. Bà Lưu Thị Lan - Quản lý dự án Mekong NbS, WWF Việt Nam thông tin: “Dự án Mekong NbS triển khai trong giai đoạn 2023 - 2025, với các giải pháp dựa vào thiên nhiên để khôi phục các vùng đất ngập nước tại đồng bằng sông Cửu Long. Ngoài các giải pháp thuận thiên trong vùng lõi rừng tràm Trà Sư như trồng rừng, nuôi dưỡng rừng nghèo, chúng tôi cũng chọn triển khai các mô hình sinh kế dựa vào lũ tại vùng đệm rừng tràm”.

Theo bà Lưu Thị Lan, các mô hình sinh kế trong mùa lũ còn giúp tích lũy phù sa, tăng phì nhiêu cho đất, rửa sạch mầm bệnh, gián tiếp tăng tích tụ nước ngầm và chống sụt lún cho đồng bằng châu thổ. Những mô hình này đang thực hiện ở các diện tích canh tác lúa 2 vụ/năm, có thể ứng dụng sang các khu vực canh tác 3 vụ/năm nên sẽ kết hợp hài hòa với kế hoạch xả lũ của tỉnh An Giang.

Hiện nay, các mô hình sinh kế dựa vào mùa lũ chủ yếu thực hiện tại xã An Cư, gắn với những nông dân có đất sản xuất ở vùng đệm rừng tràm Trà Sư, gồm: Mô hình nuôi cá rô, cá trê đăng quầng tại ấp Văn Trà; mô hình lúa chịu ngập kết hợp trữ cá đồng tự nhiên tại ấp Vĩnh Hạ; mô hình trồng sen lấy ngó mùa lũ tại ấp Vĩnh Đông; mô hình trữ cá tự nhiên, du lịch và chế biến khô cá đạt chuẩn OCOP tại ấp Vĩnh Đông…

“Chúng tôi triển khai mô hình trên nguyên tắc chính quyền địa phương giới thiệu địa điểm tối thiểu 20ha do nhóm nông dân quản lý, WWF Việt Nam tiến hành khảo sát vị trí địa lý phù hợp. Nông dân thảo luận cùng chuyên gia để chủ động lựa chọn các mô hình. Khi triển khai, dự án hỗ trợ 50% chi phí thực hiện mô hình, gồm vật tư, con giống, thức ăn, lưới. Về phía nông dân, sẽ đối ứng 50% chi phí vật tư phụ, cừ tràm, nhân công. Hiện nay, các mô hình đang phát triển tốt và cho hiệu quả bước đầu, khẳng định tính thích nghi khi áp dụng trong mùa lũ tại An Giang”, bà Lưu Thị Lan thông tin thêm.

Hiệu quả thực tế

Nhằm đánh giá hiệu quả các mô hình, Viện Biến đổi khí hậu - Trường Đại học An Giang còn phối hợp WWF Việt Nam tổ chức hoạt động tham quan các mô hình sinh kế dựa vào lũ trên địa bàn xã An Cư. Đa số nông dân đánh giá mô hình khá phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng địa phương, không có nhiều khó khăn khi thực hiện.

Ông Huỳnh Tấn Ngợi - người ứng dụng mô hình nuôi cá rô, cá trê đăng quầng tại ấp Văn Trà cho biết: “Khi tham gia mô hình này, chúng tôi được tổ chức WWF Việt Nam hỗ trợ nguồn vốn, các chuyên gia hỗ trợ kỹ thuật nên rất tự tin thực hiện. Hiện, cá phát triển tốt nên nông dân trong tổ đều phấn khởi. Chúng tôi hy vọng tới kỳ gạn cá sẽ trúng mùa để nông dân có động lực mở rộng mô hình trong những năm tiếp theo”.

Theo lời ông Huỳnh Tấn Ngợi, tổ nuôi cá được WWF Việt Nam hỗ trợ 300kg giống trê vàng rặt, 100kg cá rô trên diện tích thả nuôi 50ha. Sản lượng dự kiến đến cuối vụ thu hoạch sẽ đạt 3 tấn trê vàng rặt, 1,5 tấn cá rô và 1,5 tấn cá trắng được dẫn dụ vào mô hình trong quá trình nuôi. Đây sẽ là nguồn thu khá, giúp nông dân có sinh kế tốt hơn so với việc “nằm chờ” lũ rút hằng năm.

Cũng tham gia mô hình sinh kế dựa vào mùa lũ do WWF Việt Nam hỗ trợ, anh Nguyễn Tấn Tài - thành viên Tổ hợp tác Tài Phát, xã An Cư cho biết: “Tôi cùng những nông dân lân cận tham gia mô hình trữ cá tự nhiên kết hợp hoạt động du lịch và chế biến khô cá đạt tiêu chuẩn OCOP từ năm 2024, diện tích thực hiện 50ha và thả thêm cá trê. Cuối vụ, tôi thu hoạch được gần 1 tấn cá trê, 4 tấn cá tự nhiên nên nguồn thu khá. Trong thời gian trữ cá mùa lũ, tôi kết hợp thêm dịch vụ du lịch sinh thái, đón hơn chục đoàn khách từ các tỉnh đến trải nghiệm nên thu nhập tăng đáng kể. Năm nay, tôi vẫn tiếp tục tham gia mô hình và mở rộng diện tích lên 80ha. Tổ hợp tác sẽ phát triển thêm một số dịch vụ trải nghiệm đồng quê để đáp ứng nhu cầu của du khách tốt hơn”, anh Tài chia sẻ.

Không chỉ hỗ trợ nông dân nuôi cá đồng mùa lũ, WWF Việt Nam và Viện Biến đổi khí hậu - Trường Đại học An Giang kết nối với các doanh nghiệp, thương lái thu mua cá đồng. Hoạt động này giúp nông dân có đầu ra, trong khi các doanh nghiệp, cơ sở chế biến mắm tại phường Châu Đốc có nguồn nguyên liệu ổn định với chất lượng an toàn.

Về phía địa phương cũng tích cực phối hợp để các mô hình đạt hiệu quả cao. Chủ tịch Hội Nông dân xã An Cư Ngô Văn Cường thông tin: “Các mô hình sinh kế mùa lũ đã và đang phát huy tác dụng tích cực đối với đời sống nông dân. Hội Nông dân xã sẽ tiếp tục phối hợp với các tổ chức, đơn vị để mở rộng những mô hình sinh kế này nhằm cải thiện đời sống nông dân trong những mùa lũ tiếp theo”.

THANH TIẾN

Nguồn: https://baoangiang.com.vn/sinh-ke-tu-lu-a463244.html