Bà Phạm Thị Hóa (Mười Hóa). Ảnh: H. Đức
Bà Mười Hóa “làm dữ” với lính địch để bảo vệ cán bộ
Nhà bà Phạm Thị Hóa (Mười Hóa) thuộc Tổ 4, ấp Giồng Chủ, xã Tân Lợi Thạnh. Năm nay, bà Mười đã 95 tuổi, bước đi tuy đã yếu nhưng bà vẫn còn minh mẫn. Hiện bà Mười đang sống cùng với người con gái út hơn 50 tuổi. Bà xúc động khi nhắc đến tên của những cán bộ, nhà báo lão thành đã từng sống và hoạt động tại đây.
Góa chồng lúc tuổi còn trẻ, bà Mười Hóa có 4 người con, gia đình bà sống bằng nghề làm ruộng, chăn nuôi. Sau Đồng khởi 1960, bà tham gia công tác phụ nữ ấp và nuôi dưỡng cán bộ làm báo. Bà Mười kể: “Hồi đó, mấy ông bộ đội như Năm Thông, Tư Niên, Hoàng Lê, Sáu Dũng, Phương Đông, Minh Quang, bà Thanh Y và Thanh Hải… ở tại nhà tôi. Khi nào không có lính đi càn thì mấy ổng làm việc bình thường, những lúc nghe có tiếng giày lính thì ẩn núp dưới hầm”, bà Mười chỉ tay về phía sau nhà và khu vực vườn gần bên là nơi làm hầm bí mật trong kháng chiến.
Hầm trú ẩn được đào xung quanh nhà ở cạnh gốc rơm hay bờ rào hoặc gò mả. Mỗi hầm đủ cho hai, ba người ở và được ngụy trang cẩn thận nên địch khó phát hiện. Tôi hỏi bà Mười làm sao có gạo và thức ăn để nuôi cán bộ. “Của mấy anh em mua. Khi nào anh em hết tiền thì tôi nấu cho ăn, lo gì. Nhà làm ruộng, chứa cả trăm giạ lúa, mỗi lần đi xay năm, sáu giạ để dành ăn dần”, bà Mười cười nói, đôi mắt sáng lên trên gương mặt hiền từ.
Trong thời gian nuôi dưỡng bộ đội, bà Mười đã nhiều lần chạm trán với lính địch đi ruồng, bắt bớ. Bà cũng đã nhiều lần nhanh trí giúp đỡ cán bộ cách mạng thoát hiểm khi bị địch lùng sục truy bắt. Bà kể: Một sáng sớm mùa mưa năm 1967, đợi mãi không thấy tin báo động giặc càn, mấy anh em lên nhà ngồi ăn bánh, uống nước. Tôi đi ra sau bếp châm nước thì thấy từ xa thấp thoáng có mấy tên lính địch đầu đội nón sắt. Tôi kịp thời báo động cho anh em chạy xuống hầm. Nghe hơi động, bọn địch nổ súng dồn dập và gằn giọng: “Ai mới chạy đây?”. Tôi chống nạnh, làm dữ: “Có mấy cậu chạy vào đây, chứ ai? Nhưng mấy cậu bắn lên cao cao, kẻo chết con heo nái sắp đẻ của tui”. Bọn địch vào nhà thấy nhiều chén chung trên bàn thì quả quyết bọn Việt cộng vừa mới ở đây chạy đi. Tôi bình tĩnh, phân trần: “Mấy cậu là nhà quân sự mà không biết, chỗ này trống hoác vầy, có ai ba đầu sáu tay mới dám tới. Tôi có nhờ mấy người ở xóm tới dỡ cái bếp lợp lại giùm chứ có Việt cộng nào đâu. Mấy cậu báo hại họ chạy mất hết làm sao tôi gom lại được”. Đôi co một hồi, bọn giặc nghe lọt lỗ tai bèn bỏ đi.
Tôi hỏi: “Lúc này, lính địch đông quá mà chỉ có một mình, bà Mười không sợ sao?”. “Không. Hồi đó gấp quá, tôi không sợ tụi lính địch mà chỉ sợ anh em mình bị bắt. Tôi phải làm dữ với chúng”.
Vợ chồng ông Chín Diện nhiệt tình nuôi dưỡng cán bộ báo chí
Trong thập niên những năm 1960 - 1970, ông Hồ Văn Diện (thường gọi là ông Chín Diện) ở ấp Giồng Chùa (hiện nay thuộc xã Tân Lợi Thạnh) là người rất nhiệt tình giúp đỡ cán bộ cách mạng. Các nhà báo lão thành như các ông: Chí Nhân, Chim Trắng, Năm Thông, Ba Nhơn, Sáu Dũng, Hoàng Lê, Nguyễn Hồ, Phương Đông, Thống Quốc, Tiền Phong… đã có thời gian sống tại nhà ông.
Bà Trần Thị Lầm (vợ của ông Chín Diện). Ảnh: H. Đức
Hiện ông Chín đã mất, vợ của ông là bà Trần Thị Lầm (93 tuổi) đang sống với người con gái thứ ba, tên Hồ Thị Bé Ba (70 tuổi) ở ấp Giồng Tre Quạ, xã Tân Hào. Tai bà Chín tuy không còn nghe rõ nhưng bà rất vui vẻ khi tiếp xúc với khách. Lúc nói chuyện với bà có con gái làm “thông dịch”.
Nhà ông Chín ở trước đây thuộc ấp Giồng Chùa (xã Tân Lợi Thạnh) có vị trí khá thuận lợi; phía trước là con lộ trống trải, các mặt còn lại là rừng nên rất tiện cho bộ đội rút lui những khi lính địch đi càn. Bấy giờ, lính địch thường tổ chức càn quét vào buổi sáng. Ông Chín móc nối được với một người làm cơ sở mật có nhà ngay trên lộ và hai người thường liên lạc với nhau bằng ám hiệu: Hễ sào đồ trên nhà cơ sở mật có phơi áo màu đen là ám chỉ có lính địch đi càn. Nhờ cách thông tin này, bộ đội tránh được những trận càn của địch…
Có lần, ông Chín suýt chết vì địch tổ chức càn quét bất ngờ. Trưa hôm đó, khi mặt trời vừa chếch bóng thì địch tràn tới, khác với mọi khi là địch tổ chức càn quét vào buổi sáng. Ông Chín và mọi người chỉ có đủ thời gian kịp chui vào hầm bí mật. Lúc này tên sếp chỉ huy lại giăng võng nằm ngoài vườn cách hầm của ông Chín khoảng mười bước chân.
Bấy giờ, đang lúc nước lớn nên hầm bị ngập nước mà hắn cứ nằm lì hoài, bà Chín sốt ruột muốn cứu nguy cho chồng nhưng không biết phải làm sao. Đang suy nghĩ cách đối phó thì bà nghe tiếng gà gáy giữa trưa. Bà Chín lén mở cửa chuồng cho gà ra vườn rồi giả vờ hiếu khách kêu bọn lính bắt gà nấu cháo nhậu. Nằm dưới hầm, ông Chín nghe rõ lính rượt gà kêu oang oác… Nước ngập đã lên tới đầu, ông Chín hé miệng hầm thì thấy tên chỉ huy đang nằm ngáy, ông rón rén bò lên và thoát khỏi vòng vây của địch.
Ông Hai Chơi mưu trí giải vây cho cán bộ
Ở ấp Linh Lân, xã Long Mỹ, huyện Giồng Trôm có ông Trần Văn Chơi (sinh năm 1915, thường gọi ông Hai Chơi) là một quần chúng tích cực, đã từng che chở, nuôi dưỡng cán bộ làm công tác báo chí. Ông Hai Chơi đã mất do già yếu (hơn 100 tuổi). Hiện nay, người con gái thứ ba của ông tên Trần Thị Dầy (83 tuổi, thương binh) sống tại Tổ 13, ấp Linh Lân, xã Long Mỹ là người thờ cúng ông cùng với liệt sĩ Trần Văn Xít (con trai ông) và Mẹ Việt Nam anh hùng Lê Thị Tám (vợ ông).
Bà Trần Thị Dầy (con ông Trần Văn Chơi). Ảnh: H. Đức
Theo lời kể của ông Lê Chí Nhân (Tư Chí Nhân), nhà báo lão thành, nguyên Phó chủ tịch UBND tỉnh: Năm 1967, địch mở nhiều đợt càn quét lớn với lực lượng đông, hỏa lực mạnh, chúng phát hiện Nhà in Chiến Thắng (đặt tại xã Thừa Đức, huyện Bình Đại) và chiếm lấy máy móc, công cụ đem đi. Do vậy, việc in ấn phẩm báo chí được chuyển tới xã Tân Hào, nay là xã Tân Lợi Thạnh, huyện Giồng Trôm. Cán bộ tuyên huấn tỉnh ở tại nhà của ông Hai Chơi và nhà của một số người dân khác để hoạt động báo chí.
Bà Trần Thị Dầy (con gái ông Hai Chơi) bồi hồi kể cho chúng tôi nghe chuyện xảy ra trước đây. Một lần, bọn địch bất ngờ ập tới, bấy giờ ông Tư Chí Nhân và đồng đội chỉ kịp nhảy xuống hầm bí mật, giấy tờ in ấn để trên giường đậy chiếc chiếu lại. Thấy bọn lính hùng hổ đi vào, ông Hai Chơi làm ra vẻ tự nhiên mời bọn chúng uống nước. Sau đó, ông bắt một con vịt xiêm lớn đưa tận tay tên chỉ huy rồi nói: “Mấy khi được các chú tới nhà, tôi đâu có gì để đãi. Mấy chú đem con vịt này về làm tiết canh nhậu chơi... Nhớ để cho bà con ở đây yên ổn làm ăn, có vậy thì sau này mới có gà, vịt mà biếu cho mấy chú chứ”. Xách con vịt xiêm trên tay, bọn lính cười hô hố rồi rút lui. Ông Hai thở phào nhẹ nhõm… Theo bà Ba Dầy, thời điểm này địch càn quét rất dữ, hễ gặp nhà dân nào mà chúng nghi là chứa chấp cách mạng thì bắt đi hoặc bắn chết tại chỗ.
Tại xã Tân Hào hiện còn có những người nhiệt tình với cán bộ cách mạng làm báo như ông Mai Văn Hiệp (Sáu Hiệp, nguyên Xã đội trưởng), bà Lê Thị Tránh (Sáu Tránh), bà Nguyễn Thị Anh (Sáu Xướng). Đây là lần thứ tư, sau gần 10 năm, tôi có dịp trở lại thăm những nơi đã che chở, nuôi dưỡng cán bộ làm báo trong kháng chiến. Những người dân có công với sự nghiệp báo chí cách mạng đã già hơn xưa rất nhiều và có nhiều người đã không còn nữa.
|
“Trong kháng chiến, có những người dân như bà Mười Hóa, ông Chín Diện, ông Hai Chơi rất nhiệt tình đã đùm bọc đội ngũ làm báo của tỉnh. Họ đã hết mình vì cách mạng, ngay cả ổ trứng gà đang ấp cũng đem luộc để nuôi dưỡng cán bộ”. (Cố nhà báo lão thành - nguyên Tổng Biên tập Báo Đồng Khởi Huỳnh Năm Thông) |
Huỳnh Đức
Nguồn: https://baodongkhoi.vn/tham-noi-nuoi-duong-che-cho-cho-nha-bao-cach-mang-17062025-a148285.html
Bình luận (0)